به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ گرچه تشخیص سن یک اسب دقیق نیست، اما باتوجه به دهان و دندان‌ها می‌توان سن تقریبی اسب را بدست آورد. یکی از معمول‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای تعیین دقیق سن اسب‌ها، تخمین سن از روی دندان‌های اسب است. در ادامه مطالبی در مورد شناخت کلی از دندان‌های اسب و نحوه تخمین سن اسب را برای شما گرد آورده‌ایم.
دندان‌های اسب
دندان‌های اسب شامل دو دسته کلی دندان‌های ثنایا (incisors) و دندان‌های گوشت‌خواری (canines) می‌باشد. معمولاً اسب‌های نر دارای هر دو نوع این دندان‌ها و اسب‌های ماده نیز دارای هر دو نوع یا یک نوع از این دندان‌ها می‌باشد. اسب‌ها دارای دندان‌ها دیگری به نام دندان‌های گرگی (wolf)، دندان‌های پیش آسیا (premolars) و دندان‌های آسیاب (molars) نیز می‌باشند.
دندان‌های اسب تا پیش از 5 سالگی تغییرات زیادی دارند. کره اسب‌های تازه متولد شده غالباً بی‌دندان بوده و یا تنها دارای دندان‌های ثنایای مرکزی یعنی دو دندان در بالا و دو دندان در پایین می‌باشند. بعضی کره اسب‌ها در هنگام تولد فاقد دندان هستند اما حدوداً تا 8 روز پس از تولد، دندان‌های ثنایای مرکزی آنها پدیدار می‌شود.
کره اسب‌ها معمولاً تا 8 هفتگی فقط دندان‌های ثنایای مرکزی را دارند اما پس از این مدت، دندان‌های ثنایای میانی شروع به رویش کرده و پدیدار می‌شوند. در این سن دندان‌های اسب همگی شیری هستند و پس از رسیدن به دوره جوانی می‌افتند.
تشخیص دندان‌های شیری و دایمی بسیار آسان است. دندان‌های شیری ریشه‌های کم‌عمقی دارند ولی دندان‌های دایمی ریشه‌هایی عمیق دارند.
دندان‌های پیش آسیا در کره اسب‌ها در 14روزگی شروع به رویش می‌کند. دندان‌های پیش آسیا برای تعیین سن اسب کمکی نمی‌کنند زیرا به آسانی دیده نمی‌شوند. همزمان با افزایش سن اسب، دندان‌های شیری افتاده و دندان‌های دائمی رویش پیدا می‌کند.
دندان‌های گرگی (wolf) اسب‌ها در قسمت جلوی دندان‌های پیش آسیا پدیدار می‌شوند و قابل مشاهده هستند. دندان‌های گرگی غالباً از دندان اسب خارج می‌شوند تا در عملیات جویدن و تکه تکه کردن لقمه مانع نشوند.
بیشتر بدانیم:
تعیین سن شتر از روی دندان‌ها
نحوه تعیین سن گاو
تعیین سن گوسفند و بز باتوجه به دندان‌ها
بررسی مشخصات دندان اسب در سنین مختلف
همانطور که گفته شد برای تعیین سن اسب باید شکل دندان‌های اسب را مورد بررسی قرار داد. شکل دندان‌های ثنایای اسب بر اثر گذر زمان تغییر می‌کند و سطح برشی روی آنها ساییده می‌شود. یک دامپزشک یا یک اسب‌دار باتجربه تنها با معاینه دندان‌های اسب می‌تواند سن آن را تخمین بزند.
برای این کار ابتدا باید دندان‌های شیری اسب را از دندان‌های دائمی‌اش تشخیص داد. اسب‌ها معمولاً دارای دندان‌های ثنایای شیری کوچک و سفیدی هستند که شکل آنها به سمت لثه نوک تیز است. اسب‌ها دارای 6 دندان ثنایای شیری شامل ثنایای مرکزی 2 تا در وسط، ثنایای جانبی 2 تا در دو طرف مرکزی و 2 تا ثنایای گوشه‌ای در قسمت کناره هر فک هستند.
چگونه سن اسب را تخمین بزنیم؟
تخمین سن اسب‌های بالغ که تمامی دندان‌های دائمی‌شان رویش کرده آسان است. با افزایش سن شکل سطح دندان‌ها تغییر می‌کند و زاویه‌دار می‌شوند. به تدریج و با گذر سن شکل سطح مقطع دندان‌ها از حالت بیضی به مثلثی تغییر می‌کند.
هرچه سن اسب بالاتر می‌رود قسمت جودان کم عمق‌تر می‌شود. با سایش تدریجی دندان‌ها حفره ریشه دندان پدیدار می‌شود. این حفره حاوی رشته‌های عصبی و عروق خونی دندان است. برای پیشگیری از درد این حفره، دانتین ثانویه رویش می‌کند. پس از رویش دانیتن ثانویه یک ستاره دندانی بر روی سطح دندان ایجاد شده که هرچه زمان بگذرد بیشتر به حالت مرکزی بر روی سطح دندان دیده می‌شود.
برای تعیین سن کره اسب‌ها، رشد و مرحله رشد دندان‌ها مهم است. غالباً دندان‌های ثنایای مرکزی کره اسب، پس از 4 هفتگی ظاهر می‌شوند و دندان‌های جانبی آنها نیز از سن 1 تا 3 ماهگی بیرون می‌زنند. پس از رسیدن به سن یک سالگی دندان‌های ثنایای شیری و سفید به‌طور کامل ظاهر می‌شوند اما لبه‌های دندان‌های گوشه‌ای هنوز با هم فاصله دارند.
منبع: livesheep