به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ هرپس ویروس 1 گاوی (BHV1) عضو خانواده هرپس ویریده و تحت خانواده آلفا هرپس ویرینه است. تنها یک سروتیپ از این ویروس مشخص شده است.
این ویروس مقاومت کمی به شرایط محیطی دارد و میتواند برای 13-5 روز در محیطهای گرم زنده بماند، اما زمانی که ویروس در معرض اغلب ضدعفونیکنندهها قرار گیرد، حساس است و ازبین میرود.
BHV1 باعث آلودگی دستگاه تنفس، دستگاه تولیدمثل، جنین و درنتیجه سقط جنین میشود. عفونت BHV1 جنین، طی 24 تا 48 ساعت سبب مرگ سریع آن میشود، اما دفع جنین برای 7 روز به تأخیر میافتد و درنتیجه درجات مختلفی از هضم خودبه خودی (اتولیز) در آن رخ میدهد. در اغلب موارد بهدنبال آلودگی، جفتماندگی نیز رخ میدهد.
در معرض قرار گرفتن چندین دام حساس در گله میتواند سبب طوفان سقط (25 تا 60 درصد) شود. سقط انفرادی نیز ممکن است دیده شود، بهویژه در گلههایی که سابقه واکسیناسیون داشته یا در معرض ویروس بودهاند.
در مطالعهای که در سال 1390 بر روی جنینهای سقط شده در گلههای شیری اطراف تهران صورت گرفت نتایج حاکی از آن بود که بیماری IBR از علل بهوجود آورنده سقط بوده و میزان وقوع آن 4% گزارش شد.
در مطالعه دیگری که توسط شمس و همکاران در سال 1389 بر روی 135 نمونه سرمی اخذ شده از گاو داریهای صنعتی مناطق جنوبی ایران با روش الایزای غیرمستقیم انجام دادند، در 39/25 % از گاوهایی که سابقه سقط داشتهاند ردپایی از عفونت با ویروس مولد بیماری IBR یافت شد.
خسارات اقتصادی ناشی از این بیماری شامل سقط جنین، نازایی، کاهش تولید، هزینههای درمان (زمانی که عفونت ثانویه باکتریایی رخ میدهد) و مرگ میباشد.
خطر بیماری مشترک
این بیماری برای انسان خطری ایجاد نمیکند.
بیماری زایی
ویروس این بیماری از راههای مختلف باعث آلودگی دامها میشود ازجمله عفونت اولیه که باعث درگیری دستگاه تنفسی، چشمها و دستگاه تناسلی میشود. ویروس میتواند بهصورت پنهان در سلولهای عصبی و لمفاوی موضعی شود.
پس از فعال شدن مجدد ویروس، چرخه نهفتگی تکرار میشود. ویروس BHV1 با ازبین بردن سلولهای استوانهای نای بر روی مکانیسمهای دفاعی آن تأثیر مشخصی میگذارد.
انتشار عفونت از حفره بینی به بافت چشم ممکن است از راه مجرای اشکی صورت گیرد و باعث التهاب و تورم ملتحمه چشم و ایجاد پلاکهای چند کانونی در ملتحمه، تورم محیطی قرنیه و عروق دار شدن عمیق شود.
ویروس از مخاط بینی ازطریق اعصاب سه قلو محیطی به گره اعصاب سه قلو میرسد و باعث آنسفالیت غیرچرکی میشود. همچنین BHV1 ممکن است ازطریق لکوسیتهای محیطی به جفت منتقل شود و سپس با انتقال به جنین و ایجاد عفونت حاد باعث سقط آن شود.