به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ خرگوش‌ها حیواناتی با توانایی تولیدمثل بالا هستند، اما پرورش موفق خرگوش‌های کوچک (بچه خرگوش) نیازمند دانش و مراقبت خاصی است. حتی تغییرات کوچک در محیط یا استرس می‌تواند موجب شود که مادر، نوزادان خود را رها کند یا حتی به آن‌ها آسیب برساند. در این مطلب، به طور جامع به بررسی تولیدمثل خرگوش‌ها می‌پردازیم.
چه زمانی خرگوش‌ها به بلوغ جنسی می‌رسند؟
خرگوش‌ها با رسیدن به بلوغ جنسی آماده تولیدمثل می‌شوند.
نرها: بلوغ جنسی در خرگوش‌های نر معمولاً بین 6 تا 7 ماهگی رخ می‌دهد.
ماده‌ها: خرگوش‌های ماده بسته به نژاد، بین 4 تا 6 ماهگی بالغ می‌شوند. نژادهای کوچک زودتر و نژادهای بزرگ دیرتر به بلوغ می‌رسند. برای اطمینان از سلامت و توانایی باروری، بهتر است جفتگیری خرگوش‌ها را از 8 ماهگی آغاز کنید.
خرگوش‌های نر پس از بلوغ، به وضوح بیضه‌های خود را در کیسه بیضه دارند و این تفاوت ظاهری تشخیص جنسیت را آسان‌تر می‌کند. همچنین، خرگوش‌های نر و ماده را می‌توان از سن 5 هفتگی با مشاهده ظاهر اندام تناسلی تشخیص داد.
فصل جفتگیری خرگوش‌ها
خرگوش‌های نر در تمام طول سال توانایی جفتگیری دارند. اما خرگوش‌های ماده معمولاً در دوره‌های فحلی، که از ژانویه تا ژوئیه ادامه دارد، آماده جفتگیری هستند. این دوره‌ها به صورت چرخه‌هایی با طول 5 تا 10 روز و فواصل استراحت 2 تا 3 روزه رخ می‌دهند.
تا چه سنی خرگوش‌ها قادر به تولیدمثل هستند؟
خرگوش‌های ماده: به طور متوسط تا 4 سالگی.
خرگوش‌های نر: بین 5 تا 6 سالگی.
روند جفتگیری و بارداری در خرگوش‌ها
برای جفتگیری موفق، بهتر است ماده را به قفس نر منتقل کنید، زیرا در غیر این صورت، ماده ممکن است رفتار تهاجمی از خود نشان دهد. در صورتی که شرایط محیطی مناسب باشد، جفتگیری تنها چند ثانیه طول می‌کشد. خرگوش ماده به دلیل عدم وجود قاعدگی، با تحریک جفتگیری تخمک‌گذاری می‌کند.
مدت بارداری: بین 28 تا 34 روز.
علائم بارداری: از روز پانزدهم، بارداری خرگوش ماده از طریق لمس شکم قابل تشخیص است. در مواردی ممکن است تخمک‌گذاری بدون لقاح رخ دهد که باعث ایجاد علائم کاذب بارداری مانند تورم شکم یا آماده‌سازی اشتباهی لانه شود.
رفتار خرگوش ماده در بارداری
خرگوش باردار معمولاً از 10 روز قبل از زایمان شروع به ساخت لانه می‌کند و برای این کار موهای شکم خود را می‌کَنَد. در این دوران، تغییرات رفتاری مانند کاهش اشتها و افزایش فعالیت در او مشاهده می‌شود.
زایمان خرگوش: مراحل و جزئیات
زایمان معمولاً در اوایل صبح و طی 30 تا 60 دقیقه انجام می‌شود. خرگوش ماده بدون نیاز به کمک، فرآیند زایمان را مدیریت می‌کند.
تعداد نوزادان:
نژادهای کوچک: 2 تا 4 نوزاد.
نژادهای بزرگ: 6 تا 10 نوزاد.
وضعیت نوزادان:
نوزادان خرگوش بدون مو، با چشم‌ها و گوش‌های بسته متولد می‌شوند و وزن آن‌ها بین 20 تا 40 گرم است. مادر پس از زایمان، بند ناف را می‌برد، جفت را می‌خورد و نوزادان را تمیز می‌کند.
تغذیه و مراقبت از نوزادان
مادر تنها چند بار در روز به نوزادان شیر می‌دهد و از آن‌ها فاصله می‌گیرد. نوزادان بین دو تا سه هفتگی شروع به ترک لانه می‌کنند و تا 6 هفتگی به طور کامل از شیر مادر مستقل می‌شوند. پس از این زمان، نوزادان می‌توانند غذای جامد بخورند و از هفته هشتم آماده جدا شدن از مادر هستند.
خطرات و نکات مهم
احتمال هم‌نوع‌خواری:
در مواردی، خرگوش ماده ممکن است به دلایل زیر نوزادان خود را بخورد:
- استرس شدید.
- احساس ناامنی در محیط.
- اشتباه در زمان بریدن بند ناف.
عدم لمس نوزادان:
در هفته اول زندگی، بهتر است نوزادان را لمس نکنید. بوی بدن انسان ممکن است مادر را تحریک کرده و باعث ترک یا حتی آسیب‌رساندن به نوزادان شود.
نتیجه‌گیری
تولیدمثل خرگوش‌ها فرآیندی طبیعی اما حساس است که نیازمند توجه ویژه به رفتارها و شرایط محیطی آن‌هاست. با رعایت نکات ذکرشده، می‌توانید خرگوش‌هایی سالم و شاداب پرورش دهید و از دیدن مراحل رشد آن‌ها لذت ببرید.