به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ میکرو ارگانیسم های فلور طبیعی دستگاه گوارش مرغ در آلودگی تخم مرغ نقش دارند. جایی که میکروب ها در داخل تخم مرغ ذخیره می شوند به مکان جایگزینی آن در تخمدان، اویدوکت و کلواک بستگی دارد.
قدرت جایگزینی میکروب ها در این اندام ها و نفوذ آنها به داخل سلولهای زنده و بقاء آنها به ویژه در نواحی انتهایی دستگاه گوارشی، به توانایی در ممانعت از فعالیت کشندگی کمپلمان ها و فاگوسیتوزکننده های سیستم ایمنی بدن پرنده نیز بستگی دارد. سلول های باکتریایی با عبور از فواصل بین سلولی موجود در رگهای خونی دیواره تخمدان که محل عبور مواد غذایی مورد نیاز در تشکیل تخمک می باشد، در داخل تخمدان جایگزین می شوند. سالمونلاها هم به این طریق وارد تخمدان می شوند. ویروس ها هم ممکن است به داخل سلولهای تخمدان، حتی داخل یاخته جنسی نفوذ نمایند و اویدوکت از طریق گسترش هماتوژنس (Hematogenous) یا به طور عمودی از کلواک آلوده می شود. آلودگی آلبومین در اینفاندی بولوم و آلودگی پوسته در رحم (غدد پوسته ساز) رخ می دهد.
باکتری ها، ویروس ها و یا باکتریوفاژها که در حالت طبیعی در داخل دستگاه گوارشی یافت می شوند ممکن است حین عبور تخم از کلواک سطح آن را آلوده کنند. از طریق کلواک و یا پوشال موجود در قفس تخم گذاری میکروب ها به داخل پوسته راه یافته و آن را آلوده می کنند.
گونه‌های مایکوپلاسما شامل:
Maycoplasma synoviae, M. gallisepticum , M. meliagridis در انتقال عمودی بیماری ها نقش دارند. Staphylococcus aureus و گونه های سالمونلا و پاستورلا نیز عفونت زا می باشند.
سالمونلا انتریتیدیس قادر به آلوده نمودن دستگاه تولید مثلی پرنده می باشد و به عنوان سویه مهاجم می تواند تخمدان و اویدوکت را عفونی سازد و می تواند قبل از تخم گذاری محتویات تخم مرغ را آلوده سازد. در مورد سالمونلا آلودگی های مربوط به سویه های سالمونلا پلوروم و گالیناروم درطیور بیشتر رایج بوده و مهم ترین پاتوژن طیور در سراسر دنیا سالمونلا پلوروم می باشد.
آلودگی با Campylobacter jejuni از باکتری های پاتوژن انسانی، معمولاً در طیور رایج بوده و امکان آلودگی پوسته در نتیجه حمل باکتری در روده پرنده تخم گذار وجود دارد. مطالعات متعددی نشان می دهد که این پاتوژن قدرت نفوذ به داخل تخم مرغ را نداشته اما در برخی موارد از غشاهای داخلی پوسته تخم مرغ های منجمد جداسازی شده است.
باکتری Listeria monocytogenes از پوسته تخم مرغ جدا شده اما از محتویات آن جدا نشده است. Yersina enterocolitica از مدفوع مرغ ها و در آب شست و شوی تخم مرغ ها نیزجدا شده است. هر چند بلافاصله پس از تلقیح وجود Yersina در داخل تخم مرغ ممکن نیست اما ذخیره بیشتر از ۱۴ روز در دمای °c۱۰ میزان آلودگی را در تخم مرغ ها افزایش می دهد.
آلودگی سالمونلایی در مرغان تخم گذار با ایجاد آلودگی درخوراک، تلقیح در چینه دان، تلقیح در کلواک، بافت ملتحمه چشم، تماس با سایر پرندگان آلوده یا استنشاق هوای آلوده و یا با روش انتقال عمودی عامل عفونت زا رخ می دهد. هر چند در آزمایشهای تجربی سطوح بالای باکتری به منظورچالش به کار برده شده است اما عفونت سیستمیک با سالمونلا انتریتیدیس با وجود تعداد کم باکتری (۱۰۰ سلول ) هم امکانپذیر است و صرفنظر از روش عفونت زایی، فاژ تیپ و یا دوز چالشی باکتری، عفونت سیستمیک معمولاً رخ خواهد داد. اندام های مختلف از قبیل خون، کبد، طحال، کلیه، تخمدان (اوول ها)، اویدوکت و ریه ها در گیرند و اغلب مرحله سپتی سمی کوتاه مدت می باشد. در مرغ هایی که به طور طبیعی و یا تجربی آلوده شده بودند باکتری مذبور از بافت ها بویژه دستگاه تولید مثلی با وجود عدم دفع آن توسط مدفوع، جدا شد.
منبع:
Mauldin, J. M. (۲۰۰۴). The Hatching Egg’s Natural Defense Against Contamination. Cooperative Extension Service.
موسسه مرغداری ایران