به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ اسهال ویروسی گاوان یا BVD بیماری ویروسی به‌شدت واگیردار در گاو است. ویروس این بیماری می‌تواند گاو را در هر سنی و در هر گله‌ای (با شرایط مختلف) آلوده کند.
این بیماری یکی از پرهزینه‌ترین بیماری‌ها در گاوداری‌های سراسر دنیاست.
BVD باعث سقط جنین و ناباروری در گاوهای ماده، بیماری تنفسی، عوارض گوارشی و حتی در برخی موارد تلف شدن گاو نیز می‌شود.
مهمترین منبع ویروس، دام‌های دارای عفونت دائم (persistently Infected) هستند که به آنها دام‌های PI می‌گویند. این دام‌ها قبل از تولد، در رحم مادرهایشان مبتلا به ویروس شده‌اند.
دام‌های PI پس از تولد به‌طور دائم ویروس را دفع می‌کنند. این گوساله‌ها در رحم آلوده شده و پس از تولد منبع انتشار ویروس هستند، بنابراین باید کشتار شوند.
اگر یک دام PI وارد گله‌ی سالمی شود ویروس BVD در گله سالم منتشر شده و باعث آلوده شدن دام‌های سالم می‌شود به این شیوه انتقال عفونت، عفونت گذرا (Transiently Infected) می‌گویند.
حال، دام سالمی که عفونت را دریافت کرده، برای چندین هفته ویروس را از خود دفع می‌کند که در این مدت، خطری برای سایر گاوهای گله محسوب می‌شود.
اگر گاوهای ماده، در اولین مواجهه خود با ویروس، در اوایل آبستنی به‌سر ببرند ویروس به جنین این گاوها حمله می‌کند که در این صورت یا جنین سقط شده یا پس از زایمان، گوساله‌های متولد شده دارای عفونت پایدار هستند.
جابجایی گاوها
جابجایی گاوها یکی ازمحتمل‌ترین راه‌های وارد شدن بیماری به گله شماست. نکته کلیدی اجتناب از خرید دام آبستن است.
همچنین باید مراقب بود که اگر دام آبستن شما در سه ماهه اول آبستنی به‌سر می‌برد، آن را در معرض سایر گاوها از گله‌های دیگر قرار ندهید.
تمام گاوهایی که در سن آبستنی قرار دارند باید ازلحاظ آلودگی به این ویروس مورد آزمایش قرار گرفته و نتیجه تست آنها منفی باشد، این اقدام باید قبل از اینکه دام در معرض گله قرار گیرد صورت پذیرد.
ایده‌آل‌ترین حالت این است که گله خود را بسته و محصور نگه دارید. همیشه توصیه می‌شود که دام‌های جایگزینی که خریداری می‌کنید را قبل از ورود به گله اصلی، ازلحاظ برخی بیماری‌های مهم دامی ارزیابی کنید، حتی اگر آنها را ازجای مطمئنی خریداری می‌کنید.
بسیار حیاتی است که آگاه باشید؛ گاو آلوده ممکن است برای چند هفته یا حتی چند ماه، هیچ علامتی از بیماری نشان ندهد.
در کشورهایی مثل اسکاتلند که بیماری را ریشه‌کن کرده‌اند، بازهم همیشه وضعیت اسهال ویروسی گاوان در گله‌های مولد، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
قرنطینه دام‌های تازه وارد
همواره دام تازه خریداری شده و جایگزین را قبل از ورود به گله اصلی، قرنطینه کنید و آنها را در جایگاه جداگانه‌ای نگه دارید.
با این کار می‌توانید متوجه حضور این ویروس در دام‌های جایگزین شوید بنابراین تمامی دام‌های جایگزین و تازه خریداری شده باید قرنطینه شوند.
این قرنطینه باید در یک مکان جداگانه تا زمانی که نتیجه آزمایشات آنها مشخص گردد، اعمال شود.
حال پس از مشخص شدن نتایج آزمایش، باید تمام دام‌های دارای عفونت پایدار مجدداً تا زمان کشتار، در قرنطینه باقی بمانند.
مدت زمان قرنطینه دام‌های جایگزین را از دامپزشک خود بپرسید.
تماس نزدیک بین گله شما و سایر گله‌ها همواره باید در حداقل میزان خود باشد چراکه ویروس از راه تنفس از یک گاو به گاو دیگر منتقل خواهد شد.
با رعایت فاصله فیزیکی دام‌ها، فرصت انتقال ویروس به دام‌های سالم داده نخواهد شد. ایجاد فنس‌های دوتایی که فاصله‌ای حداقل سه متر بین دو گله ایجاد کند، توصیه می‌شود.
رعایت اصول بهداشتی در دامداری
برای جلوگیری از انتقال ویروس ازطریق اشخاص، همواره درب ورودی جایگاه‌های نگهداری دام و درب ورودی جایگاه قرنطینه، حوضچه‌های ضدعفونی‌کننده قرار دهید تا چکمه‌ها ضدعفونی شوند. این کار از انتقال ویروس ازطریق چکمه‌ها به‌خوبی جلوگیری می‌کند.
مطمئن شوید که ماده ضدعفونی‌کننده‌ای استفاده می‌کنید، برروی این ویروس تاثیرگذار است و به نسبت صحیح آن را رقیق می‌کنید.
لباس‌های و چکمه‌های خود را قبل از ورود و پس از خروج از جایگاه نگهداری دام‌ها ضدعفونی یا عوض کنید و همواره اول وارد جایگاه نگهداری دام‌های سالم شوید و بعد به جایگاه‌های دیگر و بیمارستان دامپروری سر بزنید.
آزمایشات تشخیصی اسهال ویروسی گاوان
آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص آلودگی دام به ویروس اسهال ویروسی گاوان در دسترس است که می‌توان نمونه خون را به آزمایشگاه فرستاد.
از تمام دام‌هایی که نتیجه آزمایش آنها مثبت بوده، مجدداً یک ماه بعد نمونه‌گیری کنید و به آزمایشگاه اسال نمایید تا حضور دام‌های دچار عفونت پایدار (PI)، تایید شود.
دام‌های PI باید در مکانی جداگانه تا زمان کشتار نگهداری شوند.
واکسیناسیون دام
واکسیناسیون یک راه موثر در جلوگیری از بروز این بیماری است.
دام‌های مولد باید علیه این بیماری واکسینه شوند تا از تولد گوساله‌های PI جلوگیری شود. تلیسه‌ها باید پس از اولین تلقیح مصنوعی یا جفت‌گیری طبیعی واکسینه شوند.
برنامه سلامت گله
شما می‌توانید با داشتن برنامه سلامت گله و با مشورت با دامپزشک خود، از بروز بیماری و گسترش آن در گله جلوگیری کنید.
بهتر است قبل از اینکه زمان‌هایی برسد که سرتان در گله شلوغ است مثل زمان زایمان گاوها، استراتژی مقابله با بیماری را در برنامه سلامت گله خود داشته باشید که می‌تواند گله را از بیماری حفظ کند.
این که دام‌های جایگزین را قرنطینه کنید، از دام‌ها نمونه‌برداری کنید و به آزمایشگاه بفرستید، گله خود را علیه بیماری واکسینه کنید و درنهایت یک برنامه مناسب برای سلامت گله داشته باشید، درحالی‌که بر وضعیت گله خود همواره نظارت دارید، در پیشگیری از اسهال ویروسی گاوان بسیار موثر واقع خواهد شد.
منبع: شفا ایتوک حاتم