به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ بیماری عضله سفید یا White Muscle Disease یکی از بیماری‌های تغذیه‌ای مهم در دام‌های جوان است که در صورت عدم پیشگیری، می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی یا ضعف شدید شود. این بیماری عمدتاً بره‌ها، بزغاله‌ها، گوساله‌ها و کره‌اسب‌ها را درگیر می‌کند و ارتباط مستقیمی با کمبود سلنیوم و ویتامین E دارد.
بیماری عضله سفید چیست؟
بیماری عضله سفید نوعی دیستروفی عضلانی تغذیه‌ای است که به علت کمبود آنتی‌اکسیدان‌های حیاتی در بدن دام به وجود می‌آید. ویتامین E و سلنیوم، نقش کلیدی در محافظت از سلول‌های عضلانی در برابر آسیب اکسیداتیو دارند. کمبود این دو ماده، باعث تخریب سلول‌های عضله و بروز علائم بیماری می‌شود.
علائم بیماری عضله سفید
علائم بیماری بسته به اینکه کدام گروه عضلات درگیر باشند (قلبی یا اسکلتی) متفاوت است:
1. فرم قلبی (حاد):
- مرگ ناگهانی، به‌ویژه در بره‌ها و بزغاله‌های چند روزه
- تنگی نفس و ضعف شدید
- نبض تند و غیر طبیعی
- گاهی اوقات قبل از مرگ هیچ علامتی مشاهده نمی‌شود
2. فرم اسکلتی (تحت‌حاد):
- لنگش، سفتی عضلات و ضعف حرکتی
- ناتوانی در ایستادن یا راه رفتن
- درد هنگام لمس عضلات، به‌ویژه ران و کمر
- تورم و سفیدی رنگ غیرطبیعی عضلات در کالبدگشایی
علت بروز بیماری عضله سفید
- کمبود سلنیوم در خاک و تغذیه دام (در بسیاری از مناطق خاک ایران کمبود سلنیوم وجود دارد)
- کمبود ویتامین E در جیره غذایی
- استرس، آلودگی‌های انگلی و رشد سریع نیز ممکن است شدت بیماری را افزایش دهند
تشخیص بیماری
- بررسی علائم بالینی، سن و تغذیه دام
- آزمایش سطح سلنیوم و ویتامین E در خون
- کالبدگشایی: مشاهده عضلات سفیدرنگ، نرم و شکننده
- آزمایشات پاتولوژیک برای تأیید تخریب سلول‌های عضله
درمان بیماری عضله سفید
اگر بیماری زود تشخیص داده شود، می‌توان با اقدامات زیر آن را کنترل کرد:
- تزریق سلنیوم و ویتامین E به صورت زیرجلدی یا عضلانی
- استراحت کامل دام
- تغذیه حمایتی و نگهداری در محیط گرم و خشک
- پیشگیری از استرس‌های فیزیولوژیک در دوره بهبودی
پیشگیری؛ مهم‌تر از درمان
- جلوگیری از بیماری عضله سفید، بسیار آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان آن است:
- افزودن مکمل سلنیوم و ویتامین E به جیره دام، به‌ویژه در مناطق با خاک فقیر
- تزریق پیش‌زایمان مکمل به مادران آبستن
- مدیریت مناسب استرس، تغذیه و بهداشت دام
جمع‌بندی
بیماری عضله سفید یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های متابولیک در دام‌های جوان است که در صورت بی‌توجهی می‌تواند تلفات زیادی به بار آورد. با تغذیه صحیح و مکمل‌دهی مناسب، می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد و سلامت گله را تضمین نمود.