نگهداری از گوساله ها پس از دوره نوزادی

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ پس از گذشتن دوره نوزادی گوساله‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند که هر جنس (نر و ماده) شرایط نگهداری مخصوصی دارد.

نگهداری از گوساله های 1 تا 7 روزگی (هفته اول)

- در هر روز در طی سه وعده غذایی آغوز و شیر مادر مصرف می‌کنند.

- نکته: در طی سه روز اول آبی مصرف ندارد و فقط از آغوز وشیر مرحله انتقالی استفاده می‌کنند.

گوساله‌های 7 روزه تا 75 روزگی ( ماده).

گوساله‌های 7 روزه تا 60 روزگی ( نر).

- جیره این دسته از گوساله‌ها را 2 وعده شیر در روز و کنسانتره (بدون محدودیت – آزاد ad libitum) در داخل سطل در اختیار گوساله قرار دارد.

- ترکیب کنسانتره آنها نوع خاصی می‌باشد که در درس اصول تغذیه اختصاصی دام گفته خواهد شد. به این جیره اصطلاحاً جیره شروع (استارتر Starter) می‌گویند.

- باتوجه به اینکه این دسته از گوساله‌ها در آینده جایگزین گاوهای مولد شیر خواهند بود لذا توصیه می‌گردد تا به مدت 15 الی20 روز بیشتر از گوساله‌های نر همسن خود شیر مصرف کنند. به تجربه ثابت شده است که این دسته از گوساله‌ها در سن بلوغ شیر بیشتر و بهتری تولید می‌کنند.

- توصیه می‌گردد به‌منظور سازگاری جمعیت میکروارگانیسم شکمبه و افزایش رشد پرزهای شکمبه و نگاری گوساله، به همراه کنسانتره مقادیر‌اندکی گل یونجه در مراحل بعد یونجه آسیاب شده در اختیار گوساله‌ها قرار دهید.

شکل: مصرف کنسانتره گوساله به همراه مخلوطی از گل یونجه

مصرف کنسانتره، آب و شیر توسط سطل

معمولاً این نوع گوساله‌ها را زمانی که به‌طور متوسط 1 کیلوگرم جیره شروع مصرف می‌کنند، از شیر می‌گیرند. بعد از شیرگیری، گوساله‌ها تا زمانی‌که به مقدار 2 کیلوگرم ماده خشک جیره شروع مصرف می‌کنند، از جیره استارتر استفاده می‌کنند. همانطور که در بالا گفته شده این مقدار مصرف در سن 60 روزگی (8 هفتگی) مشاهده می‌شود.

گوساله‌های 2 ماهه (60 روز) تا 14 ماهگی

- بهتر است نر و ماده را از یکدیگر جدا نگه داشت.

- البته این موضوع بستگی به میزان فضای فیزیکی موجود در مزرعه شما دارد.

- این گوساله‌ها 4 وعده غذایی در هر 24 ساعت دریافت می‌کنند. (6 صبح تا 6 عصر را به 4 زمان مساوی تقسیم کنید)

گوساله‌های 15-14 ماهه (ماده‌های پای کل= قبل از جفتگیری)

- در این سن گوساله‌های ماده را باردار می‌کنند. لذا ضروری است که از ترکیب جیره مناسب بهره ببرند.

- جیره غذایی 4 وعده در روز دریافت می‌کنند.

- سرانه مصرف آنها را بر اساس وزن زنده دام محاسبه و میزان ماده خشک مصرفی (DMI =Dry Matter Intake) آنها  در هر روز باید حداقل 4 درصد وزن بدن آنها باشد. در سیستم گله‌ای باید میانگین وزن گله محاسبه گردد.

گوساله‌های 15-14 ماهگی تا 24-23 ماهگی (گوساله ماده = تلیسه‌های آبستن)

- این دسته از گوساله‌ها در سن 15-14 14 ماهگی باردار می‌گردند تا 9 ماه بعد یعنی در سن 24-23 ماهگی اولین گوساله خود را به دنیا آورند.

- اصلی‌ترین شاخص برای باردار شدن این گوساله‌ها وزن زنده آنها است. حتما باید این شاخص را رعایت نمود. گوساله باید حداقل 60 درصد وزن بلوغ مادر خود را داشته باشد.

ازلحاظ ژنتیکی یک گوساله ماده (تلیسه) ممتاز در زمان اولین تلقیح، وزنی در حدود 350 تا 425 کیلوگرم خواهند داشت. در طی 284 روز آبستنی وزن بدن آن‌ها 175 تا 210 کیلوگرم افزایش یافته و به‌طور میانگین اضافه وزن آن‌ها حدود 0/6 کیلوگرم خواهد بود.

- در هر روز 3 سه وعده غذایی صبح، ظهر و عصر را دریافت می‌کنند.

- جیره آنها فاقد سیلو است.

- از ماه 6 آبستنی (3 ماه آخر آبستنی) باید به گله گاوهای خشک منتقل گردند.

- دلیل محدویت غذایی این دسته جلوگیری از چاق شدن و خطر بروز سخت‌زایی و... است.

- طی دو سوم اول آبستنی (تا 190 روزگی) احتیاجات غذایی صرفاً جهت تامین نیاز رشد خود مادر ( تلیسه) است.

- اگر تلیسه با علوفه با کیفیت تغذیه شود تنها مقدار مکمل معدنی ویتامینه و نمک همراه با آب کافی است در غیر اینصورت مقدار نیز کنسانتره نیاز است.

- در زمان یک سوم پایانی آبستنی، رشد حداکثری جنین اتفاق افتاده و تلیسه باردار به مراقبت زیادی نیاز دارد. جیره پایه و کنسانتره نیاز دارد.

- حدود 3 هفته مانده به زایمان، تلیسه آبستن به جایگاه گاوهای خشک آماده زایش (Close-Up)  انتقال داده می‌شوند.

- گروه تلیسه‌های آماده زایمان را از گاوهای آماده زایمان، حتماً در یک دسته مجزا نگهداری کنید.

گوساله‌های 15-14 ماهگی تا 24-23 ماهگی (نرها= پرواری)

- مدت پروار نمودن گوساله‌های ماده معمولا 9 ماه (270 روز) است.

- سن شروع پروار در گوساله‌های نر می‌تواند از 3 ماهگی باشد. یعنی در 3 ماهگی شروع و در 12 ماهگی؛ روانه بازار شوند.

- این که گوساله را در چه سنی شروع به پروار کنید؛ بستگی به بازار 9 ماه بعد دارد. باید توجه داشت که در چند وقت از سال، بازار گوشت کشور رونق بیشتری دارد.

- ایام نوروز

- ماه مبارک رمضان

- ایام ماه محرم خصوصاً ده روز اول

- ایام بازگشت حجاج

- و پاییز در روستاها (رونق مراسم ازدواج جوانان روستایی)

- لذا شما می‌توانید در گله خود محاسبه کنید که 9 ماه بعد به کدام یک از این ایام منتهی می‌گردد. یعنی در آغاز تابستان اگر شروع کنید گوساله‌های شما در ایام نوروز روانه بازار می‌گردد.

- گوساله‌های جوان رشد مناسب‌تری در دوره پرواری دارند.

- در هر هفته؛ میانگین وزن گله و افزایش وزن روزانه را بررسی نموده و بر اساس میانگین وزن گله در هر روز به‌صورت Ad libitum (بدون محدودیت ویا آزاد) یا همان Free Choice، هر گوساله باید حداقل به میزان 4 درصد وزن زنده خود به ماده خشک مصرفی، دسترسی داشته باشد.

- مثال: اگر میانگین وزن گوساله‌های پرواری 100 کیلوگرم باشد، یعنی هر گوساله در هر روز باید حداقل 4 کیلوگرم ماده خشک یا 7 کیلوگرم As fed دسترسی داشته باشد.

- حتماً شاخص ضریب تبدیل غذایی را در گوساله‌ها محاسبه کنید.

که:

FCR: ضریب تبدیل غذایی Feed Conversation Ratio

DMI: ماده خشک مصرفی

ADG: افزایش وزن روزانه

- بعد از اینکه نیاز گوساله‌ها را محاسبه کردید، این میزان را در 4 وعده روزانه در اختیار گوساله‌ها قرار دهید.

- میزان مناسب پروتئین جیره مصرفی 15 درصد است.

- میزان پروتئین روزانه مورد نیاز گوساله‌های خود را بر اساس فرمول زیر می‌توانید محاسبه کنید.

که:

DP= پروتئین قابل هضم

W0.75 = وزن زنده دام به توان 0/75 (وزن متابولیکی)

G= افزایش وزن روانه دام بر حسب کیلوگرم

نکته: برای تبدیل مقدار As feed به ماده خشک و ماده خشک به As feed از فرمول زیر استفاده کنید.

مثال:

مقدار 4 کیلوگرم ماده غذایی As feed داریم که دارای 90 درصد ماده خشک است (10 درصد آب دارد). این ماده چند کیلوگرم ماده خشک دارد.

- میانگین افزایش وزن روزانه گوساله‌های نر پرواری اصیل (هلشتاین) 1200-1000 گرم در هر روز است. میانگن وزن شروع دوره پرواری این گوساله‌ها 250-200 کیلوگرم بوده و معمولاً در وزن 600 کیلوگرم به فروش می‌رسند.

- در گوساله‌های دورگ اصیل با بومی، میانگین افزایش وزن روزانه گوساله‌های نر پرواری اصیل (هلشتاین) 900-800 گرم در هر روز است. میانگین وزن شروع دوره پرواری این گوساله‌ها 180 کیلوگرم بوده و معمولاً در وزن 400-360 کیلوگرم به فروش می‌رسند.

گاو نر	وزن شروع پروار	ADG گرم	وزن فروش
اصیل	250-200 کیلوگرم	1200-1000	600 کیلوگرم
دورگ	180 کیلوگرم	900-800	400-360

- فضای مسقف مورد یاز برای هر گوساله پرواری را 2 مترمربع و بهاربند را 4 مترمربع درنظر می‌گیرند.