به گزارش «سرویس اطلاعات دارویی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ محلول تزریقی کلسیمافور + دکستروز با نام تجاری کلسی دکس محصولی جدید از شرکت داروسازی نصر فریمان می‌باشد.
شکل دارویی:
محلول استریل تزریقی
گروه دارویی:
مواد معدنی
ترکیب دارو:
هر میلی لیتر کلسی دکس حاوی ۳۴۰/۱ میلی گرم کلسیم گلوکونات ۲۲ میلی گرم منیزیم هیپوفسفیت و ۵۰ میلی گرم دکستروز می‌باشد.
مکانیسم اثر:
اگرچه یون‌های کلسیم، منیزیم و فسفر جزو الکترولیت‌های مهم بوده و در سیستم بافری اسید-باز نقش دارند اما وظیفه اصلی بالینی آنها دخالت در متابولیسم بافت‌ها می‌باشد. وجود یون‌های کلسیم برای انقباض عضلات ضروری است. استراحت عضله به خروج یون کلسیم بستگی دارد. کلسیم برای عمل-عصبی عضلانی و همچنین اگزوسیتوز استیل کولین عصبی و انتقال ایمپالس‌ها در طول اعصاب مهم است.
در همه این شرایط یون کلسیم و منیزیم نقش مخالف هم را دارند و این تداخل انواع تغییرهای ایجاد شده در عملکرد عصبی-عضلانی در بیماری تب شیر را تایید می‌کند. یون فسفات جزئی از سیستم بافرینگ بدن است و شکل دفع آن در ادرار دفع یون‌های هیدروژن به داخل فیلترهای بیرونی را خنثی می‌کند. در داخل سلول فسفات از طریق فسفوریلاسیون در متابولیسم بدن نقش دارد.
همچنین در انتقال انرژی از طریق باندهای غنی از فسفات و نیز بعنوان فسفولیپیدهای غشایی اهمیت ساختمانی دارد. یون منیزیم در سیستم کوانزیمی که متابولیسم کربوهیدرات را با متابولیسم فسفات ارتباط می‌دهد و نیز تامین انرژی برای انقباض عضلات نقش مهمی بعهده دارد.
دکستروز یا گلوکز، یک تک قندی است که تنها منبع انرژی مغز بوده و مانع از بی‌حالی و ضعف شدید در دوران بیماری و نقاهت می‌گردد. به علت تک قندی بودن پس از تزریق به سرعت وارد خون شده و اعمال اثر می‌نماید. دکستروز تزریقی متابولیزه شده و بر اثر اکسیداسیون به آب و دی اکسید کربن تبدیل می‌شود.
فارماکوکینتیک:
در نشخوارکنندگان کلسیم جیره از طریق روده کوچک براساس نیاز بدن جذب می‌شود. در دام‌های بالغ جذب کلسیم در مواقع لازم مثلا در دوره آبستنی و شیرواری افزایش می‌یابد. فاکتورهایی که می‌توانند جذب کلسیم را تحت تاثیر قرار دهند شامل نوع جیره و مقدار کلسیم و فسفر موجود در جیره می‌باشد.
متابولیسم کلسیم و فسفر توسط هورمون پاراتیروئید و ویتامین D تحت تاثیر قرار می‌گیرد. هورمون پاراتیروئید در پاسخ به کمبود کلسیم ترشح می‌شود و باعث تبدیل -۲۵ دی هیدروکسی کوله کلسیفرول به ۱ و ۲۵- دی هیدروکسی کلسیفرول می‌شود. هورمون پاراتیروئید و ۱ و ۲۵ دی هیدروکسی کوله کلسیفرول با هم باز جذب کلسیم از استخوان را تحریک می‌کنند و ۱ و -۲۵ دی هیدروکسی کلسیفرول به تنهایی جذب کلسیم از روده را تحریک می‌کند.
کلسیم از استخوان و روده وارد خون می‌شود. وقتی مقدار کلسیم سرم به بالاتر از حد نرمال می‌رسد ترشح هورمون پاراتیروئید مهار شده و ترشح کلسیتونین تحریک می‌شود. غلظت زیاد کلسیتونین بازجذب کلسیم از استخوان را مهار نموده و غلظت پایین هورمون پاراتیروئید جذب کلسیم را مهار می‌کند. کلسیم به طور عمده از طریق مدفوع، ادرار و مقدار ناچیزی از طریق غدد عرق دفع می‌شود. در دام‌های شیروار مقدار قابل توجهی کلسیم از طریق شیر به خارج دفع می‌شود.
موارد مصرف:
پیشگیری و درمان کمبود کلسیم (هایپوکلسمی) همراه با کمبود فسفر و منیزیم که با کمبود انرژی (هیپوگلیسمی) همزمان شده است، درمان تتانی ناشی از کمبود منیزیم در گاو و گوسفند، راشیتیسم (ریکتز) در دام‌های جوان و نرمی استخوان (استئومالاسی) در دام‌های بالغ.
مقدار و روش مصرف:
گاو: ۴۰۰-۱۵۰ میلی لیتر.
گوسفند و بز: ۵۰-۲۰ میلی لیتر.
کلسی دکس به صورت زیر جلدی (زیرپوستی) و یا آهسته وریدی تزریق شود.
عوارض جانبی:
تجویز وریدی کلسی دکس باید به آهستگی صورت گیرد چون غلظت زیاد کلسیم می‌تواند باعث ایست قلبی شود. اگر برادی کاردی یا آریتمی شدیدی اتفاق افتاد تجویز باید کند شود. دام‌های دچار کمبود کلسیم و اندوتوکسمی مانند گاوهای دچار ورم پستان کلی فرمی حاد به آریتمی‌های قلبی ناشی از تجویز وریدی حساس‌تر می‌باشند.
تداخل دارویی:
کلسیم بروگلوکونات اگر با سفالوتین، پردنیزلون فسفات، تتراسیکلین‌ها، بیکربنات سدیم، فنیل بوتازون و سولفانامیدها ترکیب شود ناسازگار است.
نکات قابل توصیه:
قبل از تزریق محلول باید تا دمای بدن گرم شود.
از تزریق داخل عضلانی کلسی دکس بدلیل احتمال ایجاد ضایعات بافتی در ناحیه تزریق خودداری شود.
تزریق کلسیم برحسب ضرورت طبق دستور دامپزشک ممکن است تا رفع علائم بیماری به دفعات تکرار گردد.
دوره پرهیز از مصرف:
ندارد.
شرایط نگهداری:
در دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتیگراد و دور از نور نگهداری شود. از یخ‌زدگی دارو جلوگیری شود.
بسته بندی:
این دارو در ویال ۲۵۰ میلی لیتری عرضه می‌گردد.