به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ بروسلوز یک نوع بیماری است که ممکن است از حیوانات به انسان منتقل شود. اما در مورد انتقال آن از انسان به انسان هنوز به موردی برخورد نشده است.
وقتی که وضعیت‌های شیوع بروسلوز توسط پزشکان گزارش می‌شود می‌بینیم که شیوع بیماری عمدتا توسط سهل انگاری دامپروران، کارکنان کشتارگاه و بسته بندی گوشت و گهگاه دامپزشکان رخ می‌دهد. به همین دلیل دقت ما بر روی ممارست در کار و بهداشت شخصی خوب در کار می‌باشد.
نحوه شیوع بیماری بروسلوز
بروسلوز می‌تواند از دامها به انسان با لمس کردن دام و یا در حین کشتار از سه طریق سرایت نماید : تماس، خوردن و استنشاق
مورد اول (تماس) از طریق تماس بریدگی یا زخم پوست با گوشت دام تازه ذبح شده صورت می‌گیرد، یا وقتی که مخاط بینی، لب‌ها و چشم انسان با ذرات معلق مایعات بافتهای دام تماس می‌یابد.
سرایت از طریق خوردن، ممکن است با نوشیدن شیر خام یا خوردن گوشتی که خوب نپخته است و یا با مصرف لبنیات دامی(پنیر) که دارای عامل بیماری می‌باشد صورت بگیرد. در کارخانجات بسته بندی گوشت منابع اصلی انتقال عامل بیماری از راه دهان (خوردن) ناخن خواری کارگران، خوردن و یا کشیدن سیگار با دستی که با آن کار می‌کنند و مرتبا با مایعات بافتی دام در تماس است، می‌باشند.
انتقال از طریق تنفس ممکن است با استنشاق هوای دارای قطرات مایع حاصل از بافتهای بدن صورت می‌گیرد.
علائم عمده بیماری بروسلوز
علائم گزارش شده بروسلوز در بیماران عبارتند از :
تب، سردی، دردهای مفصل، عرق، دردهای بدن، ضعف، کاهش وزن، سردرد، بی اشتهایی و افسردگی
ممارست‌های کاری در دامداری
این رهنمود‌ها آزمایش همه گاوهای ماده پرورشی را در حراجی‌ها و کشتارگاهها و همچنین هرساله تست گاوهای شیری را لازم می‌بیند. دامها سروپوزوتیو با بریدن یکی از گوشها و یا نشان گذاری بر روی گوش از سایر دامها متمایز می‌شوند.
• گاوها دو تست لخته خون مثبت و تست چرخه شیر برای بروسلا آبرتوس دارند.
مطالعات نشان می‌دهند که ریسک سرایت به کارگران با افزایش تراکم و تجمع ارگانیسم‌های بروسلا در محل کار افزایش می‌یابد.
به همین دلیل ما توصیه می‌کنیم :
1- کشتار روزانه گاوهای سروپوزوتیو باید روزانه کمتر از 20 الی 25 راس باشد. زیرا کمتر از این تعداد تمرکز ارگانیسم‌های بروسلوز را پایین آورده و برای ایجاد بیماری بروسلوز کافی نخواهند بود و همچنین شانس کمتری برای سرایت به کارگران خواهد بود.
2- گاوهای گله حاوی بروسلوزیس بایستی در پایان کار کشتار شوند. کارهای انهدام و یا تقلیل ارگانیسم‌های بروسلا در زمان استراحت شیفت کاری صورت بگیرد.
3- بین دامهای سروپوزوتیو یک فضای لاشه بایستی نگهداشته شود تا جایی که ذرات معلق در هوای بین دو فضا نتوانند انتقال یابند.
4- دست زدن به جنین گاو سروپوزوتیو یا گاوی از گله سروپوزوتیو بایستی خیلی کم انجام شود.
5- رحم به طور کلی درآورده شود و قبل از این کار باز نشود.
6- غدد پستانی بدون برش در داخل درآورده شود و گره‌های لنفاوی بالای پستان دست نخورده و بدون برش بماند.
7- به هنگام کشتار گاو سروپوزوتیو یا گاودیگر از همان گله، کارگرانی که در جایگاه ذبح هستند دارای ریسک بالایی برای استنشاق ذرات پخش شونده یا ریختن این مواد هستند، بایستی عینک‌های حفاظ دار و یا عینک‌های ایمنی با محافظ جانبی به چشم بزنند و ماسک تنفسی برای جلوگیری از استنشاق ذرات معلق داشته باشد.
بهداشت شخصی کارگران گاوداری
برای جلوگیری از انتقال توسط خوردن:
• خوردن، نوشیدن و سیگارکشیدن در محل کار مجاز نباشد.
• کارگران باید دستهای خود را قبل از ترک محل کار به طورکامل با آب و صابون بشویند.
کمک‌های اولیه
1– لوازم کمک‌های اولیه بایستی در محلی قرار بگیرد که در هنگام رخ دادن اتفاقی به سرعت و به سهولت در دسترس باشد.
2– لوازم شستشوی چشم در جای مناسبی قرارگیرد تا در هنگام ریزش مواد به چشم، مطمئن باشیم که به سرعت می‌توان اقدامات لازم را انجام داد.
3– درصورت برخورد خون، مدفوع و یامایعات بافتی دام به صورت، به سرعت با مقادیر زیاد آب شستشو شود. در صورت وقوع جراحت چشم یا در صورت سوختگی، انجام مراقبت‌های پزشکی ضروری است.
4– برش‌های ایجاد شده با چافو، استخوان، سوراخ‌ها، خراشیدگی‌ها بی درنگ گزارش شده و تحت اقدامات کمک‌های اولیه قرار گیرد. به هرحال وقتی که گاوهای سروپوزوتیو ذبح می‌شوند کمک‌های اولیه حتی در صورت ظهور کوچکترین زخم انجام شود.
5– زخم‌های باز باید کاملا تمیز شود و با یک ماده ضدعفونی کننده ضدعفونی شده و با زخم بند ضد آب مناسبی بسته شود، جاهای بسیار مرطوب بایستی با لاستیک دستکش پوشانده تا اطمینان داشت که خشک می‌ماند.
آموزش کارگران در دامداری
در ابتدای استخدام کارگران، کارگران تازه استخدام شده بایستی از موارد زیر اطلاع داشته باشند :
• ارگانیسم بروسلا به عنوان یک خطر برای سلامتی در محل کارشان است.
• طریقه و دلیل استفاده از هر مورد از لوازم امنیتی
• مزایای استفاده بی درنگ از کمک‌های اولیه
• علائم خاص بروسلوزیس
• دلایل تست خون در ابتدای استخدام و آگاهی از علائم ظهور بروسلوزیس
• اهمیت بهداشت شخصی و ضرورت منع خوردن، نوشیدن و سیگار کشیدن در جایگاه کشتار
• دانستن ریسک بالای کار، در زمان ذبح گاو سرپوزوتیو
مراقبت پزشکی بیماران مبتلا به بروسلوز
1- هر کارگری که در بخش کشتار کار می‌کند باید یک نمونه خون برای تست سرولوژیکی بروسلوزیس برای تعیین آخرین وضعیت سرولوژیکی بدهد. نتیجه آزمایش به شناسایی پیشرفت آنتی بادی و تشخیص علائم بیماری که کارگر در آینده آن علائم را نشان خواهد داد کمک می‌کند.
2- کارگری که علائم پیشرونده در او به وجود بروسلوز دلالت می‌کند تحت درمان پزشکی قرار گیرد و یک نمونه خون برای تست سرولوژیکی گرفته شود.
3- از وقتی که بروسلوزیس یک بیماری با تشخیص دشوار می‌باشد اگر گزارش همه موارد تایید شده به رییس نزدیکترین واحد بهداشتی ممکن نباشد در این صورت به اطلاع سازمان همه گیرشناسی وکنترل بیماریهای مسری رسانده شود.
تست سرولوژیکی و تشریح آن
کمتر از 10 میلی خون منعقد شده برای آنالیز در آزمایشگاههای دارای تجهیزات آزمایش سرولوژیکی بروسلوز کافی است.
هر کارگر با تیتر آگلوتیناسیون تا 1:160 یا بیشتر و همراه با نشانه‌های بروسلوزیس، به عنوان موارد احتمالی رده بندی می‌شوند.
موارد مسلم بیماری زمانی است که ارگانیسم بروسلا در کشت باکتریولوژیکی از یک نمونه خون دیده شود.
درمان بروسلوزیس
درمان بروسلوزیس در انسان شامل معالجه آنتی میکروبیال (ضد میکروبی ) و اقدامات کمکی می‌باشد.
ترجمه و گردآوری: علیرضا لطفی ( مهندسی علوم دامی– دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد شبستر)