به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ نئوسپورا کانیینوم کانینوم (Neospora caninum) تک‌یاخته کوکسیدیایی می‌باشد که در گاوهای شیری باعث سقط می‌شود. این تک‌یاخته از علل اصلی سقط در بسیاری از نقاط جهان از جمله کالیفرنیا به حساب می‌آید. در سال ۱۹۸۸ برای اولین بار نئوسپورا کانینوم به عنوان سقط در سگ‌ها شناخته شد و بزودی عامل دیگری که شبیه به نئوسپورا کانینوم بود از علل سقط در گاوهای شیری تشخیص داده شد. به طوری که بعدا ثابت شد نئوسپورای عامل سقط جنین گاو با نئوسپورای عامل سقط جنین سگ تفاوتی ناچیز دارد.
نئوسپورا کانینوم انگلی است که به توکسو پلاسما گنده ای (عامل سقط جنین در گوسفند) بسیار شبیه است. هنوز میزبان قطعی برای نئوسپورا مشخص نشده است. اگرچه میزبان قطعی توکسو پلاسما گنده ای گربه است ولی تاکنون نئوسپورا کانینوم در گربه‌ها یافت نشده است.
سگ، گربه، گوسفند، بز، اسب و موش به عنوان میزبان‌های اصلی نئوسپوراکانینوم معرفی می‌شوند (تعریف میزبان بدین شکل است که انگل در سطح بسیار کم می‌تواند اثر بیماریزایی روی دام داشته باشد). خسارت وارد شده به صنعت گاوداری در ایالت کالیفرنیا در اثر نئوسپورا کانینوم بیش از ۳۵۰۰۰۰۰ دلار در هر سال از نظر گوساله‌زایی و کاهش میزان شیر محاسبه شده است.
طبق مطالعات انجام شده در کالیفرنیا مشخص شده است که میزان تولید شیر روزانه در گاوهای سرم مثبت (آن دسته از دام‌هایی که آنتی‌بادی بر علیه بیماری داشتند) که بر علیه نئوسپورا کانینوم آنتی‌بیوتیک مصرف کرده بودند، ۲/۵ لیتر کمتر از تولید شیر در گاوهای سرم منفی (آن دسته از دام‌هایی که آنتی بادی بر علیه بیماری نداشتند) که آنتی‌بیوتیک مصرف نکرده بودند، بوده است.
پژوهش دیگری اینطور نشان داد که آن دسته از گاوهای ماده سرم مثبت (دارای آنتی بادی بر علیه بیماری) که ۱۸۹ روز از سایر دام‌ها مجزا شده بودند از نظر انتقال عمودی (راه اصلی انتقال عامل سندرم سقط از جفت به جنین است) ۱/۶ برابر پرخطرتر از دام‌های سرم منفی (فاقد آنتی‌بادی برعلیه بیماری) بوده‌اند. در این مطالعه چگونگی آلودگی اولیه ناشناخته بوده و در مورد انتقال عامل سندرم فقط یک مورد گزارش شده است.
از آنجایی که نئوسپوروزیس، از معمولی‌ترین علل سقط جنین در گاوهای شیری در کالیفرنیا می‌باشد مطالعات نشان داده است که حضور آنتی‌بادی‌ها بر علیه نئوسپورا کانینوم اطمینان ایمنی بر علیه سندرم سقط جنین را ایجاد نمی‌نماید بلکه ممکن است یک نوع ایمنی با واسطه سلولی را که مکانیسم آن هنوز معلوم نیست ایجاد کند.
در گله‌هایی که آلودگی آندمیک است، اغلب دام‌های ماده تیترهای آنتی‌بادی بر علیه نئوسپورا کانینوم را نشان می‌دهند ولی با این حال به واسطه نئوسپورا و سایر عوامل سقط‌های پی در پی ایجاد می‌کنند و ممکن است که طوفان سقط جنین را به صورت اپیدمیک به وجود آورد. تحقیقات نشان داده است که خطر سقط جنین در گاوهای سرم مثبت در مناطق آندمیک ۲ الی ۳ برابر بیشتر از گاوهای سرم مثبت به طور اپیدمیک رخ می‌دهد و در گله‌هایی که طوفان سقط مشاهده می‌شود احتمال اینکه علاوه بر نئوسپورا، آلودگی با D.V.B نیز وجود داشته باشد, بسیار زیاد است.
تشخيص
برای تشخیص، چندین آزمایش استفاده می‌شود. با تست آنتی بادی ایمونو فلورسنت (T.A.F.I) و آزمایش سنجش آنزیم حلقوی ایمونوشوربنت (A.S.I.L.E) می‌توان تیتر آنتی‌بادی‌ها را برعلیه نئوسپورا کانینوم تعیین کرد و در مورد گاوهایی که در خطر آلودگی بوده‌اند ولی بیمار نشده‌اند، ضروری نیست که از نظر تعیین تیتر آنتی بادی مورد آزمایش قرار گیرند.
در تشخیص افتراقی علل ایجادکننده سقط جنین ضرورت دارد که آزمایش‌های سرولوژی، ایمونوهیستوشیمیایی و هیستوپاتولوژی از جنین‌های سقط شده انجام گیرد. نکته قابل توجه اینکه چنانچه آلودگی در اواسط دوره شیردهی باشد موجب تحلیل رفتن جنین و سقط می‌شود ولی چنانچه جنین در مراحل بعدی یعنی دیرتر در معرض آلودگی قرارگیرد امکان رهایی از سقط هست.
گرچه بعضی از گوساله‌های آلوده تازه متولد شده از نظر درمانگاهی ظاهرا طبیعی هستند ولی با انجام ازمایش‌های تعیین آنتی‌بادی مشخص می‌شود که در معرض عفونت‌های مادرزادی داخل رحمی بوده‌اند. در برخی از مطالعات انجام شده در کالیفرنیا مشخص شده است که گاوهای سرم مثبت گوساله‌های سرم مثبت را متولد می‌کنند و این موضوع در مورد گوساله‌های سرم منفی نیز عینا صادق است به شکلی که هیچ کدام از گوساله‌های سرم منفی در طول این مطالعه مثبت نشدند.
پیشگیری و کنترل
اجرای روش‌های پیشگیری بدون دانستن میزبان تعریف شده برای عامل بیماری بسیار مشکل است چراکه انتقال عمودی می‌تواند آلودگی را بدون میزبان قطعی در گاوهای شیری ایجاد کند. از رایج‌ترین راه‌های پیشگیری این است که از تغذیه گاوهای شیری با مواد آلوده جلوگیری شود. به طور کلی می‌توان گفت که گاوهای ماده سرم مثبت همانند دام‌های واکسینه شده بر علیه بیماری مصون بوده و این موضوع باعث جلوگیری از طوفان سقط می‌شود.
با توجه به این که نئوسپورا کانینوم, علت بروز برخی از موارد سقط جنین‌های طوفانی است لذا نتایج تحقیقات انجام شده روی ۲۰ گله که طوفان سقط با علل نئوسپورا داشته‌اند نشان داده است که در تعدادی از دام‌های گله هیچگونه ارتباطی بین تیترهای آنتی‌بادی و سقط اپیدمیک وجود نداشته است.
به طوری که علت سقط در ۳ گله را D.V.B و در یک گله را لپتوسپیروزیس تشخیص داده بودند. موضوع مهم دیگر این بود که نمونه‌های خون از دام‌های سقط کرده و سقط نکرده اخذ و جمع‌آوری شده بود و تیتر آنتی بادی آنها با یکدیگر مقایسه شده و بطور کلی علت سقط را نئوسپورا کانینوم تشخیص داده بودند. در پیشگیری لازم است که برنامه واکسیناسیون در دام‌های شیری گله اجرا شود و در کنترل باید سقط‌های حاصله از سایر علل شناسایی شده و علل سقط‌های اپیدمیک و اندمی بغیر از عامل نئوسپورا کانینوم مورد تشخیص افتراقی قرار گیرند.
سایر عوامل
از آنجایی که عوامل مختلف باکتریایی - ویروسی که در بهداشت آبستنی و سقط جنین دخالت دارند بسیار متنوعند و عوامل ذکر شده فوق از معمولی‌ترین و مهمترین عامل تهدید در تولید گوساله‌زایی می‌باشد، با این حال تشخیص علت ویژه سقط جنین کاری بس مشکل است و ضرورت دارد که همواره دامدار، دامپزشک، آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی و متخصص تغذیه دام با یکدیگر همکاری کرده و تلاش کنند تا علت‌ها مشخص شوند.
کمبودهای تغذیه‌ای (ویتامین‌ها و مواد معدنی) و نیز روش‌های مدیریتی از علل دیگر عیوب آبستنی و سقط جنین بوده که باید مواردی از قبیل ارزیابی گاوهای نر برای تولید مناسب و تعیین نوع درمان و روش کنترل ویژه در هرکدام از بیماری‌های عفونی مد نظر قرار داده شود.