به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ چنانچه گوسفندی به ریزش اشک از چشم ها مبتلاست، با بررسی سایر علائم می‌توان به بیماری حیوان پی برد. دقت فرمایید که مطالب فقط جهت اگاهی است و دامداران هرگز بدون مشورت با دامپزشک اقدام به خودردمانی نکنند.
١- اگر سفیدی قرنیه، ورم ملتحمه چشم، چرخش و عدم تعادل و فشار دادن سر به موانع هم دیده شود بیماری لیستریوز است که در دام‌های جوان بیشتر بشکل سپتی‌سمیک و ایجاد نقاط نکروتیک در احشاء در دیده می‌شود و در بالغین علاوه بر ایجاد علائم فوق‌الذکر باعث سقط جنین نیز می‌شود.
عامل بیماری میکروب لیستریا مونوسیتوژنز است است که با مدفوع، ادرار، شیر، جنین سقط شده و ترشحات رحمی دام مبتلا دفع و محیط را آلوده می‌کند. معمولا همین مواد آلوده باعث انتقال بیماری‌اند.
پیشگیری برمبنای ازبین بردن لاشه دام‌ها و کم کردن مقدار غذای سیلو شده و در پرواربندی افزودن کمی تتراسیکلین به غذای دام‌ها می‌باشد. کلرامفنیکل و همچنین مخلوطی از پنی‌سیلین و و استرپتومایسین در درمان شکل سپتی‌سمی بیماری در بره‌ها با موفقیت بکار رفته است.
انسان نیز ببیماری حساس است و بیشتر در اثر تماس با دام‌های آلوده، خوردن شیر آلوده و استنشاق غبار آلوده مبتلا می‌شود.
٢- اگر ورم ملتحمه چشم و خراش‌هائی در دهان موجود است و ریزش بزاق و بینی و اسهال و سرفه هم دیده شود طاعون گاوی است. عامل بیماری ویروس است.
انتقال بیماری از راه تماس دام آلوده با سالم و از راه گوارش است. پیشگیری برمبنای قرنطینه و واکسیناسیون است. درمان ندارد.
3- اگر ریزش بینی و عدم تعادل و گاهی تهییج دیده شود کمبود ویتامین آ است. برای درمان درموارد جمعی بایستی گله را در چراگاه‌های سبز رها کرد و درموارد انفرادی ۵۰۰۰۰ واحد ویتامین آ برای بره‌ها و ۲۵۰۰۰۰ - ۵۰۰۰۰۰ واحد برای گوسفندان تزریق کرد.
۴- اگر ورم مفصل وریزش بینی هم موجود باشد پاستورلوز است. ص ۸ب 3
۵- اگر سفیدی قرنیه و ورم ملتحمه و ترس از نوردیده شود تورم عفونی قرنیه و بافت ملتحمه چشم است. عامل بیماری از ریکتزیاها است.
انتقال توسط اشک از مبتلا به سالم است و عده‌ای نیز حشرات را ناقل می‌دانند. در درمان پماد کلرامفنیکل را با موفقیت بکار برده‌اند.
عده‌ای هم کلامیدیاها را عامل بیماری می‌دانند.
۶- اگر ترس از نور هم موجود و در معاینه در گوشه چشم کرم‌های نازکی دیده شود آلودگی به تلازیا است. عامل بیماری انگل تلازیا می‌باشد.
تخم تلازیا در چشم باز می‌شود، لارو مرحله اول بوسیله مگس بلع و بعد از حدود ۴-۳ هفته در بدن مگس به لارو آلوده‌ساز تبدیل می‌شود.
این لارو بوسیله مگس به چشم دام‌های دیگر انتقال داده می‌شود، درمان برمبنای بی‌حس کردن چشم با محلول 1 درصد کوکائین و با نوکائین و سپس خارج کردن کرم‌ها با پنس و در آخر کار ضدعفونی چشم است. تجویز تکراری کوکائین کدورت قرنیه می‌آورد.
7- اگر دندان قروچه و ریزش بینی و بی‌اشتهائی و ناراحتی‌های گوارشی هم موجود باشد سوء هضم حاد است. برای جلوگیری از چنین عارضه‌ای بایستی بی‌نظمی در تعلیف وغذا دادن را در گله اصلاح و مواد دانه‌ای را از دسترس دام دورکرد و علوفه خوب به آنها داد.
درصورت وجود نفخ مواد ضدنفخ ازقبیل شاربن بکار می‌رود. در نفخ کفی بایستی مواد ضدکف مثل سیلیکن تجویز کرد و یا اینکه مقداری روغن گیاهی مثل روغن ذرت از راه دهان مستقیما وارد شکمبه کرد.
8- اگر ریزش بینی و سرفه و اسهال هم موجود باشد آلودگی به کرم‌های دیکتیوکولوس ۔ مولریوس پروتوسترونژیلوس و یا سیستوکولوس است.
پیشگیری به روش چرا در مراتعی که زه‌کشی شده و احتمال بلع لارو کم است و نیز تغذیه خوب می‌باشد.
برای درمان از سیانا استید رازاید یا دیکتیسید به مقدار ۱۵ میلی‌گرم محلول آبی برای هر کیلووزن بصورت زیرجلدی و 3 روز متوالی برای کرم‌های بزرگی ریه و از کلرئیدرات امتین به‌مقدار 0/3 cc برای هر کیلووزن ازطریق داخل عضلانی در ۲ نوبت به فاصله ۲ روز برای کرم‌های کوچک استفاده می‌شود.
9- اگر تشنج هم دیده شود و لاشه زرد رنگ باشد مسمومیت ارسنیکی است. درمان برمبنای پرهیز از آب - استراحت دام در سایه و تجویز ۱۵ گرم تیوسولفات در ۱۳۰ cc آب از راه دهان و همزمان تزریق وریدی ۲ گرم نیو سولفات در ۱۰ cc آب مقطر است.
۱۰- اگر پشم فاقد رنگ‌دانه باشد و فلجی و عدم تعادل و ورم متلحمه چشم هم موجود باشد کمبود مس است. کمبود مس در بره‌های نوزاد باعث آتاکسی توام با عدم تعادل در حرکت می‌باشد.
موثرترین روش پیشگیری پوشانیدن قشر بالائی چراگاه بصورت ۵ پوند سولفات مس برای هر جریب زمین است. برای درمان مقدار ۴۵ میلی‌گرم گلیسینات مس را بصورت زیرجلدی یا مصرف ۱ گرم سولفات مس در ۳۰ cc آب از راه دهان را تجویز می‌کنند.
11- اگر سرفه و ریزش بینی و تب هم داشته باشد ذات‌الریه است. خبر 3856 بند ۴