به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ نمونه‌های مناسب جهت مقاصد باکتری‌شناسی و یا جداسازی جرم در جنین تخم‌مرغ موارد زیر می‌باشد:
• جفت و کوتیلودون
• ترشحات دستگاه تناسلی و سوآب واژن
• محتویات شیردان جنین سقط شده
نمونه‌های واژنی که در خلال 2 روز بعد از سقط از دام اخذ می‌شود نشان‌دهنده اجرام موجود در جفت می‌باشد. درصورتی‌که جفت موجود باشد و به آن دسترسی داشته باشیم، بهترین نمونه می‌باشد اما در زمانی که این امر میسر نمی‌باشد می‌توان از نمونه‌های سوآب واژن استفاده کرد.
نمونه‌های ترشحات واژن و محتویات شیردان جنین سقط شده دارای میزان کمی از کوکسیلا بورنتی می‌باشند و نمونه‌های مناسبی جهت مشاهده این جرم نمی‌باشند.
محتویات شیردان جنین سقط شده معمولا دارای جمعیت متناسب و یکنواختی از اجرام ریکتزیایی نبوده و این مایعات برای مقاصد جداسازی در حیوانات آزمایشگاهی یا جنین تخم‌مرغ مناسب می‌باشند اما غالبا برای کشت سلول سمی می‌باشند.
دیگر اندام‌های جنین سقط شده مانند کبد، کلیه، طحال و ریه به میزان زیادی جرم را دارا بوده و می‌توانند به‌عنوان منبعی برای جدا سازی جرم مورد استفاده قرارگیرند.
تهیه گسترش و رنگ‌آمیزی، روش سریع و ساده‌ای جهت تشخیص اولیه بیماری می‌باشد. تشخیص سریع این امکان را می‌دهد که اقدامات بهداشتی و درمانی را سریع‌تر بر حسب عامل بیماری انجام دهیم. برای این کار مطابق روش زیر عمل می‌کنیم:
کوکسیلا جرم گرم منفی می‌باشد که به رنگ‌های بازی حساسیت دارد. بهترین روش برای رنگ‌آمیزی آن زیل نیلسن اصلاح شده (MZN) می‌باشد.
مواد مورد نیاز: میکروسکوپ نوری، رنگ فوشین بازی، اسید استیک و متیل بلو
بهتر است از جفت و کوتیلودون‌های مختلف برای این منظور استفاده شود زیرا همه کوتیلودون‌ها به یک اندازه درگیر نبوده و لازم است از 5-6 کوتیلودونی که بیشترین جراحت را نشان می‌دهند برای این منظور استفاده شود.
• کوتیلودون‌های موردنظر را بر روی لام تمیز فشار داده تا کاملا با آن تماس یابد.
• لام‌ها را در هوای محیط قرار داده تا خشک شوند.
• فوشین بازی (با نسبت 1 به 5 درآب مقطر) بر روی لام ریخته و 10 دقیقه صبر می‌کنیم.
• با استفاده از آب مقطر لام را شستشو می‌دهیم.
• رنگ‌زدایی لام با استفاده از استیک اسید (با نسبت 1 به 30 در آب مقطر) برای مدت 40-15 ثانیه
• متیل بلو 1% در آب مقطر را برای مدت 15 ثانیه بر روی لام ریخته
• شستشو با آب مقطر
• خشک شدن لام در هوای محیط
• مشاهده در زیر میکروسکوپ با عدسی 100 روغنی
• مشاهده اجسام ریکتزیایی (کوکوباسیل یا میله‌ای کوتاه) قرمز رنگ در زمینه آبی: به‌صورت داخل سلولی و یا پخش شده در زمینه گسترش مشاهده می‌شوند.
ملاحظات:
- تمام محلول‌ها باید قبل از استفاده رقیق شوند و به رقت‌های موردنظر تبدیل شوند.
- زمان رنگ‌بری در استیک اسید بستگی به ضخامت گسترش دارد. اگر ضخامت گسترش زیاد باشد باید تا چند ثانیه به زمان مورد اشاره افزوده شود. اگر زمان دقیق را نمی‌توانید حدس بزنید لازم است در زمان‌ها وضخامت‌های مختلف امتحان کنید.
- رنگ‌آمیزی مشابه برای بروسلا و کلامیدیا نیز استفاده می‌شود که ممکن است باعث اشتباه در تفریق این اجرام با یکدیگر شود.
کاربر مجرب لازم است تا تفریق ظاهری این اجرام را انجام دهد با این حال پلی‌مورفیسم بودن کوکسیلا بورنتی عامل کمک‌کننده مهمی در تفریق کوکسیلا با آن دو جرم می‌باشد.
• در تمامی موارد لازم است آزمون‌های سرم‌شناسی در کنار مشاهده مستقیم انجام شود تا از اشتباهات در تشخیص جلوگیری شود.
• وجود اجرام ریکتزیایی دلیل بر عفونت می‌باشد اما در مناطق آندمیک می‌بایست از میزان زیادی از دام‌ها این جرم جدا شده و نشان داده شود تا بتواند دلیلی بر این باشد که عامل اصلی سقط جنین، کوکسیلا بورنتی است.
• استفاده از ترشحات واژن دارای محدودیت‌هایی است ازجمله: مشکل بودن تهیه گسترشی با ضخامت مناسب و زمان جمع‌آوری نمونه زیرا ترشح جرم در ترشحات واژنی همیشگی نیست.
برای جدا سازی جرم در محیط کشت سلول، سوآب واژنی یا نمونه ترشحات زایمانی به جهت دارا بودن مقادیر زیاد کوکسیلا بورنتی، بهترین نمونه می‌باشند.
معمول‌ترین راه استفاده از گسترش‌های تهیه شده از جفت و یا ترشحات واژنی می‌باشد که با روش‌های Stamp, Gimenez or Machiavello methods رنگ‌آمیزی شده‌اند.