به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ قارچ‌های پوستی یا درماتوفیتوز یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی در دام‌ها هستند که به‌ویژه در محیط‌های مرطوب و پرجمعیت شیوع بیشتری دارند. این بیماری نه‌تنها باعث کاهش رشد و تولید می‌شود، بلکه به علت قابلیت انتقال به انسان (زئونوز)، اهمیت بهداشتی بالایی نیز دارد.
قارچ پوستی دام چیست؟
قارچ پوستی یا درماتوفیتوز یک بیماری قارچی سطحی پوست است که معمولاً مو و اپیدرم را درگیر می‌کند. مهم‌ترین گونه‌های قارچی عامل بیماری شامل:
- Trichophyton verrucosum (شایع‌ترین در گاو)
- Microsporum canis (در گربه و سگ)
- Trichophyton mentagrophytes
علل و عوامل مستعدکننده قارچ پوستی در دام
- رطوبت بالا و تهویه نامناسب
- تراکم بیش از حد دام
- ضعف سیستم ایمنی (در نتیجه بیماری، تغذیه نامناسب یا استرس)
- عدم رعایت بهداشت محیط نگهداری
- تماس مستقیم یا غیرمستقیم با دام آلوده
علائم قارچ پوستی در دام
- ریزش مو به صورت حلقوی یا سکه‌ای
- پوسته‌ریزی، قرمزی و ضخیم شدن پوست
- خارش (در برخی موارد)
- التهاب و زخم در نواحی دیگر
- کاهش وزن و افت تولید شیر در موارد شدید
تشخیص
تشخیص اولیه معمولاً بر اساس ظاهر ضایعات پوستی انجام می‌شود، اما برای اطمینان از نوع قارچ، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- آزمایش میکروسکوپی از نمونه مو و پوست
- کشت قارچ در محیط‌های خاص مانند Sabouraud agar
- بررسی با نور فرابنفش (لامپ وود) در برخی موارد
روش‌های درمان قارچ پوستی در دام
درمان موضعی:
- استفاده از محلول‌های ضد قارچ مانند تنطورید، کلوتریمازول یا میکونازول
- شست‌وشوی منظم نواحی درگیر با شامپوهای ضدقارچ مخصوص دام
درمان سیستمیک (در موارد شدید):
- داروهای خوراکی ضد قارچ مانند گریزئوفولوین یا ایتراکونازول (با تجویز دامپزشک)
ضدعفونی محیط:
ضدعفونی ابزار، محل نگهداری و سطوح با ترکیباتی مانند فرمالین یا هیپوکلریت سدیم
پیشگیری از ابتلا به قارچ پوستی
- رعایت بهداشت دام و جایگاه
- خشک نگه‌داشتن محیط نگهداری و تهویه مناسب
- کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی دام
- جداسازی دام‌های آلوده از گله
- واکسیناسیون (در برخی مناطق برای گاو)
آیا قارچ پوستی دام به انسان منتقل می‌شود؟
بله، بسیاری از قارچ‌های پوستی دام‌ها زئونوز هستند و می‌توانند به انسان منتقل شوند؛ به‌ویژه افرادی که تماس مستقیم با دام دارند مانند دامداران، دامپزشکان و کارگران دامداری. رعایت بهداشت فردی، استفاده از دستکش و شست‌وشوی دست‌ها پس از تماس با دام آلوده بسیار مهم است.
جمع‌بندی
قارچ‌های پوستی اگرچه بیماری‌های تهدیدکننده حیات نیستند، اما با تأثیر بر سلامت، رشد و تولید دام، زیان اقتصادی قابل توجهی ایجاد می‌کنند. شناخت به‌موقع علائم، درمان مؤثر و رعایت اصول پیشگیری، کلید کنترل این بیماری در دامداری‌هاست.
برای خرید زربان یده (محلول تنطورید مخصوص از بین بردن عوامل قارچی و میکروبی بر روی لینک فروش کلیک نمایید)