فیبر غذایی و فرایند گوارش طیور

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ به‌طور عرفی، به‌دلیل اینکه سلولز هضم نمی‌شود، فیبر نشان‌دهنده جزء غیرقابل هضم در جیره طیور است. جانسن و کاره (۱۹۸۵) یک همبستگی منفی قوی بین محتوای CF (فیبر خام) جیره و قابلیت هضم پروتئین و چربی در جوجه‌های گوشتی گزارش کردند و نتیجه گرفتند که رژیم‌های غذایی با فیبر خام (CF) اندکی عملکرد طیور را بهبود می‌دهند.

با این‌حال، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که گنجاندن میزان متوسطی از فیبر ممکن است به نفع (سود) فیزیولوژی گوارش باشد (گونزالس - آلوارادو و همکاران، ۲۰۰۸؛ خیمنز مورنو و همکاران، a۲۰۱۱، a ۲۰۱۳).

درواقع، هتلندو همکاران (۲۰۰۳) گزارش کردند که گنجاندن ٪۱۰ فیبر نامحلول در رژیم غذایی، قابلیت هضم روده‌ای نشاسته را افزایش و فعالیت سنگدان را تحریک می‌کند.

به‌تازگی، گونزالس - آلوارادو و همکاران (۲۰۰۷) نشان دادند که گنجاندن ۳٪ پوسته جو دو سر یا پوسته سویا بهبود قابلیت هضم مواد غذایی و AMEn را در ۱۸ روزگی سبب می‌شود؛ این اثر در جیره‌های برپایه برنج نسبت به جیره‌های برپایه ذرت بیشتر مشهود بود.

رژیم‌های غذایی غنی از فیبر ساختاری، زمان طولانی‌تری در دستگاه گوارش فوقانی باقی می‌مانند و ممکن است به‌دلیل افزایش رفلاکس معده و روده (ساکرانی و همکاران، ۲۰۱۲) افزایش ترشح اسید هیدروکلریک (خیمنز - مورنو و همکاران، ۲۰۱۰) و دیگر آنزیم گوارشی کامل‌تر هضم شوند.

هتلند و همکاران (۲۰۰۳) مشاهده کردند که گنجاندن پوسته جو دو سر، فعالیت آمیلاز و غلظت املاح صفراوی را در کیموس جوجه افزایش داده و سبب بهبود هضم نشاسته روده (جدول 4) می‌شود.

جدول ۴- اثرات گنجاندن پوسته جو دوسر در جیره و شکل گندم بر روی وزن لوزالمعده، تولید آمیلاز، محتویات اسیدهای صفراوی ژئوژنوم و
ضریب قابلیت هضم ظاهری ایلئوم برای نشاسته در جوجه‌های گوشتی در سن ۳۳ روزگی
  گندم زمینی گندم کامل باقی مانده SD احتمال
پوسته جو دوسر (%) 0 10 0 10 کامل پوسته جو دوسر
وزن لوزالمعده
(گرم در وزن بدن کیلو گرم)
2/1 2/2 2/4 2/4 0/42 0/651 0/127
آمیلاز (واحد در گرم
ماده خشک ژئوژنوم)
146 255 178 261 120/4 0/615 0/016
اسیدهای صفراوی زئوژنوم
( میلی‌گرم در گرم)
11/7 18/0 14/7 21/9 10/47 0/302 0/047
قابلیت هضم نشاسته *** 0/96 0/99 0/97 0/99 0/037 0/264 0/021
* جیره کنترل با ۱۰ درصد پوسته جو دوسر رقیق شده بود.
** میانگین 24 پرنده در هر تیمار
*** متوسط داده‌های حاصل از تکرارهای قفس تغذیه شده با 0 یا ۱۵ گرم شن (سه بار در هفته) بود که تاثیر گنجاندن شن، معنی‌دار نبود (0/1 <P)


گنجاندن فیبر ساختاری مانند پوسته جو دو سر در جیره، زمان قرار گرفتن مواد غذایی در معرض مؤلفه‌های مکانیکی و هضم شیمیایی را طولانی و زمان در دسترس قرار گرفتن برای تخمیر میکروبی را در روده کوچک کاهش می‌دهد.

تفاوت در خواص فیزیکی مواد تشکیل‌دهنده فیبر مانند حلالیت، ظرفیت نگهداری آب، ویسکوزیته، حجم، تخمیر و توانایی اتصال به اسیدهای صفراوی، ممکن است به روش‌های مختلف توسعه دستگاه گوارش و هضم مواد مغذی در غیرنشخوارکنندگان را تحت تأثیر قرار دهد (مونتاگ در و همکاران، ۲۰۰۳).

ذرات درشت خوراک مانند پوسته جو دو سر، در قسمت بالای دستگاه گوارش بیشتر باقی می‌مانند و فعالیت سنگدان را تحریک و ترشح اسید هیدروکلریک را افزایش می‌دهند pH پایین سنگدان، سبب بهبود فعالیت پپسین و افزایش ابقاء نیتروژن و افزایش حلالیت جزء معدنی خوراک می‌شود (گینوت و همکاران، ۱۹۹۰) که به نوبه خود ممکن است به جذب آن کمک کند.

بیشتر بدانیم:
بافت دان و رابطه آن با عملکرد طیور گوشتی
استفاده از تفاله انگور، بهبود کیفیت گوشت مرغ را به همراه دارد
افزایش ظرفیت تحمل تغییرات جیره در مرغ‌ها

هتلند و اسویهوس (۲۰۰۱) دریافتند هنگامی که پوسته جوی دوسر در جیره گنجانده شد، قابلیت هضم ظاهری نشاسته در روده افزایش یافته است اما قابلیت هضم ظاهری نیتروژن، چربی، و خاکستر، تغییر نکرد.

خیمنز - مورنو و همکاران (b۲۰۰۹) گزارش دادند که گنجاندن مقدار متوسط (٪۳) تفاله چغندرقند به رژیم غذایی کم فیبر سبب اختلال در هضم ایلئومی ماده خشک، ماده آلی، پروتئین و انرژی و همچنین AMEn درمقایسه با گنجاندن 3% پوسته جو دو سر شده است (جدول 5) تفاله چغندرقند مقدار زیادی پکتین دارد، و ذرات آن ظرفیت نگهداری آب و ظرفیت تورم بالایی دارند، که ممکن است برای زمان بیشتری در دستگاه گوارش باقی بمانند.

جدول ۵- تاثیر گنجاندن فیبر، نوع چربی و سن بر روی ضریب قابلیت هضم ظاهری ایلئومی مواد مغذی (درصد)
و انرژی (Kcal/kg) جیره درجوجه‌های گوشتی
تیمار df ماده خشک ماده آلی نیتروژن خاکستر محلول نشاسته انرژی
فیبر  
کنترل   73/6ab 78/3a 73/9ab 48/3c 96/6 2 938b
پوسته جو دوسر   75/0a 78/0a 76/3a 59/2a 97/1 2 987a
تفاله چغندرقند   72/8b 75/8b 72/7b 55/7b 96/3 2 932b
* (n=24) SEM   0/37 0/47 1/00 0/80 0/35 16
چربی  
روغن سویا   74/8a 78/4a 74/2 54/8 97/4a 2 992a
گریس زرد   72/9b 79/5b 74/4 54/1 95/9b 2 913b
** (n=36) SEM   0/37 0/38 0/81 0/65 0/29 13
اثرات احتمال
فیبر 2 P≤ 0/001 P≤ 0/001 P≤ 0/
05
P≤ 0/001 NS P≤ 0/05
چربی 1 P≤ 0/001 P≤ 0/001 NS NS P≤ 0/001 P≤ 0/001
a, b: حروف مشابه در هر ستون دارای تفاوت معنی‌داری هستند. (0/05 ≥P)
* خطای استاندارد حاصل از میانگین (تعداد 24 تکرار از ۱۸ پرنده در هر تیمار)
** خطای استاندارد حاصل از میانگین (تعداد 36 تکرار از ۱۸ پرنده در هر تیمار)


افزایش تجمع کیموس در دستگاه گوارش با گنجاندن تفاله چغندرقند ممکن است سبب افزایش گرانروی مواد مضمی شود (ساندو و همکاران، ۱۹۸۷) درنتیجه، تجمع مواد چسبناک در دستگاه گوارش ممکن است با کم کردن سرعت جذب مواد غذایی با انتشار مواد مغذی از طریق سطوح مخاطی (فورمن و اشنیمن، ۱۹۸۰) اختلال ایجاد کنند.

علاوه بر این، منابع فیبر محلول ممکن است ضخامت لایه‌های آب ساکن مخاط را افزایش و سبب کاهش انتشار مواد مغذی شده و در جذب اختلال ایجاد کنند (جانسون و قی، ۱۹۸۱).

مقدار و بزرگی پاسخ طیور به گنجاندن فیبر در رژیم غذایی ممکن است نه تنها با نوع فیبر، بلکه با سطح گنجاندن متفاوت باشد، خیمنز - مورنو و همکاران (b ۲۰۱۱) گزارش دادند که هضم ایلئومی پروتئین خام و نشاسته با افزایش سطح پوسته نخود افزایش یافته است، که نشان‌دهنده مقادیر بیشینه پوسته نخود بین 2/5 و ۵٪ است (جدول 6).

جدول ۶- تاثیر پوسته نخود (pH) جیره بر روی کل بقایای دستگاه گوارش (TTAR) و نیتروژن تصحیح شده
انرژی قابل متابولیسم ظاهری (AMEn. KJ/Kgجیره، قابلیت هضم ایلئومی ظاهری (AID) مواد مغذی و
عملکرد رشد در جوجه‌های گوشتی
پوسته نخود % 0 2/5 5/0 7/5 SEM * احتمال **
کل بقایای آشکار دستگاه گوارش ***
نیتروژن 62/7b 67/0a 67/7a 64/7b 0/7 Q <0/001 و L0/047
خاکستر محلول 40/7c 48/3ab 49/1a 46/5b 0/74 Q <0/001 و L0/001
عصاره اتری 90/7b 92/1a 91/8a 91/3ab 0/32 Q <0/001 و L0/317
انرژی قابل
متابولیسم آشکار
13/41a 13/46a 13/33a 13/10b 0/031 Q <0/001 و L0/001
قابلیت هضم ایلئومی آشکار در سن ۸۱ روزگی
ماده آلی
 
75/1a 76/4a 74/9ab 71/9b 1/02 Q <0/051 و L0/031
نیتروژن 75/9c 82/1a 79/3b 76/2c 0/85 Q <0/001 و L0/660
نشاسته 90/2 94/2 93/9 93/6 1/83 Q <0/067 و L0/059
عملکرد رشد از سن ۱ تا ۸۱ روزگی
وزن گیری بدن
(گرم در روز)
30/0b 31/2b 34/5a 31/1b 1/01 Q <0/034 و L0/167
متوسط مصرف
خوراک (گرم)
41/2 41/2 45/9 39/6 1/15 Q <0/218 و L0/255
ضریب تبدیل غذایی
(FCR)
1/37a 1/32b 1/33b 1/37a 0/01 Q <0/003 و L0/793
بازده انرژی **** 54/3b 56/1a 56/2a 55/4ab 0/57 Q <0/033 و L0/207
ab: حروف مشابه در هر ستون دارای تفاوت معنی‌داری هستند (0/05 ≥P)
* میانگین خطای استاندارد (تعداد ۱۸ تکرار قفس از ۱۲ جوجه در هر تیمار).
** L: خطی  Q: دوگانه
* * * متوسط داده ها در سنین 6، ۱۲ و ۱۸ روزگی
**** بازده انرژی طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:
                                                             بازده انرژی = وزن‌گیری روزانه (g)
                                                                            انرژی قابل متابولیسم (MJ)


همچنین، در یک مطالعه اخبر، خیمنز مورنو و همکاران (۲۰۱۳) مشاهده کردند که رقیق کردن جیره شاهد با افزایش پوسته جو دو سر در جیره امانه با از استفاده تفاله چغندر (۱تا 7/5درصد)، سبب بهبود هضم ایلئومی پروتئین خام و نشاسته شد.

نتایج مشابهی توسط پترسون و رازدان (۱۹۹۳) مشاهده شد که دریافتند استفاده از 9/2درصد فیبر در جیره هیچ تأثیری بر قابلیت هضم پروتئین خام ندارد.

رو گل و همکاران (۱۹۸۷) گزارش کردند که در جوجه‌های گوشتی، قابلیت هضم نشاسته سیب زمینی خام با افزایش سطوح پوسته جو دو سر از ۰ تا ۱۲٪ در رژیم غذایی افزایش یافته است.

به‌طور مشابه، آمراه و همکاران (۲۰۰۹) افزایش ۹٪ در قابلیت هضم نشاسته را زمانی که رژیم غذایی با 6٪ تراشه چوب رقیق شده بود مشاهده کردند اما زمانی که با همان مقدار از سلولز میکرو رقیق گردید، چنین چیزی دیده نشد.

خیمنز مورنو و همکاران (اطلاعات چاپ نشده) افزایش در AMEn جیره‌ها را با گنجاندن سطح پوسته جو دو سر با پوسته آفتابگردان از 2/5 تا ۵ درصد در جیره مشاهده کردند اما در مورد گنجاندن پوسته برنج در جیره چنین افزایشی را در AMEn مشاهده نکردند.

رژیم‌های غذایی با DF بالا ممکن است تولید مخاط را افزایش و درنتیجه جریان ایلئومی نیتروژن را افزایش دهند. همچنین، رژیم غذایی با DF بالا، سایش را در روده کوچک پرندگان افزایش داده و سبب افزایش خسارات سلول درون لومن می‌شود. درنتیجه، قابلیت هضم ایلئومی پروتئین خام ممکن است کاهش یابد.

ترشح اسید صفراوی ممکن است مرحله محدودکننده در هضم چربی در جوجه‌های جوان باشد و DF ممکن است ترشح اسیدهای صفراوی را افزایش داده و امولسیون شدن چربی‌های آزادشده جیره را تسهیل کند.

درواقع، هتلندو همکاران (۲۰۰۳) گزارش دادند که ۱۰٪ رقیق کردن یک جیره شاهد با پوسته جو دو سر، مقدار اسیدهای صفراوی را در روده کوچک جوجه افزایش داد.

یک افزایش در غلظت اسیدهای صفراوی در سنگدان پرندگان، رفلاکس معده قوی‌تری را نشان می‌دهد که ممکن است به بهبود استفاده از مواد مغذی کمک کند.

خیمنز مورنو و همکاران (b ۲۰۰۹) گزارش دادند که گنجاندن ۳٪ پوسته جو دوسر با تفاله چغندرقند در رژیم غذایی، قابلیت هضم عصاره اتری را در جوجه‌های گوشتی ۲۱ روزه افزایش داده است، این بهبود بیشتر با پیه خوک (چربی زرد)، که یک منبع چربی‌های اشباع شده است، نسبت به روغن سویا ، که یک منبع چربی اشباع نشده است، مشهودتر بود.

افزایش تولید نمک‌های صفراوی با فیبر - غذایی (DF) ممکن است قابلیت هضم چربی مکمل‌های چربی اشباع شده را - بیشتر بهبود دهد چراکه در جوجه‌های جوان، چربی‌های اشباع برای امولسیون شدن و تشکیل میسل، بیشتر بر حضور نمک صفراوی متکی است.