به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ با کمک نمونه‌برداری، آزمایش و بررسی ظاهری علوفه سیلو شده می‌توان به کیفیت آن پی برد. با رعایت مواردی چند می‌توان از ضایعات سیلو نیز جلوگیری نمود.
چگونه کیفیت علوفه سیلویی را ارزیابی کنیم؟
نمونه‌برداری
برای دانستن کیفیت علوفه لازم است که هر بار که علوفه در سیلو تخلیه می‌شود، از توده نمونه‌برداری شود.
برای نمونه‌برداری به نکات زیر توجه کنید.
١- نمونه‌ها را از جاهای مختلف بردارید و با هم مخلوط کنید.
۲- نمونه‌ها را طوری بسته‌بندی کنید که خراب و فاسد نشود.
۳- نمونه‌ها را جایی نگهداری کنید که تا رسیدن به آزمایشگاه رطوبت خودشان را ازدست ندهند (یخچال یا فریزر مناسب است)
4- از هر علوفه‌ای که در سیلو ریخته می‌شود. یک کیلوگرم نمونه تهیه کنید، سپس نمونه‌ها را روی‌هم بریزید، به‌خوبی مخلوط کنید و از مخلوط تهیه شده یک کیلوگرم انتخاب و بسته‌بندی کنید.
بیشتر مواقع نیاز است که نمونه‌برداری در دو مرحله انجام شود.
مرحلع اول: نمونه‌برداری هنگام سیلو کردن برای تعین رطوبت و مواد غذایی آن
مرحله دوم: نمونه‌برداری هنگام مصرف خوراک سیلو برای تعیین خصوصیات غذایی سیلو هر زمان که کیفیت علوفه سیلو را یکنواخت و مناسب ندیدید، از توده، نمونه‌برداری و آزمایش کنید.
روش‌های ارزشیابی علوفه سیلو شده
الف - روش ظاهری
مشاهده ظاهری رنگ، بو،جنس، رطوبت و شکل کلی علوفه سیلو شده می‌تواند نشان‌دهنده کیفیت سیلو باشد. اگر حرارت، در علوفه سیلو شده در حد بالایی باشد و رنگ آن تغییر کرده باشد و بویی شبیه تنباکو بدهد ارزش غذایی سیلو پایین است.
ارزشیابی ظاهری نیاز به مهارت و خبرگی دارد که با تمرین و تجربه به‌دست می‌آید.
نکاتی که می‌تواند به شما برای ارزیابی سریع کمک کند، در زیر شرح می‌دهیم:
- اگر سیلوی شما بویی شبیه بوی شیر ترش بدهد، نشانه کیفیت بالای سیلو است.
- اگر سیلوی شما بویی شبه بوی کره یا چربی تند شده و پنیر گندیده بدهد، نشان‌دهنده سیلویی با کیفیت متوسط است
- اگر سیلو، بوی آمونیاک که شبیه بوی مواد پاک‌کننده خانگی و یا ادرار حیوان دهد نشانه سیلویی با کیفیت ضعیف است. این زمان چشم‌ها شروع به سوزش می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های علوفه، خوش‌خوراکی آن است. اگر حیوان با اشتها علوفه را بخورد، نشان‌دهنده، کیفیت بالا و اگر علاقه‌ای به خوراک ندارد، امکان پایین بودن کیفیت علوفه است.
ب - روش آزمایشگاهی
روش آزمایشگاهی بسیار دقیق‌تر از روش ظاهری است. درصد رطوبت، شدت ترش شدن و کیفیت مواد پروتئینی سیلو با روش آزمایشگاهی به‌خوبی تعیین می‌شود. در مواقع لزوم می‌توانید با راهنمایی کارشناسان، از سیلو نمونه‌برداری کرده و آن را به آزمایشگاه ارسال کنید.
چگونه از ضایعات سیلو جلوگیری کنیم؟
الف - ضایعات هنگام سیلو کردن بعد از درو باید خیلی زود علوفه سیلو شود تا ضایعات آن به کم‌ترین حد خود برسد.
ب - ضایعات در اثر آلودگی نباید اجازه داد تا علوفه هنگام درو و سیلو کردن با خاک و خاشاک و شن و ماسه آلوده شود.
ت - خارج شدن شیرابه سیلو اگر علوفه را زمان مناسب برداشت نکنیم و مقدار رطوبت آن زیاد باشد بخش زیادی از مواد غذایی آن از زیر سیلو خارج می‌شود. هنگام سیلو کردن رطوبت علوفه باید کمتر از ۷۰ درصد باشد.
پ - ضایعات هنگام سیلو کردن
اگر هنگام مصرف، علوفه را بیشتر از حد نیاز برداریم علوفه باقی مانده کپک زده و خراب می‌شود و اگر مدت زمان زیادی از برداشت آن بگذرد لایه‌های روی علوفه در سیلو، فاسد می‌شود.
علوفه‌هایی که رطوبت زیاد و مواد مغذی کم دارند باید برای جذب رطوبت از کاه و جبران کمبود مواد غذایی آن‌ها از تفاله خشک چغندرقند (پرک شده) و یا ملاس استفاده کرد.
استفاده از باکتری‌ها
برای کمک به تخمیر مواد قندی علوفه در سیلو می‌توان از باکتری‌های تولیدکننده اسید لاکتیک که به‌صورت صنعتی تولید و در بازار عرضه می‌شود استفاده کرد. مصرف این نوع باکتری‌ها درصورتی نیاز می‌باشد که علوفه موردنظر ازنظر خصوصیات سیلو شدر ضعیف باشد (مانند یونجه، شبدر، علوفه نارس و...).