به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ یکی از شایع ترین مشکلاتی که امروزه در مزارع پرورش سویه های تخمگذار دیده میشود ، مشکل نرمی استخوان و کیفیت پوسته تخم مرغ میباشد . تمامی این موارد به متابولیسم کلسیم در بدن پرنده بازمی گردد . میتوان این تصور را داشت که استفاده بهینه از کلسیم به نژاد مرغهای تخمگذار بستگی داشته باشد . منبع تامین کلسیم و اندازه ذرات فراهم شده ، نقش بسیار مهمی را در توسعه استخوان و همچنین پوسته خواهد داشت . اما در این قسمت ، سوالی مطرح میشود . آیا تولیدات آنزیمی و فیتازها میتوانند در مشکلات یاد شده تاثیرگذار باشد ؟ بایست در این مورد ذکر کنم که بنظر من مشکلی پدید نخواهد آمد . اما در این مقاله سعی خواهیم کرد که برخی مشکلاتی که ناشی از استفاده بی رویه از ایندسته مواد بوجود می آیند را بررسی کنیم .
نرمی استخوان در پولت‌ها به دلایل مختلفی چون:
• کمبود کلسیم .
• کمبود فسفر .
• کمبود ویتامین D3 .
• کمبود برخی از مواد معدنی .
بوجود می آید.
در برخی از موارد دیده شده است که وجود تمامی این مشکلات در مزارع ، سبب یک فاجعه اقتصادی شده است . عموما میزان یک درصد کلسیم برای دوران رشد طیور تخمگذار تا سن پانزده هفتگی کافی خواهد بود . سطوح فسفر قابل دسترس نیز بهتر است که بشرح زیر باشد :
الف ) 0.5 درصد برای سه هفته اول .
ب ) 0.48 درصد برای هفته سوم تا هفته ششم .
ج ) 0.45 درصد برای دوران قفس .
همچنین میزان 1500 تا 2000 IU به ازای هر پوند از غذا ، ویتامین D3 برای ایندسته از طیور کافی است . حال ، اگر تمامی موارد ذکر شده تا این قسمت را بخوبی در جیره تامین کنیم ، آیا باز هم احتمال بروز نرمی استخوان را خواهیم داشت ؟ بطور حتم "بله" . در واقع امروزه با پیشرفتهایی که در سرعت رشد نژادهای مختلف پدید آمده است ، کوچکترین خللی در جیره غذایی طیور تخمگذار در دو هفته زندگی آنها میتواند سبب بروز نرمی استخوان شود . همچنین با تحقیقات بعمل آمده مشخص شده است که Enteritis میتواند سبب افزایش بروز این ضایعه در جوجه ها شود .
نرمی استخوان در طیور تخمگذار نیز به همان دلایل مشابه پولت ها رخ می دهد . بعلاوه ، در ایندسته از طیور ما بایستی مقداری کلسیم را برای پوسته تخم مرغ در نظر بگیریم . میزان بالای تولید تخم مرغ و سطوح ناکافی کلسیم در جیره طیور تخمگذار میتواند سبب افزایش تخم مرغهای بدون پوسته و همچنین نرمی استخوان شود . این ضایعه میتواند در یک دوره کوتاه مدت سه تا چهار روزه رخ دهد . با تحقیقات صورت گرفته ، مشخص شده است که میزان نیاز به کلسیم در نژادهای مختلف متفاوت است . اما بطور عادی ، میزان 4 گرم کلسیم در جیره طیور تخمگذار نیازهای دوره پیک تولید آنها را تامین خواهد کرد . نژاد W36 مقداری بیشتر و نژاد Bobcock300 مقداری کمتر از میزان ذکر شده ، به کلسیم نیاز خواهند داشت . میزان فسفر دریافتی طیور تخمگذار در اغلب نژادها در دوره پیک ، 500 میلی گرم و پس از آن و تا هفته 55 زندگی ایندسته از طیور بایستی 380 میلی گرم باشد . بنظر من ، منیزیم نقش مهمی را در کاهش میزان مشکل نرمی استخوان در طیور تخمگذار دارد . میزان 1500 IU ویتامین D3 ، به ازای هر پوند از غذا در جیره طیور تخمگذار عادی است .
کیفیت پوسته تخم مرغ به وضعیت ساختمانی طیور تخمگذار بستگی دارد . مرغهایی که مشکل نرمی استخوان دارند در اغلب موارد ( و نه در تمامی موارد ) تخم مرغهایی با پوسته های نازک تری تولید میکنند . میزان ناکافی کلسیم در جیره ایندسته از طیور ظرف مدت سه تا چهار روز ، میتواند سبب ضعیف شدن پوسته تخم مرغ شود . همچنین میزان بالای فسفر در جیره غذایی تخمگذارها میتواند سبب نازک شدن پوسته تخم مرغ آنها شود . این مشکل در طیور با سن بالا ، بیشتر بروز میکند .
امسال نمونه های بسیار زیادی از Gout گزارش شده است . این تعداد ضایعه برای من غیر منتظره بود . ممکن است که یکی از دلایل آن افزایش 1.5 درصدی کلسیم در مواقعی بسیار زودتر از موقع مقرر باشد . این مورد ، سبب ضایعات کلیوی در پولت ها میشود . میزان پائین سدیم و کلسیم در جیره میتواند سبب کاهش جذب آب شود . کاهش جذب آب در بدن پرنده میتواند سبب بروز Gout شود . میزان بالای پروتئین خام در جیره طیور تخمگذار در مراکز بزرگ پرورش طیور میتواند یکی از بزرگترین مقصرهای این جریان باشد .
فسفر در دانه های غذایی گیاهان تحت ساختاری بنام فیتین ذخیره میشود . ذخیره فسفر در این ساختار ، سبب هضم سخت این ماده در مرغها شده است . بنظر ما 30 درصد از فسفر موجود در منابع گیاهی در طیور قابل هضم میباشند . فیتاز آنزیمی طبیعی است که توسط نوعی از باکتریها و یا خود گیاهان تولید میشود . پرنده به تنهایی قادر به تولید این آنزیم نیست . نکته جالب در این بخش آنست که ، اگر در جیره این آنزیم اضافه شود طیور قادر به هضم منابع فسفر گیاهی تا 60 درصد خواهند بود . بنابراین این آنزیم سبب افزایش 30 درصدی در هضم فسفر توسط پرنده میشود . بنابراین ما با این کار علاوه بر افزایش جذب سی درصدی ، سبب کاهش میزان فسفر در کود حاصل از طیور خواهیم شد . آیا فیتاز تاثیری را بر نرمی استخوان و کیفیت پوسته تخم مرغ دارد ؟ جواب مثبت خواهد بود . در اوایل استفاده از فیتاز در اروپا ، این ماده در جیره های مبتنی بر گندم استفاده می شد . گندم منبع بسیار غنی از فیتاز میباشد . میزان فیتاز در جیره های مبتنی بر ذرت بطور حتم ، پائین تر خواهد بود . در پایان نیز لازم بذکر است که فیتاز سبب افزایش 20 درصدی فسفر و کاهش 2.5 درصدی در کلسیم میشود .
نویسنده :
H John Kuhl , Jr .,Phd .
تهیه ، تنظیم و ترجمه :
علیرضا گائینی ، دانشجوی رشته دکترای دامپزشکی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد گرمسار .
گروه علمی ماهنامه الکترونیک کویر .
منبع :
University Of Florida WebSite .