به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ خانواده دلفین با ۱۷ جنس و ۳۵ گونه بزرگترین خانواده زیر راسته نهنگهای دنداندار محسوب میشود. اعضای این خانواده در تمام آبهای آزاد جهان و همچنین بعضی رودخانهها در امتداد آب شیرین انتشار دارند. این خانواده از دوره آئوسن ظاهر شدهاند. پوست بدن دلفینها معمولا صاف و برهنه است. ممکن است در سر و تنه تعدادی از آنها مو وجود داشته باشد. از گوشهای خارجی فقط سوراخ کوچکی نمایان است و سوراخ بینی که یک یا دو عدد میباشند در بالا و عقب سر قرار گرفتهاند تا عمل تنفس در سطح آب را سهولت بخشند. این سوراخها به وسیله پردهای خود به خود بسته میشوند.
تعداد دندانها زیاد و در بعضی گونهها به ۲۶۰ عدد میرسد و عمدتا از ماهیها و سرپایان و حتی دلفینهای کوچکتر تغذیه میکنند. طول آنها از ۱/۲ تا ۳/۹ متر و وزنشان از ۲۳ تا ۱۳۶ کیلوگرم متفاوت گزارش شده است. بدن آنها مانند ماهی دوکی شکل وایرو دینامیک است.این شکل میزان اصطکاک بدن جاندار و آب را کاهش و سرعت حرکت را افزایش میدهد.
یک دلفین قادر است حدود ۵/۵ متر از سطح آب بیرون بپرد که این عمل نیاز به سرعتی در حدود ۳۸ کیلومتر بر ساعت دارد. سر دلفینها بزرگ و ناحیه گردنی کمی باریک است.
دستها تبدیل به باله شنا شده و پاها از بین رفتهاند. در انتهای بدن، دم پهن افقی و دو قسمتی وجود دارد. عضو اصلی حرکت این آبزی باله دمی است و بالههای پارویی شکل جلویی حرکات بدن را به طرف بالا و پایین تنظیم میکنند. جفتگیری در هنگام روز و شامل جنگ بین نرها به همراه جست و خیز و نزدیک شدن آنها به سطح آب صورت میگیرد.
در اغلب نمونهها طول دوره بارداری بین ۹ تا ۱۲ ماه است. بین تولد اولین و دومین بچه، حداقل دو سال فاصله وجود دارد. در بیشتر موارد هنگام تولد، نوزادها از دم خارج میشوند. بلافاصله پس از قطع بند ناف، نوزاد باید سریعا خود را به سطح آب برساند و اولین تنفس را انجام دهد. وقتی نوزادها در سطح آب هستند، مادرها بیشتر به آنها کمک میکنند تا پس از جدا شدن کامل آنها از زهدان مادر، مشکلی برایشان به وجود نیاید.
تا این لحظه نوزادها به وسیله مشیمیه مادر گرم نگاه داشته میشوند و ازاین به بعد در محیط اقیانوس قرار گرفته و تنظیم درجه حرارت بدن به شکل مستقل انجام میپذیرد. نوک پستان در هنگام شیر دادن به وسیله فشار عضلات مخصوصی بیرون میزند.
موقعی که بچه مشغول خوردن شیر میشود مادر با فشارهای مخصوصی که به مخزن شیر وارد میکند، شیر را به سرعت به داخل دهان بچه هدایت مینماید. دلفینها بچههای خود را ۶ ماه تا یک سال و بعضا ۱۸ ماه شیر میدهند جالب توجه این که ارزش کالریک شیر دلفین ۱۰ برابر بیشتر از شیر گاو است. دلفینها به یکدیگر بسیار کمک میکنند.
وقتی تولدی صورت میگیرد، دلفینهای ماده نوزاد را از حمله کوسهها محافظت میکنند. بعدها وقتی مادر به جستجوی غذا میرود دلفینی دیگر از نوزاد نگهداری نموده و به شکل یک حصار دفاعی شنا میکنند تا بچه دلفینها با آرامش خیال درون حصار بازی کنند. این حیوانات حتی سعی میکنند یک بچه دلفین را که در تور ماهیگیری به دام افتاده است، نجات دهند، ولی معمولا ناكام میمانند.
آنها همچنین برای تهیه غذا همکاری نموده و در حالی که به دور یک دسته ماهی حلقه میزنند، آنها را به سطح آب روانه میکنند تا سایر اعضای گروه بتوانند با فراغ خیال تغذیه کنند. دلفینها برای حفاظت خودشان در زیر پوست دارای یک لایه چربی هستند.
ضخامت این لایه در برخی از گونهها تا ۵۰ سانتیمتر هم میرسد. دلفینها از قدرت تولید امواج صوتی بهرهمند هستند. طیف فرکانس این امواج بین ۵ تا ۱۵۰ کیلوهرتز است. مسئله شگفت آور این که دلفینها توانایی شنیدن اصوات تا فرکانس ۸۰ کیلو هرتز را دارند که این حد، چهار برابر حد شنوایی انسان است.
بخشی ازاین اصوات توسط حفره تنفسی که در بالای سر جانور قرار دارد تولید گردیده، اما اغلب آنها از ناحیه حلقوم جانور که در زیر حفره دم واقع شده است، به وجود میآیند. ماهیچههای ظریفی که در اطراف حفره دم قرار گرفتهاند ، امکان کنترل صحیح اصوات عبوری از میان آنها را به دلفین میدهند.
این حیوانات از بسیاری جهات هنوز سازگاری نیافته و به عبارتی ویژگیهای اولیه خود را حفظ کرده اند برای مثال میزان شنوایی در آنها بسیار عالی است که فقدان یا ضعف سیستم بویایی را در حیوان جبران مینماید. دراین حیوانات تحمل بالا نسبت به فشار گاز دی اکسید کربن، توانایی شنای طولانی در زیر آب را فراهم میسازد و اصولا در زمینه قابلیت تنفس از اکسیژن هوا دو تا سه برابر پستانداران خشکیزی از خود توانایی نشان میدهند.
قفسه سینه دراین جانوران قابلیت ارتجاع داشته و امکان تنفسهای عمیق را فراهم میسازد. بیشتر دلفینها دارای رنگهای اختصاصی بوده و فرمهای بدنی خاصی دارند.این ویژگی در گونههای مختلف، متفاوت است، جنسیت، سن، شرایط جغرافیایی و زیستگاهی از عوامل دخیل دراین تنوع است.
حتی در حیوانات مشابه از نظر سن، جنس و جمعیت ممکن است عدم شباهت مشاهده گردد. در بسیاری از دلفینها رنگ بدن ، پس از مرگ در کمتر از یک ساعت تغییر کرده و معمولا این تغییر به صورت سیاه یا تیره شدن رنگ بدن است. دلفینها بسیار باهوش و بازیگوش هستند.
در اکثر باغوحشها و بعضی از سیرکها دلفین را به منظور انجام نمایشات مختلف تربیت میکنند. گوشت و چربی آنها نیز دارای ارزش تجاری است. هم اکنون در ارتش آمریکا و یک آکواریوم بزرگ در فلوریدای آمریکا به کار پرورش دلفین در حد نسبتا بالایی مشغول هستند که از آنها در عملیات جنگی و غیره استفاده میشود.