به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ کشاورزی و دامپروری ایران با پیشینه چندهزار ساله و منابع مختلف آب و خاک و اقلیم مناسب هنوز فاصله بسیاری برای حضور قدرتمند در عرصه بین‌المللی دارد.
برای این بخش مهم اقتصادی کشور تا بحال امکانات بسیاری بوجود آمده است که ازجمله می‌توان به فعالیت تعداد قابل توجهی دانشگاه و مراکز تحقیقاتی وابسته در کشور، اشتغال متخصصان کشاورزی و دامپروری تا کارگران ساده، سرمایه‌گذاری بسیار بزرگ بخصوص در بخش دامپروری، فعالیت بانک‌های تخصصی وتجاری، تأسیس وایجاد اتحادیه‌ها، تعاونی‌ها و شرکت‌های خدمات بیمه، پشتیبانی و سازمان‌های نظام مهندسی کشاورزی و دامپزشکی اشاره نمود.
علی‌رغم تمام گستردگی کشاورزی و دامپروری ایران، همواره این بخش از اقتصاد کشور شکننده و همواره یکی از قسمت‌های وابسته به آن بحران‌زده است. مسلماً برخی از بحران‌های خارج از کنترل همانند آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان ناخواسته تولیدکنندگان و کشور را درگیر مشکلات و بحران‌های خاص خود می‌کند اما این بحران‌ها برای کشورهای با ثبات اقتصاد کشاورزی بسیار محدودتر است.
شکنندگی اقتصاد کشاورزی و دامپروری ایران بدلیل عدم وجود یک سیستم بسیار قوی در بازرگانی صنایع کشاورزی و دامپروری است.
بدلیل عدم وجود این قابلیت در کشور محصولات این بخش پس از تولید سرگردان و بدون مدیریت بازرگانی رها می‌شوند، بدون آنکه توسط بخش بازرگانی توانمندی تا رسیدن به بازارهای مختلف سرپرستی و حمایت شوند.
اصولاً هر تولیدکننده‌ای خود نمی‌تواند به‌تنهایی پس از فراغت از تولید، بازرگانی تخصصی برای کالای خویش انجام دهد و این امر در رابطه با کالاها و محصولات کشاورزی که دغدغه‌های تولیدکننده آن بیشتر و کالای تولید شده معمولاً کالای بی‌دوام است، شدیدتر است.
وجود سیستم بازرگانی توانمند برای صنایع کشاورزی و دامپروری می‌تواند با افزایش و تعدد بازارهای مصرف تا حد امکان جلوی زیان تولیدکننده را در مواقع بحرانی بگیرد و ثبات نسبی آن را حفظ نماید همچنین کالا را صاحب هویت نموده و از آن دفاع کند که این امر در بسیاری از کشورهای مطرح و صاحب نام کشاورزی و دامپروری جهان مرسوم است.
در عرصه بازرگانی بین‌المللی، خریداران تقاضای کالاهای دارای گواهی‌ها و استانداردهای مختلف را دارند و این قضیه عملاً تولیدکنندگان در داخل کشور را به سمت تطبیق محیط تولیدی خود با شرایط استاندارد جهت دریافت گواهی و استانداردهای تولید پیش خواهند رفت که این شرایط بربهداشت عمومی تولید در کشور اثر بسیار مثبت خواهد داشت. بدون آنکه دولت متحمل هرگونه هزینه‌ای شود.
از محاسن ایجاد سیستم بازرگانی قدرتمند و توانا برای صنایع کشاورزی و دامی در کشور ایجاد اشتغال‌زایی فراوان و حل بسیاری از مشکلات تولیدکنندگان است.
مسلماً وقتی عرضه محصولات رقابتی می‌شوند و تولید با سفارش مصرف‌کننده انجام می‌شود بسیاری از نگرانی‌های موجود برای کیفیت محصولات که درباره مثال می‌توان در بخش محصولات کشاورزی به باقی‌مانده سموم قارچی و در بخش محصولات دامی به باقی‌مانده آنتی‌بیوتیکی اشاره نمود، حل خواهد شد.
در حال حاضر بیش از بیست‌هزار مرغدار گوشتی کشور با مشخصات محصول تولیدی ظاهراً شبیه به هم ولی با تفاوت‌های کیفی بسیار زیاد مرغ عرضه می‌نمایند.
بسیاری از این تولیدکنندگان متعهد به حفظ اصول بهداشتی و باقیمانده‌های دارویی و غیره برای سلامت انسان هستند و مسلم محصول تولیدی آنان گران‌تر تهیه و تولید می‌شود.
اما بدلیل عدم وجود ساختار توانمند بازرگانی در این بخش از صنایع کشور، محصولات تولیدکنندگان متعهد و سایرینی که هیچ اهمیتی برای مصرف‌کننده قائل نیستند همه وهمه بعنوان گوشت مرغ بدون مشخصه تولیدی وفنی بصورت یکسان در جامعه عرضه می‌شده و مطمئنا انگیزه‌های مثبت تولیدکنندگان متعهد در اثر این نوع نگرش به مرور کمرنگ می‌شود.
عواملی که در بازاریابی و فروش محصولات مختلف اهمیت دارند عموماً برای محصولات بخش‌های مختلف اقتصادی یکسان و یا نزدیک به‌هم هستند. برای مثال در علم بازاریابی برای عرضه کالا از مدلی بنام (4p) که در دهه ۶۰ توسط شخصی بنام (MC Carty) ارائه گردیده است بهره گرفته می‌شود این عوامل که:
1- تولید Product
2- قیمت Pricing
3- توزیع Place distribution
4- معرفی Promotion
نامیده می‌شوند برای ارائه کالاهای بخش کشاورزی هم کاربرد دارند.
همانگونه که ملاحظه می‌شود در بخش کشاورزی ایران در حال حاضر به موارد اول و دوم بیشتر توجه می‌شود در حالی‌که توزیع کالا به‌صورت صحیح دچار مشکلات عدیده‌ای است و نمی‌توان کتمان نمود که مورد چهارم در بخش کالاهای کشاورزی ایران یا وجود ندارد و با حضورش آنقدر کمرنگ است که قابل توجه نیست.
برای ایجاد شبکه نیرومند بازرگانی کشاورزی و صنایع دامی در کشور می‌بایست توانایی بخش خصوصی را برای فعالیت هرچه بیشتر افزایش داد، قوانین مربوط به بازرگانی داخلی و خارجی را برای انجام این فعالیت‌ها تسهیل کرد و از همه مهمتر برای فعالان این بخش فراگیری اصول علمی را به‌عنوان اولین رکن اخذ مجوز این گونه فعالیت‌ها مدنظر قرار داد.
نگارش: مهندس سعید رفعتی