به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ ممکن است بتوان آب‌پاش را برای مرطوب نمودن بدن دام و خنک نگه داشتن آنها در محوطه انتظار به‌کار برد. دستگاه‌های آب‌پاش را به‌دلیل افزایش در میزان رطوبت و شاخص دما-طوبت می‌تواند باعث ایجاد تنش جدی در گاوها شود نبایستی بدون استفاده از یک دستگاه تهویه مکانیکی نصب نمود.
در هنگامی‌که در جایگاه انتظار دام رطوبت بالاتر از ۷۰ درصد و دما در حدود 32/2 درجه سانتی‌گراد می‌باشد گاوها به دلیل عدم توانایی در دفع حرارت از طریق تنفس از تنش گرمایی رنج خواهند برد.
دستگاه آب‌پاش بایستی توانایی فراهم نمودن 0/135 لیتر آب را در هر دقیقه و به ازای هر مترمربع از جایگاه را داشته باشد. جدول ۲ نیاز به آب را در مورد اندازه‌های مختلف جایگاه انتظار و میزان جریان آب مورد نیاز از طریق موتور آب را نشان می‌دهد.
جدول ۲: نیاز به آب پاش بر اساس ظرفیت جایگاه انتظار
|
ظرفیت جایگاه انتظار |
اندازه شاخص جایگاه
متر × متر |
آب مورد نیاز
(لیتر)*** |
حداقل میزان جریان
(لیتر به ازای هر دقیقه)* |
تعداد آب پاش‌های ۳۶۰° مورد نیاز ** |
|
40 |
9/76 × 7/32 |
90/92 |
0/75 |
14 |
|
60 |
22/8 × 7/32 |
113/65 |
0/9 |
20 |
|
80 |
15/25 × 7/32 |
136/38 |
1/1 |
27 |
|
100 |
14/64 × 9/76 |
181/84 |
1/5 |
34 |
|
120 |
17/08 × 9/76 |
204/57 |
1/7 |
40 |
|
160 |
22/8 × 9/76 |
272/76 |
2/2 |
54 |
|
200 |
29/28 × 9/76 |
363/68 |
3/03 |
68 |
|
300 |
43/9 × 9/76 |
545/52 |
4/5 |
102 |
|
400 |
58/56 × 9/76 |
681/9 |
5/6 |
136 |
|
500 |
73/2 × 9/76 |
909/2 |
7/5 |
170 |
* میزان جریان بر اساس ۲ دقیقه کار و ۱۰ دقیقه خاموشی می باشد.
** این مطلب فرض شود که آب‌پاش‌ها دارای پاشش به قطر 2/44 متر و ظرفیت 0/037 لیتر در هر دقیقه می‌باشد.
*** این مطلب فرض شود که 0/11 لیتر (0/04) آب در چرخه به ازای هر متر مربع از جایگاه استفاده می‌شود. |
چاه یا دستگاه موتور آب بایستی توانایی فراهم نمودن میزان بالاتر یا حدود آب معمول موردنیاز را برای شیردوشی و آبشخورها را داشته باشد. میزان جریان آب ناشی از چاه بر اساس فراهم نمودن آب در مدت ۲ دقیقه می‌باشد.
در جایگاه انتظار دوره‌های زمانی کوتاه‌تر شامل ۱ دقیقه کار و ۶ دقیقه خاموشی توصیه شده است. اما ممکن است بسیاری از دستگاه‌های مربوط به توزیع صرف‌نظر از آب‌پاش‌ها یا لوله آب‌پاش آب مورد استفاده در آب‌پاش‌ها نتواند میزان زیادی از جریان آب موردنیاز دستگاه‌های آب‌پاش را ارائه دهند.
راهکار دیگر در جایگاه‌های انتظار شیردوشی بزرگ‌تر برنامه‌ریزی در مورد نحوه فعالیت آب‌پاش‌ها می‌باشد به صورتی که فقط تعدادی از این آب‌پاش‌ها در یک زمان عمل نمایند. ممکن است در صورتی که پستان گاو مرطوب باشد مدت زمان کارکرد دستگاه آب‌پاش کاهش یابد.
جدول ۲ در صورتی‌که قطر آب‌پاش‌ها 2/44 متر است تعداد آب‌پاش‌های ۳۶۰ درجه مورد نیاز را نشان می‌دهد. تقریبا آب‌پاش به ازای هر ۳ راس گاو مورد نیاز است در جایگاه انتظار گسترش آب‌پاش‌ها به اندازه بکارگیری آنها در استراحتگاه و یا به موازات خط خوراک‌ریزی حساسیت ندارد.
فضای مورد نیاز برای آب‌پاش با قطر پاشش آب برابر است. در صورتی که قطر پاشش آب 2/44 متر است پس آب‌پاش‌ها در فضایی به مساحت 2/44 × 2/44 متر قرار گرفته‌اند و آب‌پاش بایستی دست کم توانایی تهیه آب به میزان 113/65 لیتر را در هر ساعت جهت توزیع 0/13638 لیتر در هر مترمربع را در مدت ۱ دقیقه داشته باشد.
آب‌پاش‌هایی با قطر زیادتر را ممکن است بتوان مورد استفاده قرار داد اما بایستی الگوهای پاشش آب را به میزان ۱۰ تا ۲۰ درصد گسترش داد. بایستی لوله‌کشی جهت فراهم نمودن جریان مناسب آب به هریک از لوله‌های توزیع متناسب باشد.
در صورتی‌که طول جایگاه انتظار کمتر از 30/5 متر است پس می‌توان لوله اصلی توزیع را در یکی از گوشه‌های جایگاه انتظار قرار داد. در جایگاه انتظاری که طول آنها زیادتر است بایستی جهت توزیع آب به هر گوشه لوله‌های توزیع را در مرکز و به همراه لوله‌های منشعب نصب نمود.
راهکارهای ذیل و طرح مربوط به آب‌پاش‌ها در شکل ۳ این نکته را پیشنهاد می‌کند که در صورتی که ظرفیت کلی جایگاه انتظار ۲۰۰ گاو یا کمتر می‌باشد در مورد لوله‌های انشعاب از لوله‌های با قطر 1/8 سانتی‌متر را استفاده نمود و چنانچه جایگاه انتظار بزرگ‌تر است می‌توان لول‌هایی با قطر 2/5 سانتی‌متر را مصرف نمود.
شکل 3: نمونه‌ای از نحوه استقرار دستگاه آب‌پاش در جایگاه انتظار
این مطلب فرض شود که ظرفیت آب‌پاش‌ها 1/89 لیتر در دقیقه و قطر پاشش 2/44 متر است
تقریبا 1 آب‌پاش به‌ازای هر 3 رأس گاو موردنیاز است.
جدول ۳ اندازه توصیه شده لوله‌ها را برای جریان مختلف آب و بر اساس فاصله منبع آب تا محل توزیع یا لوله‌های انشعاب را نشان می‌دهد.
جدول 3: حداکثر طول لوله PVC توصیه شده بر اساس قطر لوله و جریان و محدودیت کاهش در فشار تا حدود ۵ پاسکال بدون درنظر گرفتن اتصالات و یا بوش مربوط به لوله‌ها
قطر لوله
(سانتی‌متر) |
میزان جریان (لیتر/ثانیه)
|
|
0/75 |
1/5 |
2/2 |
3/03 |
3/78 |
7/5 |
|
N |
50 |
|
|
|
|
|
|
92933/52 |
187/5 |
|
|
|
|
|
|
2/5 |
475/2 |
101/6 |
|
|
|
|
|
3/175 |
1778 |
508 |
254 |
152/4 |
|
|
|
3//81 |
3810 |
1016 |
508 |
304/8 |
203/2 |
|
|
5/08 |
10160 |
3556 |
1676/4 |
1016 |
609/6 |
203/2 |
راهکار دیگر نصب یک خط پاشش آب یا لوازم بر روی حفاظ‌‍‌های فن می‌باشد. لوله پاشش بایستی توانایی توزیع 13/6 تا 18/1 لیتر آب را در هر دقیقه داشته باشد. نیازمندی به آب یا میزان ارائه آب به‌وسیله ضرب نمودن تعداد فن‌ها در عدد ۳ تعیین می‌شود.
بایستی فن‌ها را جهت جلوگیری از ایجاد لطمات الکتریکی ضد آب و به زمین متصل نمود.
نصب دستگاه‌ها
برای جلوگیری از مشکلات ناشی از برق بایستی دستگاه تهویه و کنترل‌کننده‌های آب‌پاش را بر اساس قواعد ملی مربوط به برق نصب نمود.
در مزارع پرورش گاو شیری که از این قوانین پیروی نمی‌کنند احتمال ایجاد خسارت‌های به نیروی کار با ولتاژ ناگهانی وجود دارد. این دستگاه نبایستی با تجهیزات مربوط به مدیریت مدفوع و درب‌های ورودی تداخل پیدا کنند.
تجهیزات مربوط به خنک نمودن دام معمولا بایستی؛ دست کم ½ تا 2/4 متر بالای کف و یا خارج از دسترس گاوهای کنجکاو نصب نمود تا سقف و ساختمان‌های پشتیبان توانایی تحمل وزن اضافی فن‌ها را داشته باشد.
تجهیزات جدید
در هنگام بکارگیری تجهیزات جدید در جایگاه انتظار شیردوشی دیواره‌های جانبی را دست‌کم تا ارتفاع 3/66 متر باز نمود. پرده‌ها را می‌توان جهت حفاظت از دام در زمستان مورد استفاده قرار داد.
در هنگام ساختن بنا پیش‌بینی‌هایی در مورد افزودن تجهیزات مربوط به خنک نمودن دام به‌صورت مصنوعی همانند تهویه مکانیکی و دستگاه‌های آب‌پاش صورت گیرد.
شیب سقف بایستی ۴ به ۱۲ باشد و اندازه درچه‌های سقف بایستی ۵ سانتی‌متر به ازای هر 3/05 متر از عرض ساختمان باشد. بایستی چارچوب‌هایی را جهت حمل وزن فن‌های آویزان از ردیف پایین‌تر تولید شود.
ممکن است وزن فن‌ها بر اساس مدار توان آنها و روش ساختن بنا زیاد و تا ۴۵ کیلوگرم هم برسد.
خلاصه مطلب
جایگاه انتظار که در مجاورت شیردوشی واقع است یک مکان پر تنش در مزرعه برای گاو شیری است. گاوها مقدار زیادی حرارت را در بدن خود تولید می‌کنند و آنها در هر روز ۲ تا ۳ بار و در هر بار برای یک مدت طولانی به یک محیط بسته و کوچک آورده می‌شوند.
خنک نمودن مصنوعی دام در این مکان می‌تواند باعث کاهش تنش ناشی از تابستان شود. در اینجا ۵ گام مدیریتی جهت به حداقل رسانیدن تنش گرمایی در جایگاه انتظار ذکر می‌شود:
۱- کاهش اندازه گروه جهت به حداقل رساندن زمان حضور دام در محوطه انتظار
۲- در صورتی‌که کل ظرفیت شیردوشی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد در این صورت در زمان شیردوشی تغییر به‌وجود آید.
٣- جهت افزایش تهویه طبیعی بایستی دیواره‌های جانبی و دریچه‌های سقف باز شوند.
۴- فن‌ها بایستی جهت انجام تهویه مکانیکی در فصل تابستان نصب نمود.
۵- دستگاه‌های آب‌پاش را بایستی جهت افزایش خنک نمودن تبخیری دام نصب نمود.
نوشته: مهندس امید فعال زاده