به گزارش «سرویس مواد اولیه دارویی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تیامین یا تیامین هیدروکلراید، یکی از ویتامین‌های گروه B است که با نام ویتامین B1 نیز شناخته می‌شود. این ویتامین محلول در آب بوده و نقش کلیدی در متابولیسم کربوهیدرات‌ها، تولید انرژی و عملکرد مناسب سیستم عصبی ایفا می‌کند. تیامین برای سلامت و رشد مناسب دام‌ها ضروری بوده و کمبود آن می‌تواند منجر به بروز مشکلات عصبی و متابولیکی شود.
مکانیسم اثر و نقش در سلامت دام
تیامین به عنوان کوآنزیم در واکنش‌های متابولیکی بدن دام نقش دارد و در تبدیل گلوکز به انرژی مؤثر است. این ویتامین در تنظیم عملکرد سیستم عصبی نقش مهمی داشته و کمبود آن می‌تواند موجب علائمی نظیر کاهش اشتها، لرزش عضلانی، ضعف عمومی و حتی فلجی در دام‌ها شود.
موارد مصرف در دامپزشکی
از تیامین در درمان و پیشگیری از اختلالات متابولیکی و عصبی در دام‌ها استفاده می‌شود. مهم‌ترین موارد مصرف آن عبارتند از:
درمان کمبود تیامین: کمبود این ویتامین می‌تواند در اثر تغذیه نامناسب یا اختلال در جذب ویتامین ایجاد شود.
پیشگیری و درمان بیماری پلی‌انسفالومالاسی (PEM): این بیماری که در نشخوارکنندگان دیده می‌شود، به دلیل کمبود تیتامین در بدن رخ داده و علائمی مانند عدم تعادل، تشنج و نابینایی ایجاد می‌کند.
افزایش کارایی متابولیسم انرژی: در مواقعی که دام‌ها دچار ضعف عمومی یا کاهش انرژی هستند، تجویز تیامین می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند.
روش مصرف و دوز پیشنهادی
تیامین به دو روش تزریق عضلانی (IM) و تزریق وریدی آهسته (IV) در دام‌ها تجویز می‌شود. این ویتامین پس از تزریق به سرعت جذب شده و از طریق جریان خون به بافت‌های مختلف بدن منتقل می‌شود. مقدار دوز مصرفی بسته به نوع دام و شدت کمبود ویتامین متفاوت است و باید تحت نظر دامپزشک تعیین شود.
عوارض جانبی و موارد احتیاط
تیامین به طور کلی ایمن است، اما در برخی موارد نادر ممکن است واکنش‌های حساسیتی یا التهاب در محل تزریق مشاهده شود. همچنین مصرف بیش از حد آن می‌تواند منجر به عدم تعادل در دریافت سایر ویتامین‌های گروه B شود.
منابع طبیعی تیامین در تغذیه دام
برای تأمین نیاز دام‌ها به تیامین، می‌توان از منابع غنی از این ویتامین استفاده کرد. برخی از این منابع عبارتند از:
- سبوس گندم و برنج
- مخمرها (مانند مخمر آبجو)
- حبوبات و غلات کامل
- جوانه غلات
جمع‌بندی
تیامین یکی از ویتامین‌های ضروری برای سلامت دام‌ها بوده و کمبود آن می‌تواند مشکلات متابولیکی و عصبی جدی ایجاد کند. این ویتامین به‌صورت تزریقی در درمان بیماری‌هایی مانند پلی‌انسفالومالاسی در نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار می‌گیرد و از طریق تغذیه مناسب نیز قابل تأمین است.