لیستریوز و سقط جنین در دام

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ لیستریا مونوسیتوژنز باکتری گرم مثبت، غیر اسید فاست و میله‌ای کوتاه به‌صورت مستقیم و یا کمی خمیده می‌باشد. این باکتری در طبیعت بر روی علوفه و گیاهان، خاک، شیر و مدفوع فراوان است.

محیط اطراف از راه شیر و مدفوع آلوده می‌شود همچنین در مخاط برخی دام‌ها به‌صورت همزیست وجود دارد. نسبت بالایی از گوسفند و بزهای سالم، حاملین خفته این جرم هستند و باکتری را در مدفوع و شیر تحت شرایط استرس دفع می‌کنند. باکتری به‌وفور از سیلو، بخصوص سیلوی نامرغوب و با pH بالا (9-5) جدا می‌گردد.

علائم بالینی

اغلب سقط‌های لیستریایی در ثلث سوم آبستنی اتفاق می‌افتد اگرچه ممکن است خیلی زودتر و در سن 4 ماهگی نیز رخ دهد.

سقط‌های لیستریایی با بسیاری از سقط‌های باکتریایی دیگر متفاوت است زیرا گاو قبل از سقط تا بعد از آن، علائم بالینی دارد که شامل از دست رفتن وزن بدن، تب، تابلوی خونی التهابی، جفت‌ماندگی و آندومتریت است.

جنین‌های مبتلا اغلب چند روز قبل از دفع در رحم می‌مانند و به‌طور کامل اتولیز می‌شوند. سقط به‌علت التهاب حاد جفت و درنتیجه سپتی‌سمی جنین رخ می‌دهد.

اگرچه اغلب مشاهده اتولیز مشکل است اما جراحت‌های جفت ممکن است شامل کانون‌های زرد نقطه‌ای که راس ویلی‌های کوتیلودون را می‌پوشاند با پلاسنتیت کانونی یا منتشر بین کوتیلودون‌ها باشد.

جنین به‌طور معمول اتولیز شده و ممکن است کانون‌های کوچک نکروز در سطح کبد یا طحال دیده شود. این کانون‌ها ممکن است با جراحت‌های نکروتیک سقط‌های ناشی از IBR اشتباه شوند.

تشخیص لیستریوز

تشخیص بر اساس جداسازی باکتری از بافت‌های جنین یا جفت است. برخلاف آنسفالیت لیستریایی که کشت باکتری از مغز ممکن است مشکل باشد، لیستریا به آسانی از بافت‌های جنین و جفت جدا می‌شود.

مرگ جنین به‌علت سپتی‌سمی بوده، بنابراین باکتری به تعداد بالا در بافت‌ها و مایعات آن، جفت و ترشحات رحمی وجود دارد.

رنگ‌آمیزی گرم از ترشحات جنین سقط شده و یا گسترش‌های تماسی تهیه شده از بافت‌های جنین و جفت، نشان‌دهنده تعداد زیادی کوکوباسیل گرم مثبت پلی مورف خواهد بود.

کنترل و درمان لیستریوز

ارتباط بین لیستریا مونوسیتوژنز و تغذیه سیلو به‌درستی مشخص شده است بنابراین باید روی دقت در سیلو کردن و حذف غذاهای فاسد شده برای دام‌های آبستن تاکید گردد.

اگر مواد آلوده توسط دام آبستن خورده شوند، تجویز دوزهای درمانی آنتی‌بیوتیک مثل اکسی‌تتراسیکلین به آب یا غذا لازم است. همچنین می‌توان از پنی‌سیلین در درمان دام‌ها استفاده کرد.

علائم کالبدگشایی

تورم و ادم پرده مننژ به همراه پرخونی آن در میش و بره‌های سقط شده ازجمله جراحت‌هایی است که می‌توان آن را مخصوص لیستریوز دانست.

وجود کانون‌های زرد یا سفید رنگ با اندازه‌های 1 میلی‌متر در اغلب اندام‌ها به‌ویژه در کبد، نکروزه شدن ویلی‌های جفت و پوشیده شدن کوریون از اکسودای قرمز و قهوه‌ای رنگ از دیگر علائم است.

سقط جنین ناشی از لیستریوز – زخم‌های دانه ارزنی کبد