به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ بیماری‌های تنفسی از مهم‌ترین عوامل تلفات و کاهش بهره‌وری در گله‌های گوسفندان هستند. این بیماری‌ها معمولاً با علائمی مانند سرفه، ترشحات بینی، تنفس صدادار، تب و کاهش اشتها ظاهر می‌شوند. در این میان، درمان مؤثر و به‌موقع با آنتی‌بیوتیک مناسب می‌تواند از پیشرفت بیماری و تلفات جلوگیری کند.
عوامل اصلی ایجاد بیماری تنفسی در گوسفند
پیش از تجویز آنتی‌بیوتیک، باید نوع عامل بیماری‌زا مشخص شود. بیماری‌های تنفسی در گوسفند می‌توانند منشأ باکتریایی، ویروسی یا حتی انگلی داشته باشند. اما اغلب موارد شدیدتر توسط باکتری‌هایی مانند موارد زیر ایجاد می‌شوند:
Pasteurella multocida
Mannheimia haemolytica
Mycoplasma ovipneumoniae
Histophilus somni
تشخیص صحیح توسط دامپزشک از طریق بررسی بالینی، اخذ نمونه از ترشحات و در صورت نیاز کشت آزمایشگاهی انجام می‌گیرد.
بهترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان بیماری تنفسی در گوسفند
درمان با آنتی‌بیوتیک باید بر اساس نوع باکتری، شدت علائم و سن/وزن دام انجام شود. در ادامه مؤثرترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان بیماری تنفسی در گوسفندان معرفی شده‌اند:
طیف اثر: وسیع، مؤثر علیه Pasteurella
دوز معمول: 10-20 mg/kg تزریقی (زیر جلدی یا عضلانی) هر 24 ساعت، به مدت 3-5 روز
مزیت: ایمن، مقرون‌به‌صرفه، مناسب برای دام‌های سبک
طیف اثر: قوی، مؤثر علیه باکتری‌های گرم منفی
دوز معمول: 2.5-5 mg/kg تزریقی، روزانه یک بار، به مدت 3 روز
هشدار: استفاده در گوسفند نیازمند احتیاط و نسخه دامپزشک است، چون ممکن است در دام‌های شیرده محدودیت مصرف داشته باشد.
طیف اثر: بسیار قوی، مؤثر علیه Mannheimia haemolytica و سایر باکتری‌های مقاوم
دوز معمول: 20 mg/kg تزریقی، یک بار در روز، به مدت 3-5 روز
مزیت: انتخاب عالی برای موارد شدید تنفسی، به‌ویژه در فصول سرد سال.
طیف اثر: ماندگاری بالا، تزریق یک‌باره با اثر طولانی
دوز معمول: 2.5 mg/kg تزریقی (زیر جلدی)، تنها یک بار
مزیت: مناسب برای کنترل بیماری در کل گله، با پشتیبانی بلندمدت
نکات مهم قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک در گوسفند
- همیشه زیر نظر دامپزشک مصرف شود.
- دوره درمان کامل شود حتی اگر علائم بهبود یافته باشند.
- رعایت دوره پرهیز از مصرف (withdrawal period) در گوسفندان شیرده یا پرواری برای جلوگیری از باقی‌ماندن دارو در گوشت یا شیر بسیار مهم است.
نکات پیشگیرانه برای کاهش بیماری‌های تنفسی در گوسفند
- تهویه مناسب در آغل و عدم ازدحام
- برنامه منظم واکسیناسیون (مثلاً علیه PPR)
- کاهش استرس در حمل‌ونقل و تغییرات غذایی
- تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی تقویتی به‌ویژه در فصول سرد
نتیجه‌گیری
بیماری‌های تنفسی در گوسفند اگر به‌موقع تشخیص داده شوند، با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های مناسب و رعایت اصول مدیریتی به‌خوبی قابل درمان‌اند. داروهایی مانند فلورفنیکل و تولاترومایسین انتخاب‌های مؤثر در موارد شدید هستند، اما نسخه‌نویسی دقیق توسط دامپزشک کلید موفقیت درمان است.