به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ استراتژی موثر بر مایکوتوکسین بیشتر از یک بخش را شامل می‌شود. همزمان، تغییر اقلیم، اجزای خوراکی آینده (مانند کرم‌های پودرشده Meal Worm) و توکسین‌های گیاهی، حتی بیشتر از یک چالش برای دور نگه داشتن انسان‌ها و دام‌ها از مایکوتوکسین‌ها محسوب می‌شوند.
این یکی از نتایج کنگره جهانی مایکوتوکسین که در تاریخ ۱۰-۱۲ نوامبر ۲۰۱۴ در وین اتریش برگزار شده بود.
کنگره جهانی مایکوتوکسين World Mycotoxin Forum (WMF)در حدود ۴۰۰ شرکت‌کننده از ۳۵ کشور را به خود جذب کرده بود. این رکورد شرکت‌کنندگان، انعكاس علاقمندی بین‌المللی را در این موضوع و نیاز به یافتن راه‌حل‌هایی در یک سطح جهانی می‌طلبيد.
آلودگی‌های چندگانه و کرم‌های پودر شده
موضوع کنگره جهانی مایکوتوکسین، راهکارهای سیستمیک بود. درواقع زمانی که استراتژی‌های چندگانه به‌کار برده شوند، مایکوتوکسین‌ها فقط می‌تواند کاهش یافته یا حذف شوند.
چندین سخنران پیچیدگی واکنش‌های مایکوتوکسین‌ها را به‌عنوان موضوعی که هنوز نیازمند تحقیقات بیشتر و برآورد کننده خطرات می‌باشد، خواستار شدند. همچنین نمونه‌های خوراکی یا مواد خامی که اغلب شامل بیش از یک گونه مایکوتوکسین می‌باشند، برای اجرای یک پیشگیری خوب با طرح ریشه‌کنی با مشکل مواجه خواهیم شد.
همچنان که Isabelle Oswald از INRA فرانسه صحبت کرده بود: «انسان‌ها ودام‌ها به‌طورکلی درمعرض یک مایکوتوکسین نیستند بلکه همزمان با چندین مایکوتوکسین درگیر هستند.»
باتوجه به سمیت انفرادی‌شان که او توضیح داده بود، سمیت این آلودگی‌ها نمی‌تواند همیشه قابل پیش‌بینی باشد. موضوع دیگری که هنوز به‌طور کامل تحقیق نشده است شیوع مایکوتوکسین‌ها به صورت تناوبی و در مواد مغذی جدید مانند حشرات می‌باشد.
Dennis Oonincx از دانشگاه واخنینگن هلند توضیح داد که تنها مطالعات کمی برروی خطرات آلودگی مایکوتوکسین‌های حشرات قابل خوردنی قابل دسترس هستند. طی مطالعاتی که در کرم‌های پودر شده انجام دادند، مشاهده شد که کرم‌های پودری از مایکوتوکسین‌ها رنج نمی‌برند. برای نمونه افزایشی در تلفات و یا این که رشد کرم‌ها را تحت تأثیر قرار بدهند، مشاهده نشد.
Oonincx توضیح داد که آن ممکن است به‌دلیل متابولیزه کردن مایکوتوکسین‌ها توسط حشرات باشد اما وجود آنها می‌تواند تهدیدی را برای انسان‌ها و دام‌ها مطرح کرده و این نیازمند تحقیقات بیشتری است. همچنین چندین سخنران اثرات تغییر اقلیمی را روی غلات و شکل‌گیری مایکوتوکسین‌ها روشن ساختند.
توکسین‌های گیاهی در تخم‌مرغ
مایکوتوکسین‌ها در مواد خام و از آنجایی که این مواد در رأس خوراک دام قرار دارند، در صدر لیست هستند. اما درباره توکسین‌های گیاهانی که به‌طور طبیعی یافت شده‌اند و اغلب فراوان هستند و نیز برای نمونه گیاهان آروماتیک به‌عنوان اجزای مواد غذایی معطر و طعم‌دهنده استفاده شده و گیاهان دارویی سنتی چه کارهایی انجام شده است؟
دانش درباره این توکسین‌های گیاهی به‌طور وسیعی طی سال‌های گذشته افزایش یافته است.
Riklit بخشی از دانشگاه واخنینگن (Wageningen) هلند یک سری اطلاعاتی را توسعه داده که به مردم اجازه می‌دهد که سریعا گونه‌های گیاهی حاوی توکسین‌های گیاهی را بیابند و برعکس. داده‌ها شامل بیش از ۷۰۰ گونه گیاهی و توکسین‌های مرتبط بودند.
کنگره جهانی مایکوتوکسین برای تبادل دانش اخیر روی این موضوع و روشن ساختن چالش‌های آینده، کنگره جهانی توکسین گیاهی را (در اولین روز کنگره جهانی مایکوتوکسین) افزود.
اولین باری بود که این موضوع قسمتی از سمپوزیوم بود. Riklit برای اشتراک گذاشتن این اطلاعات بسیار مناسب بود.
پروفسور Gonzalo Diaz از دانشگاه ملی کلمبیا به بررسی پیرولیزیدین آلكالوئيد Pyrrolizidine Alkaloids (PA) گروه بزرگی از ترکیبات یافت شده در بیش از ۱۰۰۰ گونه گیاهی، پرداخت.
۱،۲ دی‌هیدروپیرولیزیدین آلکالوئید بسیار سمی و عامل مستی در دام‌ها و انسان‌ها شناخته شده است. به‌عنوان مثال، آنها در گیاهان rattlebox و crotalaria یافت شده بودند.
آزمایش‌های انجام یافته در دانشگاه Crotalaria Padlida در مرغ‌های تخمگذار، افزایش وزن بدنی و مصرف خوراک را نشان داده بود. همچنین تولید توده تخم‌مرغی (Egg mass) و متوسط وزن تخم‌مرغ کاهش یافته بود.
Diaz برای اینکه اثبات کرده باشد که دی‌هیدروپیرولیزیدین می‌تواند از خوراک به تخم‌مرغ انتقال یابد، این طرح را انجام داده بود. بسیار توصیه شده است که تخم‌مرغ‌ها براساس یک قاعده منظم و مرتب برای دی‌هیدرو پیرولیزیدین ردیابی شده باشند.
نقش فعال برای آژانس امنیت غذایی اروپا
آژانس امنیت غذایی اروپا European Food Safety Authority (EFSA) نقش فعالی در کنگره جهانی مایکوتوکسین داشته است. متخصصان از بخش زنجیره غذایی و کادر علمی بخش امنیت غذایی اروپا حضور داشتند.
به‌عنوان قسمتی از برنامه کنفرانس امنیت غذایی اروپا سمیناری بر روی مایکوتوکسین‌ها و خطرات ارزیابی شده، خوراک و مواد غذایی سالم جهت روشن شدن جنبه‌های مختلف نقش آژانس و پیشرفت‌ها در این زمینه اختصاص داده شده بود.
Hans steinkellner در باره برخی خطرات ارزیابی شده که منتشر شده بود، توضیح داد. یکی از این‌ها درباره مایکوتوکسین نیوالنول بود، هرچند که برخی گونه‌ها ناشناخته مانده‌اند.
به‌نظر می‌رسد که قرار گرفتن در معرض نیوالنول (Nivalenol) برای انسان‌ها خطری ندارد. بیشترین سطح برای این مایکوتوکسین در غلات فرآوری نشده یافت شده بود. برای خوک وطیور میزان خطر پایین است.
در گاو در سیلوی ذرت روزانه میزان ۱/۹- 4/6 میکروگرم نیوالنول را در هر کیلوگرم وزن بدن مشاهده کردیم. البته برای نشخوارکنندگان ماهی، اسب‌ها، سگ‌ها و گربه‌ها به‌دلیل کمبود اطلاعات و داده کافی، نمی‌توانند ارزیابی شوند.
این نتایج بر پایه بیش از ۱۳۰۰۰ نمونه خوراکی، مواد غذایی وغلات فرآوری نشده در ۱۸ کشور جهان می باشد.
Jaume galobart از آژانس امنیت غذایی اروپا همچنین برای حضار روشن ساخته بود که چطور این انجمن افزودنی‌های غذای را با هدف کاهش آلودگی‌های خوراک توسط مایکوتوکسین‌ها ارزیابی کرده است. او گروه کاری جدیدی را درباره این محصولات که در سال ۲۰۱۰ تولید شده بودند، معرفی کرد.
منبع: ALL About Feed, 2014, Volume 22, No. 10, Page: 8-9
مترجم: جواد قانونی بستان آباد (کارشناس ارشد تغذيه دام)
پیام باغبان (دانشجوی دکتری تغذیه طیور)