به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ انگلهای خارجی دام در تمام گونه‌های جانوری وجود داشته و خسارات فراوانی به دامها وارد می‌نمایند. این انگل‌ها عمدتا به سه صورت به صنعت دامپروری خسارت وارد می‌کنند :
- کاهش بازدهی دامها به علت ایجاد بیماریهای پوستی، کم خونی، لاغری و کاهش رشد دامها.
- انتقال عوامل بیماری‌زا مانند بابزیوز در گوسفند، تیلریوز در گاو، بیماری ویروسی تب خونریزی دهنده کریمه ـ کنگو و انسفالیت ناشی از کنه.
- ایجاد خسارت به پوست و چرم و فرآورده‌های دامی و کاهش تولید گوشت.
انگلهای خارجی عمدتا شامل انواع کنه، جرب، شپش و انواع مگسها و لارو آنها هستند.
● کنه : (Tick) کنه از شاخه بند پایان و زیر شاخه شلیسرات‌ها هستند. کنه‌ها دارای انواع یک میزبانه، دو میزبانه و سه میزبانه هستند. کنه‌های ایکسودس، هیالوما و بوافیلوس از خانواده کنه‌های ایکسودیده ( کنه‌های سخت ) بوده و عمدتا در نشخوار کنندگان ایجاد بیماری می‌کنند. کنه‌های ارگاس پرسیکوس ( کنه مرغی ) از خانواده‌های کنه‌های آرگاسیده ( کنه‌های نرم ) هستند. کنه‌ها در انتقال بیماریهای تک یاخته‌های خونی مانند بابزیوز و تلیریوز در گوسفند و گاو و بیماریهای ویروسی مانند تب خونریزی دهنده کریمه، کنگو و نیز بیماری اسپیروکتوز در دامها اهمیت خاصی دارند.
مبارزه با کنه‌ها
استفاده از انواع سموم حشره‌کش مانند کومافوس، فن والریت، پرمترین و فلومترین در مبارزه با این انگل‌ها موثر می‌باشند.
● جرب : (Mite) جرب‌ها به ۴ دسته پسوروپتیک، سارکوپتیک و دمودکتیک تقسیم می‌شوند جرب‌ها در داخل پوست یا روی پوست میزبان خود به صورت دائمی زندگی می‌کنند و فرم بالغ آنها دارای هشت پا بوده، تخم مرغی شکل و سفید رنگ است و قطر آنها حدود 0.5 میلیمتر می‌باشد. جرب‌ها در حیوانات اهلی ایجاد انواع بیماریهای پوستی مانند درماتیت، ریزش پشم پشم و مو، خارش، چروکیدگی و زخم‌های پوستی می‌کنند.
مبارزه با جرب ها
حمام دادن دامها با سمومی مانند کومافوس. فوسمات و توکسافن و نیز حشره‌کشهای تزریقی سیستمیک ماند آیورمکتین موثر می‌باشد.
● شپش : (Lice) شپش‌ها دو گروه عمده شپش‌های خونخوار و شپش‌های گزنده تقسیم می‌شوند. شپش‌های خونخوار باعث بروز کم خونی در میزبانی شده و بیماریهای عفونی را منتقل می‌نمایند. این شپش‌ها عمدتا در دامها دیده می‌شوند. شپش‌های گزنده باعث بروز خارش‌های پوستی و اذیت و آزار میزبان شده، تحریک پوستی، موریختگی، ایجاد دلمه را سبب می‌شوند. این انگل‌ها عمدتا در پرندگان دیده می‌شوند.
مبارزه با شپش‌ها
در درمان شپش‌ها عمدتا از ترکیبات ارگانوفسفره استفاده می‌شود. استفاده از از سم به صورت پودر و یا پور ـ آن (ریختن مستقیم) موثرتر است.
● سایر انگلهای خارجی دامها : انواع میاز، هیپودرما، انواع کک، انواع درماتومیت‌ها، انگلهای خارجی زنبور عسل مانند کنه واروا و غیره.