به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ جدول احتیاجات غذایی گاوهای خشک نشان می‌دهد که چهار هدف اصلی تغذیه گاوها از دوره خشكی تا ۳ هفته قبل از زایمان عبارتنداز حد مطلوب فیبر موجود در جیره، محدودیت مصرف انرژی، جلوگیری از تعذیه زیاد پروتئین، رفع احتیاجات دام به مواد معدنی و ویتامینه بایستی گاوهای خشک راجهت تعذیه آنها به نحوه صحیح ازگله گاوهای شیرده مجزا نمود.
گاوهای خشک در ۲ گروه به خوبی مدیریت می‌شوند. اولین گروه بایستی شامل تمامی گاوهای خشک به‌غیر از گاوهای موجود در ۲ تا ۳ هفته بعد از زایمان می‌باشند. مقدار مصرف ماده خشک، در گروه اول 1/8 تا 2/2 درصد از وزن بدن میباشد.
مصرف ماده خشک در ۲ هفته از زایمان به میزان 1/5 تا 1/8 درصد از وزن بدن کاهش در مصرف خوراک و رفع نیازهای تغذیه‌ای بایستی گاوهای موجود در ۲ تا ۳ هفته تا زایمان را در گروهی با جیره‌هایی با تراکم زیاد مواد مغذی قرار داد.
در جدول، حداقل مصرف علوفه بایستی ۱٪ از وزن بدن یا ۵٪ از ماده خشک جیره باشد. بهترین منبع علوفه برای دوره خشکی شامل علوفه‌های خشن، علوفه‌های خشک یا ترکیبی از علوفه خشک بقولات میباشد.
|
مواد مغذی |
واحد |
دوره خشکی |
دوره انتظار زایمان |
|
پروتئین خام (cp) |
% |
13 – 12 |
15 – 14 |
|
پروتئین خام تجزیه پذیر |
% از پروتئین خام |
70 – 65 |
65 – 62 |
|
پروتئین محلول |
% از پروتئین خام |
40 – 30 |
30 – 25 |
|
پروتئین خام تجزیه ناپذیر |
% از پروتئین خام |
35 – 30 |
38 – 35 |
|
فیبر نامحلول در اسید |
حداقل، ٪ |
40 – 35 |
35 – 30 |
|
فیبر نامحلول در محلول خنثی |
حداقل، ٪ |
55 – 50 |
50 - 45 |
|
فیبر مربوط به علوفه |
حداقل، ٪ |
40 – 35 |
35 – 30 |
|
کربوهیدرات غیر فیبری |
% |
35 – 26 |
38 - 30 |
|
انرژی خالص شیردهی |
مگاکالری / کیلوگرم |
1422 - 1266 |
1600 - 1466 |
|
چربی |
% |
4 – 3 |
5 - 4 |
|
کلسیم |
% |
0/6 – 0/45 |
0/66 – 0/55 |
|
فسفر |
% |
0/35 – 0/30 |
0/4 – 0/35 |
|
منیزیم |
% |
0/25 – 0/2 |
0/3 – 0/25 |
|
پتاسیم |
% |
0/8 – 0/7 |
0/8 – 0/7 |
|
سدیم |
% |
0/1 |
0/1 |
|
کلر |
% |
0/2 |
0/2 |
|
گوگرد |
% |
0/20 – 0/16 |
0/20 – 0/16 |
|
کبالت |
قسمت در میلیون |
0/2 |
0/2 |
|
مس |
قسمت در میلیون |
15 - 12 |
20 - 15 |
|
ید |
قسمت در میلیون |
0/5 |
0/5 |
|
آهن |
قسمت در میلیون |
100 |
100 |
|
منگنز |
قسمت در میلیون |
60 - 45 |
60 – 45 |
|
سلنیم |
قسمت در میلیون |
0/3 |
0/3 |
|
روی |
قسمت در میلیون |
80 – 70 |
80 – 70 |
|
ویتامین A |
واحد بین‌المللی / روز |
100000 - 75 |
100000 - 75 |
|
ویتامین D |
واحد بین‌المللی / روز |
30000 – 25 |
300000 – 25 |
|
ویتامین E |
واحد بین‌المللی / روز |
1000 – 500 |
1000 |
ممکن است بتوان ساقه‌های ذرت یا ذرت خوشه‌ای را مورد استفاده قرار داد. علوفه‌ای با کیفیت بالا بهترین منبع برای گاوهایی که نیاز به انرژی زیادی هستند میباشد. همچنین بایستی از مصرف سیلویی که به نحو مناسبی قطعه قطعه شده یا علوفه آسیاب شده جلو گیری نمود.
گاوها بایستی دست کم به میزان 0/9 تا 1/8 از علوفه‌ای با طول 3/75 سانتیمتر استفاده نمایند. تغذیه دام از علوفه با اندازه قطعه مناسب به اصلاح شكمبه کمک خواهد کرد و باعث می‌شود شکمبه وظائف عادی خود را انجام دهد.
بهرحال در صورت استفاده از علوفه خانواده بقولات بصورت تنهایی یا مخلوط، اصولا بایستی مصرف آنها را به حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از ماده خشک علوفه محدود نمود.
استفاده زیاد گاو از این نوع علوفه می‌تواند منجر به زیادی مقدار پروتئین، کلسیم و پتاسیم در بدن شود که ابتلای دام به خیز پستان، تب شیر، کتوز واحتمالا انواع مشخصی از مشکلات تولیدمثلی مربوط به عدم توازن پروتئین و مواد معدنی می‌شود، نبایستی سیلوی ذرت به مقدار بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد ماده خشک مصرفی باشد.
گاوهایی که از سیلوی ذرت به مقدار بیش از ۵۰٪ ماده خشک تغذیه نموده‌اند دچار چاقی و بسیاری از مشکلات متابولیکی و تولیدمثلی در زمان زایمان و اوایل دوره آبستنی می‌شوند. هرگز نباید برای کاهش انرژی مصرف خوراک در گاو خشک را محدود کرد.
به حداکثر رساندن مصرف ماده خشک در دوره خشكی در به حداکثر رساندن ماده خشک مصرفی در اوایل دوره شیردهی کمک خواهد نمود و باعث بهبود تولید شیر می‌شود. استفاده از ذرت خوشه‌ای و سیلوی غلات کوچک با برنامه تغذیه دام خشک از علوفه هماهنگی خوبی دارد و بایستی در هنگام استفاده از آنها برای گاوهای چاق تغیرات اندکی در آنها ایجاد نمود.
طول قطعات علوفه در جیره بایستی مود توجه قرار گیرد. علوفه خشک گرامینه بصورت اختیاری در دسترس گاو قرار گیرد یا آنکه دست کم مقدار آنها روزانه 1/8 تا 2/7 کیلوگرم به‌ازای هر راس دام باشد و به‌نظر می‌رسد که این عمل مدیریتی است.
در صورتی‌که سیلو به گاوهای شیر ده به مقدار 4/5 تا ۹ کیلوگرم در ۲ تا ۳ هفته از زایمان ممكن است مصرف خوراک و انجام فعالیت‌های شکمبه را بعد از زایمان بهبود بخشد.
بایستی ترکیبات غلات را جهت بر طرف نمودن احتیاجات غذایی گاوها که بوسیله علوفه تامین نشده در خوراک تنظیم نمود. در صورتی‌که علوفه با کیفیت خوب یا سیلویی که به نحو مناسبی خرد شده به دام خورانده می‌شود. معمولا جهت جبران کمبود فیبر ناشی از مصرف این علوفه‌ها افزودن ترکیبات غلات دارای فیبر زیادتر سودمند است.
در هنگام استفاده از جیره‌ای با علوفه دارای کیفیت متوسط جهت جبران انرژی و پروتئین مورد نیاز گاو خشک مقدار کمتری از غلات مورد نیاز است. بهرحال خوراندن 1/35 کیلوگرم از غلات در هر روز و به‌ازای هر راس در طول دوره خشکی توصیه شده است.
تغذیه این مقدار از غله در حفظ جمعیت میکروبی شکمبه که با جیره حاوی غلات سازش یافته‌اند کمک خواهند نمود. همچنین غلات بایستی شیوع مشکلات گوارشی و از خوراک افتادگی دام را در زمان زایش کاهش دهد. این جمله در صورتی‌که گروه گاوهای در انتظار زایمان مورد استفاده نباشد صحیح است.
جهت اطمینان از مصرف صحیح مواد معدنی و ویتامینی داخل نمودن این مواد به ترکیب غله بجای تغذیه اجباری مناسب است. بر خلاف گاوهای شیرده در مورد گاوهای خشک به‌دلیل افزایش احتمالی ابتلای آنها به خیز پستان و تب شیر نبایستی بافر‌ها را به آنها خوراند.
می‌توان نمک را به مقدار 0/25 % از کل ماده خشک جیره به گروه گاوهای خشک موجود در ابتدای دوره خشكی خوراند. بهرحال در صورتی‌که خیز پستان یک مشکل میباشد می‌توان نمک را از جیره گاوهای موجود در دوره انتظار زایمان حذف نمود.
همه ویتامین‌های A ،D، E برای تغذیه مناسب گاو خشگ مهم میباشد. در اثر کمبود ویتامین‌های A و E عارضه جفت‌ماندگی بوجود می‌آید. کمبود ویتامین E باعث کاهش مقاومت در برابر عفونت‌ها و افزایش شیوع ورم پستان می‌شود. نیاز دام به مقدار زیادی از ویتامین A به مقدار زیادی به نوع و کیفیت علوفه مورد استفاده بستگی دارد.
در صورتی‌که علوفه تازه و خشک شده در آفتاب در دسترس نیست یا آنکه مرتع تازه در اختیار است دیگر نیازی به مصرف زیاد ویتامین A وجود ندارد. در صورتی‌که سیلوی ذرت یا سیلوی ذرت خوشه‌ای با علوفه خشک با کیفیت پایین به دام خورانده می‌شود ارائه برخی از منابع حاوی ویتامین A راهکار مناسبی است.
در هنگامی‌که گاوها مستقیما از علوفه خرد شده با علوفه سیلو شده تغذیه می‌نمایند افزودن مقداری ویتامین D مورد نیاز خواهد بود. درصورتی‌که در مورد کیفیت علوفه مصرفی تردید وجود دارد ارائه ویتامین‌های A ،D ،E بر اساس توصیه‌های معمول راهکاری نامناسب است.
هدف اصلی در هنگام تغذیه دام‌های خشک از مواد معدنی جلوگیری از زیادی مقدار کلسیم و نگهداری نسبت کلسیم به فسفر در حد 1:2 تا 1:1/5 میباشد. نظارت بر نسبت کلسیم به فسفر برای جلوگیری از عارضه تب شیر اهمیت دارد.
همچنین در صورتی‌که مقدار پتاسیم بیش از1/5 درصد از ماده خشک جیره میباشد ممکن است زیادی پتاسیم باجذب منیزیم وتحرک کلسیم در بدن تداخل نماید وموجب عارضه تب شیر وجفت‌ماندگی و مشکلات مربوط به گاو ناتوان در زمان زایمان شود.
همچنین استفاده از مواد معدنی کم نیاز برای جلوگیری از بسیاری از ناهنجاری‌های گوارشی و بیماری‌های عفونی موجود در دوره خشكی اهمیت دارد. ارائه مقدار مناسب از این مواد معدنی را نبایستی نادیده گرفت.
تغذیه گاو در زمان قبل از زایمان
اگر درطی دوره خشکی غلات به دام خورانده نشده پس خوراندن مقدار 2/7 تا 5/4 کیلو از غلات در مدت 3 هفته قبل از زایمان جهت تطابق باکتری‌های شكمبه با هضم غلات سودمند است. این حالت دستگاه گوارش گاو را جهت سازش با مصرف مقادیر بالاتری از انرژی درزمان بعد از زایمان توانا می‌سازد و مصرف ماده خشک را بهبود می‌بخشد.
جیره را باید از لحاظ مواد خوراکی به کار رفته در آن و تبدیل آن به جیره گاو شیری تغییر داد. این امر سازش شکمبه را با تغییر جیره تسریع می‌بخشد و شیوع از خوراک افتادگی را کاهش می‌دهد و با بسیاری از ناهنجاری‌های موجود در ابتدای دوره شیردهی مرتبط است.
ناهنجاری‌های متابولیکی
اکثر ناهنجاری‌های متابولیکی که بر گاوهای خشک تاثیر می‌گذارد در اثر مشکلات تغذیه‌ای و مدیریت خوراک به وجود می‌آیند. این ناهنجاری‌ها عبارتند از تب شیر، كتوز، کبد چرب، جفت‌ماندگی، جابجایی شیردان و خیزش پستان.
پرورش‌دهنده بایستی جهت دست‌یابی به میزان ابتلا به این عوارض تلاش نماید. تب شیر کمتر از ۵٪، جابجایی شیردان کمتر از ۵٪، جفت‌ماندگی کمتر از ۸٪، و کتوز کمتر از ۳٪.
بسیاری از ناهنجاری‌های متابولیکی و گوارشی که در زمان زایمان بوجود می‌آیند دارای ارتباط درونی هستند. به‌عنوان مثال تب شیر با شیوع زیاد سخت‌زایی، عفونت رحم، جابجایی شیردان، جفت‌ماندگی و میزان کم‌گیرایی مرتبط است، در صورتی‌که شیوع هریک از این ناهنجاری‌ها بیش از حد مورد انتظار میباشد. پس بایستی تمامی برنامه مربوط به گاو خشک را مورد بررسی قرار داد.