به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ تب برفکی یکی از خطرناک‌ترین و مسری‌ترین بیماری‌های ویروسی دام است که سالانه خسارات سنگینی به صنعت دامداری وارد می‌کند. این بیماری علاوه بر تأثیر مستقیم بر سلامت دام‌ها، باعث کاهش شدید تولید گوشت و شیر، افزایش هزینه‌های دامپروری و حتی محدودیت‌های تجاری می‌شود. در بسیاری از کشورها، شیوع تب برفکی می‌تواند یک بحران اقتصادی برای دامداران و زنجیره تأمین محصولات دامی ایجاد کند. در این مقاله، به بررسی دقیق خسارات اقتصادی تب برفکی و راهکارهای مؤثر برای پیشگیری و جبران این خسارات خواهیم پرداخت.
تب برفکی چیست و چگونه گسترش می‌یابد؟
تب برفکی یک بیماری ویروسی حاد و بسیار مسری است که دام‌های سم‌چاک مانند گاو، گوسفند، بز و حتی خوک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این ویروس از طریق تماس مستقیم بین دام‌های آلوده، ترشحات دهانی، بزاق، ادرار، شیر و حتی وسایل آلوده مانند چکمه‌ها، خودروهای حمل دام و تجهیزات دامداری منتقل می‌شود. سرعت گسترش این بیماری به حدی بالاست که در صورت عدم کنترل، می‌تواند طی چند روز به یک منطقه وسیع سرایت کند.
علائم تب برفکی در دام‌ها
- تب ناگهانی و بالا
- ایجاد زخم و تاول در دهان، سم و پستان دام
- کاهش شدید مصرف خوراک و در نتیجه افت وزن
- کاهش تولید شیر به میزان 50 تا 70 درصد
- لنگش شدید و ناتوانی در حرکت
- افزایش تلفات در دام‌های جوان
خسارات اقتصادی تب برفکی بر صنعت دامداری
تب برفکی نه‌تنها دامداران را متحمل هزینه‌های سنگین درمانی و مدیریتی می‌کند، بلکه بر کل زنجیره تأمین مواد غذایی دامی و تجارت بین‌المللی نیز اثرگذار است. برخی از مهم‌ترین اثرات اقتصادی این بیماری عبارتند از:
1. کاهش شدید تولیدات دامی
پس از ابتلا به تب برفکی، دام‌ها دچار ضعف شدید و بی‌اشتهایی می‌شوند که منجر به افت تولید شیر و گوشت می‌شود. گاوهای شیری مبتلا ممکن است تا چند ماه پس از بهبودی نیز نتوانند به سطح تولید طبیعی خود بازگرداند.
2. افزایش هزینه‌های درمان و کنترل بیماری
- خرید داروهای حمایتی و ضدعفونی‌کننده‌ها
- هزینه‌های نیروهای کار برای قرنطینه و مراقبت از دام‌های بیمار
- افزایش هزینه خوراک به دلیل کاهش اشتهای دام‌ها و نیاز به تغذیه تقویتی
3. تلفات دام و حذف اجباری برخی دام‌های آلوده
در موارد شدید، دام‌های جوان ممکن است تلف شوند و برخی دام‌های بالغ نیز به دلیل کاهش شدید بهره‌وری حذف گردند که امر خسارات جبران‌ناپذیری برای دامداران به همراه دارد.
4. محدودیت‌های صادرات و کاهش قیمت محصولات دامی
در صورت شیوع تب برفکی، کشورهای واردکننده ممکن است محدودیت‌هایی برای خرید دام زنده، شیر و گوشت از مناطق آلوده اعمال کنند. این امر باعث افت قیمت محصولات دامی در بازار داخلی و ضرر اقتصادی شدید دامداران می‌شود.
5. افزایش هزینه‌های بیمه و کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت دامداری
دامداران ممکن است برای کاهش ریسک مالی، مجبور به پرداخت حق بیمه‌های بالاتر شوند. همچنین، شیوع گسترده بیماری باعث کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به ورود به این حوزه می‌شود که در بلندمدت به کاهش رشد صنعت دامداری می‌انجامد.
راهکارهای جبران خسارات ناشی از تب برفکی
1. پیشگیری از ابتلا به بیماری
- واکسیناسیون منظم: برنامه‌ریزی منظم برای واکسیناسیون دام‌ها بر اساس دستورالعمل‌های دامپزشکی، یکی از مؤثرترین راه‌های کنترل شیوع بیماری است.
- قرنطینه دام‌های جدید: قبل از ورود دام‌های جدید به گله، باید حداقل دو هفته آن‌ها را در شرایط قرنطینه نگه داشت تا از سلامت آن‌ها اطمینان حاصل شود.
- رعایت بهداشت و ضدعفونی محیط: ضدعفونی منظم اصطبل‌ها، تجهیزات و وسایل حمل‌ونقل دام‌ها، از شیوع ویروس جلوگیری می‌کند.
- محدود کردن تردد افراد و وسایل نقلیه: ورود و خروج افراد و خودروها باید کنترل شده باشد و از پایش‌های بهداشتی برای جلوگیری از انتقال بیماری استفاده شود.
2. کاهش هزینه‌های درمان و مدیریت بحران
- ایجاد صندوق حمایتی برای دامداران: دولت‌ها و نهادهای حمایتی می‌توانند از طریق اختصاص تسهیلات و یارانه‌ها، بخشی از هزینه‌های درمانی و مدیریتی دامداران را جبران کنند.
- بیمه دام‌ها: داشتن بیمه می‌تواند تا حد زیادی از ضررهای مالی دامداران در صورت شیوع بیماری بکاهد.
- مدیریت تغذیه دام‌ها: تأمین جیره‌های مغذی و مکمل‌های تقویتی، به تسریع روند بهبودی دام‌های مبتلا کمک می‌کند.
3. جبران خسارات اقتصادی از طریق سیاست‌های حمایتی
- پرداخت خسارت به دامداران آسیب‌دیده: برخی کشورها در صورت شیوع گسترده تب برفکی، از طریق صندوق‌های حمایتی، خسارات دامداران را جبران می‌کنند.
- افزایش قیمت تضمینی خرید شیر و گوشت: دولت‌ها می‌توانند از طریق سیاست‌های حمایتی، حداقل قیمت شیر و گوشت را افزایش دهند تا دامداران ضرر کمتری متحمل شوند.
- ارائه وام‌های کم‌بهره به دامداران: تأمین منابع مالی با شرایط آسان به دامداران، به آن‌ها کمک می‌کند تا مجدداً کسب‌وکار خود را احیا کنند.
نتیجه‌گیری
تب برفکی یکی از تهدیدات جدی برای صنعت دامداری است که نه‌تنها موجب افت تولید و افزایش هزینه‌های دامداران می‌شود، بلکه تجارت محصولات دامی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، واکسیناسیون منظم، رعایت بهداشت دامداری و استفاده از بیمه، می‌توان خسارات این بیماری را کاهش داد. همچنین، حمایت‌های دولتی و سیاست‌های جبران خسارت می‌توانند نقش مهمی در کاهش فشار اقتصادی بر دامداران ایفا کنند.
- برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره بیماری‌های دامی و راهکارهای پیشگیری، با ما همراه باشید!