به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در حال حاضر، بسیاری از تولیدکنندگان تخم‌مرغ در حدود ۳۶۰ تخم‌مرغ به ازای هر مرغ تولید می‌کنند. اخیراً شرکت‌های ژنتیکی نژادهایی را پرورش می‌دهند که بیشتر از پیش به ازای هر مرغ تخم‌مرغ تولید کنند.
چرخه تولید به شدت در حال طولانی‌تر شدن است و این بدان معناست که شرایط بحرانی برای تولید تخم‌مرغ‌های درجه دوم و شکسته رو به افزایش خواهد شد.
ساخت پوسته
ساخت یک پوسته خوب تخم‌مرغ همانند ساخت یک خانه خوب با پی محکم است. این پایه و پی با آلبومین و غشاهای محصورکننده آن در ارتباط است.
بهتر شدن آلبومین و کیفیت غشاها و پرده‌ها، مراحل کلسیفیکاسیون (Calcification کلسیمی شدن) پوسته را بهتر می‌کنند. این زمان مناسبی است در طی روند کلسیفیکاسیون که ضخامت لایه پالیسید (Palisade Layer) و بنابراین، قسمت اعظم و مهم ضخامت پوسته را تعیین می‌کند.
با این وجود، مثل زمان ساخت وساز یک خانه بدون یک ساختار تعریف شده و بدون سیمانی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، آن پابرجا و مستحکم نخواهد شد. همین حقیقت برای پوسته تخم‌مرغ وجود دارد.
ماتریکس مواد آلی (Organic Matrix) همه کریستال‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند تا یک ساختار مستحکم ساخته شود. کیفیت آلبومین عمدتاً در قالب واحد هاف (Haugh Units) تعیین و توصیف می‌شود.
این ویژگی بر پایه ارتفاع ضخامت آلبومین محصورکننده زرده مرتبط با وزن تخم‌مرغ است. ارزش بهتر، کیفیت بهتر را در بردارد.
کیفیت آلبومین یک شاخص خوب برای تازگی یک تخم‌مرغ و سلامت یک گله است. کیفیت آلبومین عمدتاً همزمان با افزایش سن پرنده کاهش می‌یابد.
آلبومین با کیفیت بالا به‌طور مستقیم در پی بهبود مراحل کلسیفیکاسیون حاصل می‌شود. این نتایج در تخم‌مرغ‌های شکسته پایین‌تر است.
کاهش کیفیت پوسته تخم‌مرغ همزمان با افزایش سن
عوامل بسیاری یافت شده‌اند که بر کیفیت پوسته تخم‌مرغ مؤثرند، همچون بیماری، شرایط تغذیه‌ای گله، تنش گرمایی و سن. کاهش کیفیت پوسته تخم‌مرغ، وقتی مرغان تخمگذار پیرتر می‌شوند، می‌تواند با کاهش جذب کلسیم روده‌ای علاوه براین با افزایش اندازه تخم‌مرغ ارتباط داده شود.
پوسته تخم‌مرغ شامل ۹۵-۹۰ درصد کلسیم کربنات است که پس از جایگیری در ماتریکس پروتئینی، استحکام تخم‌مرغ را تعیین می‌کند.
مرغان تخمگذار تجاری امروزی، تقریباً روزانه یک عدد تخم‌مرغ می‌گذارند و بنابراین، در حدود ۵-۴ گرم کلسیم در روز نیاز دارند.
پوسته تخم‌مرغ به‌طور اساسی از آهک ساخته می‌شود که یا از منابع غذایی روزانه یا از استخوان مخصوصاً مغز استخوان (Bone Marrow) تأمین می‌شود.
میزان کلسیمی که از جریان خون هنگام تشکیل پوسته تخم‌مرغ برداشت می‌شود بیشتر از میزان میانگین جذب کلسیم از خوراک است و این تعادل به‌وسیله متابولیسم از مخازن استخوانی تصحیح می شود (شکل ۱).
شکل 1ـ چرخه جذب و بازجذب کلسیم در بدن مرغ
همزمان فسفر آزاد شده به میزان زیادی از طریق ادرار دفع می‌شود. اگر عدم تعادلی در روده به‌دلیل وجود بیماری یا تغذیه بد وجود داشته باشد، میزان جذب کلسیم کاهش خواهد یافت و ذخیره کلسیم در مجرای رحمی (Oviduct) کاهش خواهد یافت. در این حالت، تخم‌مرغ‌های درجه دوم بی‌شماری می‌توانند عرضه شوند.
اسیدهای چرب با زنجیره متوسط برای مرغان تخمگذار
با علم به اثرات متفاوت اسیدهای چرب دارای زنجیره متوسط MCFAs) Medium Chain Fatty Acids) و مشارکت‌شان با اسیدهای چرب دارای زنجیره کوتاه (SCFAs) در متابولیسم و سلامت روده‌ای، عملکرد مرغان تخمگذار افزایش یافت.
دو نوع تأثیر وجود دارد که اثر طولانی مدت، حفظ بهتر تداوم تخم‌گذاری است.
قابل توجه است به‌دلیل زمان لازم برای رشدونمو فولیکول‌ها از مرغان جوان به مرغان بالغ، ۶-۴ هفته ابتدایی بعد از آغاز مصرف اسیدهای چرب دارای زنجیره متوسط (MCFAs) بر روی عملکرد روزانه مرغان بی‌تأثیر است.
با این وجود، وقتی تأثیر آغاز شود، با ایجاد دوره‌های تولید طولانی‌تر، مزایای بیشتری را در پی خواهد داشت.
در مدت زمان کوتاه ، کیفیت آلبومین و پوسته تخم‌مرغ بهبود یافت که منجر به کاهش تخم‌مرغ‌های درجه دوم شد.
شکل2ـ درصد تخم‌گذاری در گروه واجد اسیدهای چرب زنجیره متوسط در ارتباط با سن تخم‌گذاری گروه کنترل (تولید در هردو گروه مساوی 100 است)
شکل 3ـ افزایش تعداد تخم‌مرغ‌های درجه دوم می‌تواند به‌وسیله مصرف اسیدهای چرب زنجیره متوسط محدود شود (خطوط کمرنگ مساوی جیره پایه+اسیدهای چرب زنجیره متوسط)
خلاصه
با انقلاب ژنتیکی طی دهه گذشته، چرخه تولید مرغان تخمگذار طولانی‌تر شده است. این مفهوم را می‌رساند که با به انتها رسیدن دوره تخم‌گذاری خطر افزایش تعداد تخم‌مرغ‌های درجه دوم بیشتر خواهد شد.
این تخم‌مرغ‌های درجه دوم تأثیر منفی شدید بر روی سودآوری صنعت تخمگذار وارد آورده و باید همواره به حداقل رسانده شوند.
بنابراین، وقتی که حداکثر تولید تخم‌مرغ استحصال می‌شود مصرف اسیدهای چرب دارای زنجیره متوسط تقریباً توصیه می‌شود، این بهترین روش آغاز است.
این مواد ۶-۴ هفته قبل از اینکه مشکلات مرتبط با کیفیت تخم‌مرغ مورد انتظار باشد، مصرف می‌شوند.
منبع: دنیای کشت و صنعت
International Poultry Production