به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ اگر سگ را حیوانی بدانیم که دارای حواس پنجگانه بینایی، بویایی، شنوایی، لامسه و چشایی است، باید گفت که این حواس در او مانند انسان رشد نکرده است. حس بویایی و شنوایی او به وضوح از ما بهتر است، اما در مورد حواس دیگر اینطور نیست. علاوه بر این، باید توجه داشت که این حواس مختلف مانند انسان‌ها کار نمی‌کنند، به همین دلیل است که به دوستان سگ ما ویژگی‌های بسیار خاصی می‌دهند. و این همه ماجرا نیست، زیرا دانشمندان حواس دیگری را در سگ‌ها شناسایی کرده‌اند که در این مقاله قصد داریم آنها را برای شما فاش کنیم.
بویایی
حس بویایی در سگ‌ها حسی بسیار توسعه یافته است. در واقع، برای مقایسه، اگر انسان‌ها به طور متوسط 5 میلیون سلول بویایی در مغز خود داشته باشند، سگ‌ها نزدیک به 200 میلیون یا 130 سانتی‌متر مربع مساحت، گیرنده‌ی بویایی دارند، در حالی که این میزان برای انسان تنها 3 سانتی‌متر مربع است. علاوه بر این، سگ قادر است بویی را 1 میلیون برابر رقیق‌تر از بویی که انسان می‌تواند درک کند، تشخیص دهد. البته این توانایی‌ها و مهارت‌ها در بین نژادهای گوناگون تا حدودی متفاوت است.
فراموش نکنیم که دوستان سگ ما یک عضو اضافی به نام اندام جاکوبسون یا اندام وومرونازال دارند. این دستگاه که در کام بالایی قرار دارد و توسط دو کانال به پوزه سگ متصل است، به او اجازه می‌دهد تا بوها - از جمله ضعیف‌ترین - را با دقتی بی‌نظیر تجزیه و تحلیل کنند. و این قابلیت به سگ این امکان را می‌دهد که مسیری چند روزه را تشخیص دهد و بوها را از بین بسیاری دیگر از اشیا متمایز کند.
بویایی ویژگی خاصی دارد که در طول زندگی سگ وجود دارد. این حیوان نابینا و ناشنوا به دنیا می‌آید و با بو است که مادرش را می‌شناسد. در پایان زندگی، حس بویایی او همچنان وجود دارد - حتی اگر کاهش یافته باشد – درحالی که ممکن است حواس دیگر را از دست داده باشد.
بنابراین حس بویایی سگ یک حس توسعه یافته و همچنین بسیار مفید است. این حس به او اجازه می‌دهد تا کسی که از او نگهداری می‌کند و خانه‌اش را شناسایی کند و رژیم غذایی خود را بشناسد، اما همچنین، و بالاتر از همه، با پخش و تفسیر پیام‌هایی که از دیگران منتشر می‌شود با آنها ارتباط برقرار می‌کند.
بنابراین سگ می‌تواند طیف وسیعی از احساسات و عواطف را از طریق فرمون‌های منتشر شده در این زمینه درک کند. او می‌تواند شادی، مماشات و رفاه و همچنین استرس، ترس و خشم را در انسان‌ها و همنوعانش تشخیص دهد. سگ‌ها حتی می‌توانند بیماری‌های خاصی مانند سرطان را از طریق بوی تنفس بیمار تشخیص دهند!
قدرت حس بویایی سگ تا حد زیادی توضیح می‌دهد که چرا انسان برای قرن‌ها از حیوانات استفاده می‌کند، به ویژه اخیراً یافتن افراد (ناپدیدشده، پنهان‌شده، مرده، دفن شده)، مواد مخدر، مواد منفجره و غیره بدون این حیوان انجام نمی‌گیرد. بنابراین، این ظرافت بویایی عالی، تلاش‌ها برای «فریب دادن» حیوان شما را دشوار می‌کند.
بنابراین، پنهان کردن یک دارو در غذا بدون شناسایی او یا حتی حمام دادن سگ بدون غلتیدن او روی زمین به محض خشک شدن برای خلاص شدن از شر این بوی - هرچند مطبوع- که مال او نیست دشوار است.
همانطور که متوجه شده‌اید، حس بویایی در سگ‌ها حس بسیار توسعه‌یافته‌ای است، به همین دلیل است که پیاده‌روی منبعی از محرک‌های بی وقفه برای او است. پس به همراه کوچکتان اجازه دهید تا با استشمام تمام بوهایی که در گردش‌های شما او را جذب می‌کند، نیازهایش را برآورده کند.
در مقایسه، بویایی در سگ‌ها با بینایی در انسان مطابقت دارد، زیرا حسیست که سگ برای توصیف و درک دنیای اطراف خود از آن استفاده می‌کند. بنابراین بوییدن برای سگ یک نیاز و لذت است، همانطور که ما از تماشای جهان و شگفتی‌های اطرافمان لذت می‌بریم بگذارید او نیز لذت ببرد.
شنوایی
شنوایی سگ هم از ظرافت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. در مقایسه، ظرفیت شنوایی سگ حدود شش برابر بیشتر از انسان است. بنابراین، سگ‌ها می‌توانند به طور متوسط صداهایی در فواصل چهار برابر بیشتر از انسان را درک کنند و تحرک گوش آنها برای تسهیل سرعت درک و محلی‌سازی صداها ایده‌آل است. سگ‌ها همچنین قادر به درک فرکانس‌هایی بسیار بالا برای گوش انسان هستند. در واقع، اگر ما به طور متوسط فرکانس 18000 هرتز را درک کنیم، سگ تا 50000 هرتز را درک می‌کند!
این ظرفیت‌ها به ویژه به دلیل آناتومی خاص گوش سگ است. در واقع، گوش سگ از یک بخش پوشیده از اپیدرم و مو تشکیل شده است. متحرک است تا خود را به سمت صدای درک شده جهت دهد. لاله گوش قسمت بیرونی است که به یک کانال شنوایی طولانی (گوش میانی) امتداد می‌یابد که به پرده گوش (گوش داخلی) ختم می‌شود، یک غشای بسیار نازک روی آن را پوشانده است.
لازم به ذکر است که هر گوش مستقل است و به سگ‌ها اجازه می‌دهد راحت‌تر جهت‌یابی کنند. همچنین سگ چه گوش‌هایی به سمت بالا داشته باشد چه آویخته، شنوایی عالی خواهد داشت.
شنوایی سگ برای برقراری ارتباط بین انسان و حیوان ضروری است. در واقع، دوستان سگ ما می‌توانند تنوع صدا و کلمات را برای تسهیل درک تشخیص دهند. بنابراین این حس یک ابزار ارتباطی عالی است. علاوه بر این، برای جلوگیری از خطرات بسیار مفید خواهد بود.
بینایی
بینایی در سگ‌ها نسبت به انسان‌ها کمی کمتر توسعه یافته است. با این وجود، دوستان سگ ما تمام توانایی‌های بصری خود را در حدود سه ماهگی به دست می‌آورند. آنها طیف متنوعی از رنگ‌ها را درک میکنند که اگرچه نسبت به انسان‌ها کمتر است، اما برخلاف تصور رایج به سیاه و سفید محدود نمی‌شود. شبکیه چشم آنها نشان می‌دهد که طیف درک شده از زرد به آبی گسترش می‌یابد و قرمز را برای حیوان نامرئی می‌کند و دید رنگ‌های مختلف از زرد تا قرمز را پیچیده می‌کند.
یک سگ به خوبی می‌تواند ژست‌های صاحبش را در فواصل دور (800 تا 1000 متر) درک کند، در حالی که توانایی‌اش در درک اشیاء ثابت شش برابر کمتر از انسان است. همچنین به دلیل غلظت بالای سلول‌ها بر روی شبکیه، به دلیل درک بهتر شدت نور، قادر به دیدن در شب است، اما ازین منظر با گربه برابری نمی‌کند.
علاوه بر این، میدان دید وسیع‌تری دارد، یعنی به طور متوسط 270 درجه در مقایسه با 180 درجه برای انسان. با این حال، از آنجایی که میدان بینایی تک چشمی او بالاتر از انسان و میدان دوچشمی او پایین‌تر است، نگاهش بیشتر به سمت جلو و متمرکز است.
ماهیچه‌های اطراف چشم اجازه حرکت در همه جهات را می‌دهند. سگ دارای یک پلک پایین و یک پلک بالایی است که مجهز به مژه است تا از چشم در برابر تهاجمات خارجی محافظت کند و همچنین پلک سوم مانند گربه نامرئی است اما در سطح زاویه داخلی وجود دارد.
چشایی
حس چشایی نیز در سگ‌ها بسیار کمتر از انسان‌هاست. اما اگر ما 9000 تا 10000 جوانه چشایی در مقابل 1700 برای حیوان داشته باشیم، این تفاوت واقعاً برای او مشکلی ایجاد نمی‌کند، زیرا چشایی مفیدترین حس برای او نیست. در واقع، سگ برای تشخیص غذای خود بیش از همه از حس بویایی خود استفاده می‌کند.
سگ دارای جوانه‌های چشایی در زبان و همچنین در کام و حنجره است. البته باید توجه داشت که حیوان از چشیدن و جویدن غذای خود لذت نمی‌برد، بلکه ترجیح می‌دهد مستقیماً آن را کامل ببلعد! بنابراین طعم و مزه برای او اهمیت خاصی ندارد.
لامسه
سگ‌ها در پنجه‌های خود واقعا حساس هستند. با این حال، برخلاف انسان، این پوست نیست که اجازه می‌دهد اطلاعات به مغز منتقل شود، بلکه موهای بدن، موهای فک بالا، سبیل‌ها و ابروها هستند که این وظیفه را انجام می‌دهند. به لطف این عناصر مختلف و ارتعاشات آنها است که سگ می‌تواند خود را در فضا قرار دهد. سگ گرما، سرما، درد و حساسیت به سطوح خارجی خاص را به خوبی درک می‌کند، اما حس لامسه نسبت به انسان کمتر توسعه یافته است.
اندام های مختلف لمس عبارتند از:
پدها (پنجه‌ها) که اطلاعات سطوحی را که روی آن حرکت می‌کند به آن ارسال میکنند.
پوست که آن را از احساس گرما، سرما، درد، رطوبت، خیسی و غیره مطلع می‌کند.
سبیل‌ها، که به سگ اجازه می‌دهد فضای اطراف خود را درک کند و همچنین شکل اشیا یا بافت آنها را تشخیص دهد.
نوک دماغ سگ، که به او اجازه می‌دهد تا اشیاء را (از طریق تماس و از طریق بو)، بویژه پستان مادرش را در زمانی که او یک توله سگ جوان است، بو کند.
توله سگ‌ها نیازی طولانی به دراز کشیدن و لمس یکدیگر در مناسبت‌های مختلف دارند، نیازی که با رشد آنها ادامه می‌یابد و همچنین می‌تواند اهمیت سلسله مراتبی داشته باشد. تماس فیزیکی، از طریق لمس، در واقع برای سگ ضروری است. به همین دلیل او به نوازش شدن علاقه دارد، اما فقط در مکان‌های خاص. در واقع، باید از بالای سر که نشان‌دهنده میل به سلطه است اجتناب کنیم و گردن و پهلوها را ترجیح دهیم. مراقب نوازش‌های روی سینه و شکم باشید که گاهی ممکن است توسط حیوان به عنوان تحریک جنسی تلقی شود.
حواس دیگر سگ
اگر پنج حواس اصلی سگ را ذکر کرده باشیم، متخصصان سگ‌سانان حواس دیگری را که از ترکیب چند حس مشترک ناشی می‌شود نیز شناسایی کرده‌اند.
برخی از دانشمندان بو و طعم را به هم مرتبط می‌دانند زیرا آنها دو ابزار برای درک مولکول‌های شیمیایی هستند. در واقع، سگ هم از ترافل (نوک دماغ) و هم از زبان برای درک بوها استفاده می‌کند، دلایلی که نشان می‌دهد چرا سگ همزمان هم خوراکی‌اش را می‌چشد و هم بو می‌کند.
علاوه بر این، متخصصان بر اساس مشاهده مسیرهای عصبی، انواع مختلفی از لمس را در سگ‌ها شناسایی میکنند. بنابراین آنها چهار نوع لمس زیر را تشخیص می‌دهند:
سامستتیک، که شامل درک تماس است.
نوسیسپشن، که شامل درک درد است.
انتروسپشن، که مربوط به حساسیت اندام‌های داخلی است.
پروپریوسپشن، که به حیوان اجازه می دهد تا خود را در محیط قرار دهد.
منبع: lemonade.fr
ترجمه: مهدیه هادی تقی