به گزارش «سرویس اطلاعات دارویی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ نحوه عمل این دارو مربوط به دسته آورمکتین‌ها بوده که به صورت مهار حرکت انگل میباشد. آیورمکتین آزاد سازی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را از پایانه‌های عصبی افزایش می‌دهد. عمل طبیعی گابا (GABA) در پستانداران و بی‌مهرگان مهار نوروترنسمیترها میباشد. آیورمکتین باعث اتصال GABA به گیرنده‌های مخصوصی در اتصالات عصبی می‌گردد. به این ترتیب تکانه عصبی را در سلول‌های عصبی قطع کرده، با عث فلج شدن و مرگ انگل میشود. از آنجا که کرم‌های کبدی (Flukes) و کرم‌های پهن (Tapeworm) از GABA به عنوان نوروترانسمیتر استفاده نمیکنند بنابراین این دارو بر روی آنها موثر نیست.
فارماکوکینتیک آیورمکتین
آیورمکتین پس از تزریق به سرعت جذب میشود. حداکثر غلظت پلاسمایی آن 4/4 ساعت پس از تزریق مستقیم به داخل شیردان حاصل میشود. اما 23/5 ساعت پس از تزریق مستقیم به داخل شکمبه به این میزان از غلظت دارو در خون می‌رسد. غلظت‌های زیاد دارو در بافت‌های مختلف برای مدت طولانی بخصوص پس از تزریق آن باقی می‌ماند. باقیمانده‌های دارو اکثراً در کبد، چربی‌های بدن و به میزان کمی در عضلات باقی می‌مانند. 98درصد دارو در مدفوع و 2درصد آن همراه با ادرار دفع می‌گردد.
موارد مصرف آیورجکت
از آیورمکتین برای درمان و کنترل آلودگی‌های انگلی داخلی و خارجی در دامهای مختلف به شرح زیر استفاده میشود. آیورمکتین بر روی کرم‌های کبدی (Flukes) و کرم‌های پهن (Tapeworm) موثر نمی‌باشد.
گاو و گوسفند:
آیورمکتین حدودا 97 تا 100 درصد براشکال بالغ و لارو مرحله چهارم کرم‌های زیر موثر است.
1- کرم‌های گرد معدی - روده‌ای شامل:
گونه‌های مختلف همونکوس (Haemonchus)، استرتاژیا (Ostertagia)، کوپریا (Cooperia)، تریکواسترونژیلوس (Trichostrongylus)، استرونژیلوئیدس (Strongyloides)، بونوستوموم (Bunostomum)، نماتودیروس (Nematodirus)، تریشیوریس (Trichuris)، ازوفاگوستوموم (Oesophagostomum)، دیکتیوکالوس (Dictyocaulus)
2- کرم‌های ریوی مانند: دیکتیوکولوس ویویپاروس (Dictyocaulus Viviparus)
3- جرب‌ها مانند: سارکوپتس بوویس (Sarcoptes bovis)، پزورپتس اویس (Psoroptes ovis)
4- کنه‌ها مانند: اورنیتودروس ساوینی (Ornithodoros savignyi )، بووفیلوس (Boophilus)
5- شپش‌های مکنده: لینگوناتوس ویتولی (Lingonathus vituli)، هماتوپینوس ائوریسترنوس (Hematopinus eurysternus )، لینگوناتوس پدالیس (Lingonatus pedalis)
6- لارو مگس مانند: هیپودرما بوویس (Hypoderma.Bovis)، هیپودرمالینئاتوم (Hypoderma.lineatum)، (استروس اویس Oestrus Ovis)
سگ:
برای پیشگیری از کرم قلب (دیروفیلاریا ایمیتیس). این دارو بر روی اشکال بالغ کرم قلب موثر نیست.
مقدار مصرف:
گاو، گوسفند و شتر: 0/2 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن معادل یک میلی لیتر به ازای هر 50 کیلوگرم وزن بدن
سگ : 0/006 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن
روش مصرف:
دارو به روش زیر پوستی تزریق شود. در گاو در ناحیه پشت یا جلوی کتف و گوسفند ناحیه گردن و جلوی کتف تزریق انجام شود.
موارد احتیاط:
از تزریق وریدی یا عضلانی دارو باید اجتناب شود. تزریق عضلانی دارو با انواع عوارض ناخواسته از جمله ادم اندام‌های حرکتی، ادم خط وسط شکم، تب و مرگ ناگهانی و غیره همراه میباشد. رعایت شرایط استریل جهت تزریق زیر جلدی بسیار مهم است. بدلیل آنکه در صورت آلوده بودن سوزن یا آلودگی محل تزریق احتمال بروز حساسیت‌هایی در محل تزریق بدلیل عفونت‌های کلستریدیایی وجود دارد، در صورت بروز این عکس العمل‌ها باید از آنتی بیوتیک‌های مناسب جهت درمان استفاده شود.
این دارو برضد لارو مگس هیپودرما موثر است اما اگر این لاروها درنقاط حساسی از بدن قرار داشته باشد و درمان صورت گیرد ممکن است عوارض نامطلوبی مانند ریزش بزاق و نفخ (وقتی که لارو در گلوی حیوان باشد) و یا فلجی و چرخش (وقتی که لارو در ستون مهره‌ها قرار گرفته باشد) پدید آید.
نکات قابل توصیه: قبل از مصرف آیورمکتین گوسفندها باید علیه بیماری انتروتوکسمی واکسینه شوند. ظروف حاوی دارو و سایر باقیمانده ها را باید بصورت مطمئن (سوزاندن، دفن کردن) از بین برد.
عوارض جانبی آیورجکت
مواردی از بروز تورم در محل تزریق گزارش شده که همراه با درد میباشد.
دوره پرهیز از مصرف:
گوشت: 21 روز پس از آخرین تزریق . در دامهای شیرده استفاده نگردد.
شرایط نگهداری:
دارو در کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد و دور از نور نگهداری شود. از یخ زدگی دارو جلوگیری شود.
اثرات زیست محیطی آیورمکتین
اگر آیورمکتین با خاک تماس یابد برای مدت طولانی در خاک باقی مانده پس ازآن غیرفعال می‌گردد. به همین دلیل ظروف حاوی این دارو و سایر باقیمانده‌های آن باید پس از مصرف به صورتی مطمئن (دفن کردن یا سوزاندن) ازبین برده شود. در غیراین صورت میتواند بر ماهی وسایر آبزیان اثر سوء بگذارد.
بسته بندی: این دارو در ویال‌های 20، 50 و 100 میلی‌لیتری عرضه می‌گردد.