به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ میزان آمونیاک باید کمتر از ppm ۱۰ باشد. در غلظت بیش از ppm ۵۰ به ریه‌ها آسیب وارد می‌شود و حساسیت به بیماری‌های تنفسی افزایش می‌یابد. سطوح بالای آمونیاک در حدود ۱۵۰ قسمت در میلیون یا بالاتر منجر به ایجاد شکاف‌های بسیار مویی و ریز روی بافت مخاطی بینی، حلق و عارضه کراتوکونژنکیویت در طیور شده و زمینه را برای نفوذ عوامل بیماری‌زا میکروبی و ویروسی فراهم می‌سازد و طیور دچار عوارض تنفسی شدید خواهند شد.
آمونیاک منجر به از بین رفتن موژه‌های موجود بر روی مخاط نای و همچنین باعث آسیب رساندن به مخاط چشم‌ها شده و باعث تحریک شدید مخاط دستگاه تنفس طیور خواهد شد.
آمونیاک در اثر فعل و انفعالات شیمیایی مایعات موجود در دستگاه تنفسی و چشم‌ها تبدیل به هیدروکسید آمونیوم خواهد شد که نوع ترکیب شیمیایی قلیایی و بسیار تحریک‌کننده است. در چنین شرایطی این ماده شیمیایی منجر به شاخی شدن بافت ملتحمه چشم‌ها (کراتوکونژکتیویت) شده و در اثر این امر طیور اغلب چشم‌ها را به صورت بسته نگه میدارند. بنابراین به واسطه عدم بینایی در سالن به هیچ وجه حرکت نمی‌کنند و ساکن می‌شوند. در این شرایط قرنیه به رنگ خاکستری در آمده و دچار قرحه‌های شدیدی خواهد شد. طيور مبتلا بتدريج غذا نمی‌خورند و در اثر کم‌آبی و بی‌غذایی شديدا لاغر خواهد شد.
تحریک آمونیاک باعث خواهد شد که ریه‌ها در طیور تحریک شده و موکوس اضافی تولیدکننده که این موکوس اضافی باعث چسبندگی مژه‌های سطحی خواهد شد و بنابراین عمل طبیعی آنها دچار اختلال می‌شود. در چنین شرایطی طیور مبتلا به عوامل ویروسی مانند نیوکاسل و برونشیت عفونی و تورم کیسه های هوایی در اثر عوامل باکتریایی از جمله کلی باسیلوز حساس خواهد شد. مقادیر بالای آمونیاک در سالن‌ها منجر به کاهش مصرف غذا در گله و در نتیجه ضریب رشد و همچنین میزان تولید تخم‌مرغ در گله خواهد شد.
از طرف دیگر تراکم آمونیاک واکنش‌های سوء ناشی از واکسیناسون را نیز افزایش خواهد داد و موارد آن در گله بیشتر خواهد شد.
پیشگیری از تراکم آمونیاک در سالن‌ها
بهبود و بالا بردن سیستم‌های مدیریت در این موارد از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشند.
1- در صورت امکان خارج کردن مقادیری از مدفوع موجود بر روی بستر سطوح آمونیاک را کاهش می یابد. از طرف دیگر باید از مرطوب شدن بستر جلوگیری نمود (در اثر عواملی مانند ریختن آب و غیره به صورت تصادفی).
2- در سیستم‌های پرورشی خاصی که از قفس استفاده می‌شود. تهویه مناسب منجر به سریع‌تر خشک شدن مدفوع شده و سطوح آمونیاک موجود در سالن‌ها را کاهش می‌دهد. استفاده از تهویه‌ها یا دور سریع نیز در صورتیکه همه سطوح سالن‌ها را به طور یکنواخت پوشش دهد منجر به کاهش آمونیاک خواهد شد.
3- با استفاده از تهویه‌های دمنده می‌توان از طریق خشک کردن مدفوع به صورت سریع‌تر تا حدی غلظت آمونیاک را کاهش داد.
4- از یک سری از مواد شیمیایی خاص نیز می‌توان غلظت آمونیاک سالن‌ها را کاهش داد. محصولاتی هستند که گازهای سمی موجود در سالن‌ها از جمله آمونیاک را به خود جذب می‌نمایند و جاذب محسوب می‌شوند. این محصولات اغلب به صورت پودری یا اسپری در بازار عرضه می‌شود.
5- امکان استفاده از زئولیت نیز باید به دقت مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. زئولیت ماده جاذب بسیار مناسبی برای آمونیاک و فرمالین محسوب می‌شود. استفاده از ازن نیز باعث کاهش آمونیاک سالن می‌شود.
6- اگر دور و اطراف سالن‌ها فضای سبز فشرده و درخت وجود داشته باشد این مسئله منجر به تشدید تراکم آمونیاک در سالن‌ها می‌شود چرا که گردش هوا به درستی صورت نگرفته و تهویه‌ها به طور مناسب این عمل را انجام نخواهد داد و تراکم آمونیاک در سالن تشدید خواهد شد.
استفاده از مواد جذب کننده آمونیاک، از فرمالین و عصاره درخت یوگا برای جذب آمونیاک می‌توان استفاده نمود. این مواد دارای خاصیت پیوند با آمونیاک می‌باشند و سبب جلوگیری از آزاد شدن گاز آمونیاک از بستر می‌شوند. از سولفات آهن، اسید فسفریک، آهک هیدراته و اسید پروپیونیک نیز برای کاهش آمونیاک استفاده می‌شود.