به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ • نیاز فیزیکی و متابولیسمی گاو به هنگام زایمان، بالا است.
• آماده کردن گاو شیری برای زایمان، همانند تمرین دادن یک «دونده» برای مسابقه است.
بیشتر وقت‌ها، گاوهای شیری مدرن را در زمینه فشاری که نیازهای جسمی و متابولیسمی برای تولید شیر بر آنها وارد می‌کند، با فشاری که تمرین برای پیروزی، بر قهرمانان دو و میدانی وارد می‌کند، مقایسه می‌کنند.
بر سر گاوها در تولید شیر، نیز می‌تواند همان بلایی بیاید که بر سر ورزشکاران در مسابقات ورزشی. تکلیف برد، یا باخت، از همان آغاز یا اوایل مسابقه تعیین می‌شود.
James Blake کارشناس تغذیه (انگلیسی) می‌گوید: «به دوره خشکی، در بیشتر وقت‌ها و در بیشتر دامداری‌ها – بی‌توجهی می‌شود. هرچند که آغاز دوره خشکی (Far- off) هنگام استراحت گاو و بازسازی او است، و همچنین فرصت خوبی نیز برای انجام کارهایی مانند سم‌گیری است.
با اینکار به گاو فرصت می‌دهیم تا از استرسی که کارهایی مانند سم‌گیری برای او پدید می‌آورند، پیش از رسیدن به دوره انتقال زایمان، رها شوند.» شکل (۱) دوره‌های حساس، از پایان یک دوره شیردهی تا آغاز دوره شیردهی بعدی را نشان می‌دهد.
شکل 1) مقاطع مهم از پایان دوره شیردهی، تا آغاز دوره شیردهی بعدی
دریافت انرژی می‌باید ۱۰۰ روز پیش از خشک کردن گاو تنظیم شود تا گاو وقت کافی برای اصلاح «نمره بدنی» خود داشته باشد. آقای Blake می‌گوید: گاو باید ۸ هفته به زایمان، با همان نمره بدنی وارد دوره خشکی شود که می‌باید به هنگام زایمان آن نمره بدنی را داشته باشد.
در هیچ شرایطی شما نباید سعی کنید که نمره بدنی گاو را در دوره خشکی، با محدود کردن خوراک، کم کنید، و یا با خوراک دادن زیادی، افزایش دهید. همه علوفه جیره گاو در این دوره، می‌باید برای مواد معدنی و ارزش تغذیه‌ای آن، آنالیز شود تا بتوان بی‌توازنی معدنی خوراک را پیش از آن که دردسرساز شود اصلاح کرد.
تغذیه در این دوره باید با دسترسی آزاد به علوفه، به گاو اجازه دهد تا بتواند وضع بدن خود را ثابت نگه دارد. به گاو می‌باید سیلاژ با ارزش غذایی پایین، و یا سیلاژ خوب همراه با کاه داد تا تراکم انرژی خوراک تنظیم شود.
گرفتاری‌های پیش از زایمان گاو
در دوره نزدیک به زایمان (Close- up) تغییرات می‌باید به کمترین برسد. انتقال از دوره خشکی به دوره شیردهی می‌باید هر چه آرام‌تر و ملایم‌تر باشد تا اطمینان یابیم که خوراک خوردن کاهش نیابد.
آقای Blake می‌گوید: سه هفته پیش از زایمان، می‌باید جیره‌ای با تراکم بیشتر انرژی همانند موادی که در جیره گاو شیری داریم، به گاو بخورانیم. اینکار، هنگامی‌که از حجم شکمبه در اثر رشد گوساله در نزدیکی زایمان، کاسته شده است، ضروری است.
در ادامه آقای Blake می‌افزاید : بادقت زیرنظر قرار دادن جیره گاو در نزدیکی زایمان، تنها به‌خاطر کاسته شدن از خوراک او نیست بلکه بیماری‌هایی مانند جفت‌ماندگی، جابه‌جایی شیردان، متریت و کبد چرب، همگی در اثر جیره نامناسب در نزدیکی زایمان، تشدید می‌شوند.
جیره باید خوشمزه باشد، مغذی و در همان حال پرحجم باشد تا ظرفیت شکمبه را بالا ببرد و به گاو امکان دهد تا با کمترین آشفتگی با جیره دوره شیردهی روبرو شود.
به گفته آقای Blake ، در بسیاری از دامداری‌ها خوراندن بولوس کلسیم و یا کلسیم مایع در هنگام زایمان نتایج خوبی مانند گرفتاری‌های متابولیکی کمتر، و به حرکت در آوردن گاو، داشته است.
کاستن از استرس‌ها پیرامون زایمان -که کار دشواری هم نیست - نیز برای تندرستی گاو بسیار سودمند است. هرچه تغییر محیط اجتماعی گاو کمتر باشد بهتر است.
دلخواه این است که گاو تازه زا را برای مدت ۲ تا ۳ هفته در یک گروه جداگانه نگهداری کنیم، اما اینکار همیشه و در همه دامداری‌ها شدنی نیست. کنترل سطح کنسانتره‌ای که به گاوهای تازه‌زا داده می‌شود به معنای اختلاف میان «موفقیت» و «شکست» است.
هنگامی‌که گاوی در یک هفته پس از زایمان، روزی ۴۰ لیتر شیر می‌دهد، به‌طور اتوماتیک گرفتار توازن منفی انرژی است. آقای Blake هشدار می‌دهد که این به‌معنای راهی به سوی بیماری‌های متابولیکی است.
شواهد بسیاری در دست است که نشان می‌دهند که ۲ تا ۳ هفته افزایش تدریجی کنسانتره در جیره، برای گاو سودمند است. این کار به گاو فرصت می‌دهد که در کنار بیشتر خوردن کنسانتره، علوفه بیشتری نیز بخورد تا هم، وزن کمتری ازدست بدهد، و هم انرژی لازم برای اوج شیر دهی را به‌دست آورد.
تغذیه گاو خشک یک کار پیچیده در دامداری نیست. موفقیت بستگی به این دارد که نقاط ضعف کارها را شناسایی کنید و اصلاحات کوچکی انجام دهید.
برگرفته از نوشته: Allison Mathews مجله Cowmanagment
ترجمه: بخش فنی شرکت نیکو تک