به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ مرگ ناگهانی جوجه‌ها یکی از مشکلات شایع در صنعت پرورش طیور است که می‌تواند تلفات اقتصادی قابل توجهی به همراه داشته باشد. این پدیده ممکن است در جوجه‌های گوشتی، تخم‌گذار یا بومی اتفاق بیفتد و اغلب بدون علائم هشداردهنده قبلی رخ می‌دهد. در این مقاله به بررسی دلایل علمی مرگ ناگهانی جوجه‌ها و راهکارهای پیشگیری از آن می‌پردازیم.
1- سندرم مرگ ناگهانی جوجه‌ها (SDS)
یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ ناگهانی در جوجه‌های گوشتی، سندرم مرگ ناگهانی (Sudden Death Syndrome) است. این پدیده بیشتر در سنین ۲ تا ۵ هفتگی رخ می‌دهد و معمولاً جوجه‌هایی که رشد سریعتری دارند را درگیر می‌کند.
علائم:
- مرگ بدون نشانه‌های قبلی
- یافتن لاشه با شکل خاص (جوجه به پشت افتاده، بال‌ها باز)
علت:
- اختلال در متابولیسم قلبی و عصبی به دلیل رشد سریع
- افزایش ناگهانی مصرف خوراک یا استرس گرمایی
2- مشکلات تغذیه‌ای
تغذیه نامناسب یا عدم تعادل در مواد معدنی و ویتامین‌ها، می‌تواند باعث مرگ ناگهانی جوجه‌ها شود.
موارد مهم:
- کمبود ویتامین E و سلنیوم: منجر به بیماری عضله سفید و مشکلات قلبی می‌شود.
- مسمومیت با نمک یا پروتئین بالا: باعث فشار بر کلیه‌ها و مرگ می‌شود.
3- بیماری‌های عفونی
بعضی از بیماری‌های عفونی می‌توانند باعث تلفات ناگهانی شوند، حتی پیش از بروز علائم مشخص.
بیماری‌های رایج:
- کوکسیدیوز شدید
- سالمونلوز
- نیوکاسل فوق حاد
- آسپرجیلوز (قارچی) در محیط‌های مرطوب
4- مشکلات محیطی و مدیریتی
عوامل محیطی در سالن پرورش نقش بسیار مهمی در سلامت جوجه‌ها دارند.
موارد تأثیرگذار:
- افزایش ناگهانی دما (استرس گرمایی)
- تراکم بیش از حد
- تهویه ضعیف
- گاز آمونیاک بالا
5- استرس و شوک
استرس ناشی از جابه‌جایی، صدای بلند، تغییر ناگهانی نور یا برنامه خوراک، می‌تواند منجر به اختلال قلبی و مرگ ناگهانی شود.
راهکارهای پیشگیری از مرگ ناگهانی جوجه‌ها
- کنترل سرعت رشد با استفاده از جیره‌های متعادل
- بهبود مدیریت تهویه و دما در سالن‌ها
- استفاده از مکمل‌های ویتامینی به‌ویژه E، D3، و سلنیوم
- پایش دقیق بیماری‌ها و واکسیناسیون اصولی
- کاهش استرس محیطی از طریق مدیریت صحیح نور، صدا و تغذیه
جمع‌بندی
مرگ ناگهانی جوجه‌ها اغلب نتیجه ترکیبی از عوامل تغذیه‌ای، ژنتیکی، مدیریتی و بیماری‌ها است. با پایش دقیق شرایط پرورش و اجرای برنامه‌های مدیریتی بهینه، می‌توان میزان تلفات را به شکل قابل توجهی کاهش داد.