به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ بسیاری از صاحبان سگ‌های ماده تمایل دارند از روش‌های پیشگیری از بارداری برای حیوان خود استفاده کنند. این امر نه تنها از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌کند، بلکه علائم فیزیولوژیکی دوران فحلی را نیز کاهش داده یا از بین می‌برد. روش‌های متعددی برای جلوگیری از بارداری در سگ ماده وجود دارد که شامل راهکارهای هورمونی موقت و روش‌های جراحی دائمی (عقیم‌سازی) می‌شود. در این مقاله به بررسی این روش‌ها پرداخته‌ایم تا بتوانید گزینه‌ای مناسب برای سگ خود انتخاب کنید.
چرا باید برای سگ ماده از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کرد؟
در صورتی که سگ ماده برای تولیدمثل در نظر گرفته نشده باشد، معمولاً توصیه می‌شود از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده شود. مهم‌ترین دلایل این کار عبارتند از:
جلوگیری از بارداری ناخواسته: اگر سگ شما در معرض سگ‌های نر قرار دارد، ممکن است به طور ناخواسته باردار شود. این امر به‌خصوص در مواردی که سگ فرار می‌کند یا با سگ‌های دیگر تماس دارد، رخ می‌دهد.
کاهش علائم فحلی: سگ‌های ماده در دوران فحلی تغییرات رفتاری متعددی مانند بی‌قراری، تمایل به فرار و خونریزی دارند که می‌تواند برای صاحبان آن‌ها مشکل‌ساز باشد.
کاهش احتمال ابتلا به سرطان‌های دستگاه تناسلی: تحقیقات نشان داده‌اند که عقیم‌سازی می‌تواند احتمال ابتلا به تومورهای پستانی و بیماری‌های رحمی را کاهش دهد.
روش‌های جلوگیری از بارداری در سگ ماده
دو روش اصلی برای پیشگیری از بارداری در سگ ماده وجود دارد: روش‌های هورمونی موقت و جراحی‌های دائمی (عقیم‌سازی).
۱. روش‌های هورمونی موقت
این روش‌ها برای زمانی مناسب هستند که صاحب سگ در آینده قصد جفت‌گیری و زادآوری حیوان را دارد. دو گزینه رایج در این زمینه عبارتند از:
تزریق هورمونی
در این روش، دامپزشک پس از پایان دوره فحلی یک آمپول حاوی هورمون به سگ تزریق می‌کند. این تزریق در ابتدا دو بار با فاصله چهار ماه انجام شده و سپس هر پنج ماه یک‌بار تمدید می‌شود.
مزایا: اثر طولانی‌تر نسبت به سایر روش‌های هورمونی
معایب: نیاز به تزریقات مداوم، خطر ابتلا به تومورهای پستانی و مشکلات رحمی در صورت استفاده طولانی‌مدت
قرص‌های ضدبارداری
این قرص‌ها که حاوی استروژن هستند، باید در دوره‌های مشخصی به سگ داده شوند.
مزایا: دسترسی آسان، نیاز نداشتن به تزریق
معایب: اثر کوتاه‌مدت، نیاز به دقت در مصرف منظم، خطر ایجاد مشکلات رحمی و تومورهای پستانی
قرص اورژانسی
اگر سگ ماده به‌طور ناخواسته باردار شده باشد، می‌توان از این قرص استفاده کرد. این دارو مانع از لانه‌گزینی جنین در رحم می‌شود و تا ۴۵ روز پس از جفت‌گیری قابل استفاده است.
مزایا: جلوگیری از بارداری پس از جفت‌گیری ناخواسته
معایب: احتمال شکست ۱۰٪، ایجاد مشکلات جنینی، عوارض جانبی مانند استفراغ و بی‌حالی
توجه: روش‌های هورمونی برای طولانی‌مدت توصیه نمی‌شوند؛ چرا که خطر ابتلا به سرطان و مشکلات رحمی را افزایش می‌دهند.
۲. عقیم‌سازی (روش‌های جراحی دائمی)
اگر قصد ندارید سگ شما در آینده باردار شود، عقیم‌سازی بهترین گزینه است. این روش تحت بیهوشی انجام شده و دائمی است.
اووارکتومی (حذف تخمدان‌ها)
در این روش، تخمدان‌ها برداشته می‌شوند و سگ ماده دیگر توانایی بارداری نخواهد داشت.
مزایا: کاهش خطر سرطان پستان، جلوگیری از فحلی و تغییرات رفتاری ناشی از آن
معایب: نیاز به جراحی و مراقبت پس از عمل
اوواروهیسترکتومی (حذف تخمدان و رحم)
در این روش، علاوه بر تخمدان‌ها، رحم نیز برداشته می‌شود که برای سگ‌هایی که مشکلات رحمی دارند، مناسب‌تر است.
مزایا: کاهش بیشتر خطر بیماری‌های رحمی
معایب: جراحی پیچیده‌تر نسبت به اووارکتومی
بستن لوله‌های رحمی
در این روش، لوله‌های رحمی سگ بسته می‌شوند، اما تولید هورمون ادامه دارد و سگ همچنان علائم فحلی را نشان خواهد داد.
مزایا: جلوگیری از بارداری بدون تغییرات هورمونی
معایب: عدم کنترل علائم فحلی
عوارض جانبی روش‌های پیشگیری از بارداری
هر روش پیشگیری از بارداری ممکن است با عوارضی همراه باشد:
روش‌های هورمونی
- افزایش احتمال سرطان پستان و مشکلات رحمی
- خطر ابتلا به دیابت
- افزایش وزن و بی‌حالی
روش‌های جراحی (عقیم‌سازی)
- خطرات بیهوشی و جراحی
- افزایش احتمال اضافه‌وزن (با مدیریت تغذیه قابل کنترل است)
- گاهی اوقات بی‌اختیاری ادرار در سنین بالا
نکته مهم: برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان‌های مرتبط با هورمون‌ها، بهتر است سگ ماده قبل از اولین فحلی یا بلافاصله بعد از آن عقیم شود.