به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ این آزمایش با هدف بررسی سطوح مختلف ترئونین بر عملکرد و پاسخ‌های ایمونولوژیک جوجه‌های گوشتی 14-42 روزه در قالب یک طرح کاملاً تصادفی متعادل طراحی گردید.
جیره 1-13 روزگی شامل پروتئین 22/03 و سطح ترئونین (۱۰۰ درصد توصیه‌های کمیته NRC) و برپایه ذرت و کنجاله سویا بود.
جیره‌های آزمایشی ۴۲ - ۱۴ روزگی شامل پروتئین 20/72 و سه سطح ترئونین (۱۱۵، ۱۱۹ و ۱۲۳ درصد توصیه‌های کمیته NRC) درمقایسه با جیره شاهد با سطح ترئونین (۱۰۰ درصد توصیه‌های کمیته NRC) و بر پایه ذرت و کنجاله سویا بود، در حالی که جیره‌های آزمایشی 22-42 روزگی با همان ترکیبات مشابه جیره ۲۱ - ۱۴ روزگی بر پایه ذرت، گندم و کنجاله سویا قرار داشت.
ضریب تبدیل خوراک در ۲۱ روزگی تحت تاثیر سطوح ترئونین جیره قرار گرفت (0/05 >P).
افزایش سطح ترئونین جیره باعث افزایش معنی‌دار وزن زنده در ۴۲ روزگی شد (0/05 >P)، اما این بهبود وزن در ۴۲ روزگی با بهبود معنی‌دار ضریب تبدیل خوراک همراه نبود (0/05 <P) تولید آنتی‌بادی دربرابر ویروس بیماری نیوکاسل درنتیجه مصرف جیره‌های با سطح ترئونین پایین نقصان یافت ولی بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی‌دار وجود نداشت (0/05 <P).
به دلیل افزایش تقاضا برای محصولات طیور، میانگین وزن فروش جوجه‌های گوشتی نیز افزایش یافته است. جهت افزایش ارزش افزوده تولید، توازن جیره غذایی ازنظر اسیدهای آمینه ضروریست.
در این میان ترئونین به‌عنوان سومین اسید آمینه محدودکننده برای جوجه‌های گوشتی تغذیه شده با جیره‌های حاوی کنجاله سویا می‌باشد.
یکی از تدابیری که در راستای حل مشکلات زیست محیطی ناشی از دفع زیاد ازت، به معرض آزمون گذارده شده، جایگزینی بخشی از منابع پروتئینی متداول جیره (همانند کنجاله سویا)، با مکمل‌های مصنوعی اسیدهای آمینه است.
استفاده از شکل مصنوعی اسیدهای آمینه‌ای که در زمره محدودکننده‌ترین‌ها هستند، سطح پروتئین جیره را به الگوی پروتئین ایده‌آل نزدیک‌تر نموده و باعث کاهش میزان هدرروی و دفع ازت به محیط می‌شود.
در سطوح پروتئینی که معمولاً در جیره غذایی طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد، معمولاً کمبود ترئونین ایجاد نمی‌شود، اما کاهش هرچند جزئی سطح پروتئین جیره، این احتمال را فراهم می‌کند که جیره غذایی به لحاظ ترئونین دچار ضعف گردد.
میزان احتیاجات دقیق اسید آمینه ترئونین کماکان مجهول است و این در حالی است که ترئونین علاوه بر تعدیل رشد، در عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز نقش دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهند که این اسید آمینه یکی از بنیان‌های آمینو اسیدی عمده در ساختمان آنتی‌بادی‌های خون طیور می‌باشد.
این موضوع باتوجه به بالا بودن نرخ آلودگی‌های ویروسی و باکتریایی در استان اصفهان ترشح آنتی‌بادی را پر اهمیت جلوه می‌دهد.
مطالعه حاضر با هدف تعیین بهترین سطح اسید آمینه ترئونین و همچنین بررسی بر هم کنش‌های این اسید آمینه در سامانه ایمنی بدن جوجه‌های گوشتی از ۱۴ تا ۴۲ روزگی، طراحی و به مرحله اجرا گذاشته شد.
مواد و روش‌ها
۱۸۰ جوجه ۱۴ روزه از مخلوط نژاد راس ۳۰۸ بهطور تصادفی در بین ۱۲ قفس که از یک طرف باز و دارای سیستم تنظیم دما و تهویه طولی بودند، قرار گرفتند.
هر قفس با تراشه‌های چوب تمیز پوشانده شده و دارای یک فیدر آویزی به ظرفیت 5/22 کیلوگرم و یک آبخوری زنگوله‌ای بود.
تمامی جوجه‌ها برای بیماری نیوکاسل و ویروس برونشیت و پس از ۱۴ روزگی علیه بیماری گامبورو واکسینه شدند.
آنالیز مواد مغذی خوراک از ۱ تا ۱۳ روزگی که بر پایه ذرت و کنجاله سویا قرار داشت، بر طبق پیشنهاد NRC در نظر گرفته شد (جدول 1).
|
جدول (۱) آنالیز مواد مغذی جیره آغازین (1-13 روزگی) بر اساس جداول NRC |
|
مواد مغذی |
مقدار (بر حسب درصد) |
|
پروتئین خام |
22/03 |
|
انرژی متابولیسمی (کیلوکالری/کیلوگرم) |
2857/3 |
|
لیزین |
1/33 |
|
مجموع اسید آمینه گوگرددار |
1/03 |
|
ترئونین |
0/87 |
از ۱۴ روزگی پرندگان بهطور انفرادی وزن‌کشی شدند، بنابراین در هر قفس تعداد یکسانی پرنده (۱۵ پرنده در هر قفس) قرار گرفت، همچنین میانگین وزن بدن نیز اندازه‌گیری شد.
تیمارهای آزمایشی شامل چهار مقدار از ترئونین کل جیره به ترتیب شامل تیمار شاهد 0/74، تیمار یک 0/85، تیمار دو 0/88 و تیمار سه 0/91درصد بود.
جیره پایه در دو مرحله رشد و پایانی با استفاده از جداول تجزیه مواد خوراکی NRC برای محتویات آمینو اسیدی و سایر مواد مغذی تنظیم شد (جدول ۲).
جدول (2) آنالیز مواد مغذی جیره رشد و پایانی تیمارهای آزمایشی (14-42روزگی)
بر اساس جداول NRC بر حسب درصد |
مواد مغذی
|
جیره‌های آزمایشی |
|
تیمار شاهد |
تیمار 1 |
تیمار2 |
تیمار 3 |
|
پروتئین خام |
20/72 |
20/72 |
20/72 |
20/72 |
|
انرژی متابولیسمی (کیلوکالری/کیلوگرم) |
2891/65 |
2891/65 |
2891/65 |
2891/65 |
|
لیزین |
1/16 |
1/16 |
1/16 |
1/16 |
غذا (آردی) و آب به‌صورت آزاد در دسترس قرار گرفت همچنین از سیستم روشنایی مداوم برخوردار شدند. تلفات موقتی عمدتاً در اثر سندرم مرگ ناگهانی، آسیت و مشکلات پا بودند و ضریب تبدیل غذا برای تلفات تصحیح شد.
ضریب تبدیل در ۲۱ روزگی و ضریب تبدیل و وزن زنده در ۴۲ روزگی محاسبه شد. در سن ۲۱ روزگی (۱۰ روز پس از تزریق واکسن) از سه قطعه پرنده به‌ازای هر تکرار خون‌گیری و نمونه‌های خون از لحاظ تیتر آنتی‌بادی پرندگان دربرابر ویروس بیماری نیوکاسل مورد ارزیابی قرار گرفت.
کلیه داده‌ها در قالب یک طرح کاملاً تصادفی متعادل با استفاده از رویه GLM نرم افزار آماری SAS در سطح احتمال ۵ درصد مورد تجزیه واریانس قرار گرفت.
نتایج
نتایج مربوط به مقایسه میانگین صفات ضریب تبدیل خوراک در ۲۱ و ۴۲ روزگی، تیتر آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل در ۲۱ روزگی و وزن زنده در ۴۲ روزگی در جدول ۳ عنوان شده است.
جدول (۳) مقایسه میانگین تاثیر سطوح مختلف ترئونین بر مولفه‌های عملکردی و پاسخ‌های ایمنی
در جوجه‌های گوشتی ۱۴ تا ۴۲ روزه. |
|
صفات |
تیمارها |
MSE |
|
شاهد |
1 |
2 |
3 |
ضریب تبدیل خوراکی
در ۲۱ روزگی |
a0/03 ± 2/43 |
b 0.026 ± 2/33 |
c 0/026 ± 2/21 |
d 0/025 ± 2/12 |
0/02 |
تیتر آنتی بادی
در ۲۱ روزگی (Log) |
a0/288 ± 3/83 |
a 0/288 ± 4/66 |
a 1 ± 5 |
a 1/258 ± 5/33 |
0/82 |
ضریب تبدیل خوراکی
در ۴۲ روزگی |
a 0/171 ± 2/33 |
a 0/193 ± 2/32 |
a 0/075 ± 2/2 |
a 0/106 ± 2/05 |
0/14 |
وزن زنده
در ۴۲ روزگی |
b 0/081 ± 2/09 |
ab 0/119 ± 2/11 |
ab 0/059 ± 2/12 |
a 0/097 ± 2/28 |
0/09 |
|
a، b، c و d میانگین‌ها با حروف مشابه در هر ردیف از نظر آماری اختلاف معنی‌دار در سطح 0/05 ندارند. |
چنانچه از نتایج این جدول استنباط می‌شود با افزایش سطح ترئونین جیره از 0/74 به 0/91 درصد ضریب تبدیل خوراک در ۲۱ روزگی بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی‌داری داشت (0/05 >P)، اما ضریب تبدیل خوراک در ۴۲ روزگی با افزایش سطح ترئونین جیره بین تیمارهای آزمایشی از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری نداشت (0/05 <P)، ولی روند بهبود قابل مشاهده می‌باشد.
مکمل ترئونین باعث افزایش روند ترشح آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل شد ولی ازلحاظ آماری بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی‌دار مشاهده نشد (0/05 <P)
مقایسه‌های آماری داده‌ها نشان داد که صفت وزن زنده در ۴۲ روزگی بین تیمارهای 1 و ۲ با تیمار شاهد و تیمار ۳ تفاوت معنی‌داری ندارد (0/05 <P)
در حالی‌که بین تیمار شاهد و تیمار ۳ ازلحاظ این صفت تفاوت معنی‌دار وجود داشت (0/05 >P)
نتیجه‌گیری
مکمل نمودن ترئونین به جیره‌های غذایی جوجه‌های گوشتی تا سن ۲۱ روزگی باعث بهبود ضریب تبدیل خوراک شد. افزودن ترئونین به جیره‌های غذایی می‌تواند اشتهای پرندگان را افزایش داده و اضافه وزن روزانه آنها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
به طوری که نتایج جدول شماره ۳ نشان می‌دهد، در این آزمایش نیز با افزایش سطح ترئونین خوراک صفت ضریب تبدیل در ۲۱ روزگی بهبود معنی‌دار داشت، همچنین به علت افزایش مصرف خوراک صفت وزن زنده نیز در ۴۲ روزگی معنی‌دار شد.
درمقابل افزایش سطح ترئونین خوراک از ۳۰ روزگی به بعد نمی‌تواند بهبود معنی‌دار در مورد صفت ضریب تبدیل در جوجه‌های گوشتی ایجاد کند. به‌طوری که نتایج جدول شماره ۳ نشان می‌دهد، در این آزمایش نیز با افزایش سطح ترئونین خوراک، صفت ضریب تبدیل در ۴۲ روزگی معنی‌دار نشد.
دلایل پدیده‌های فوق می‌تواند بالا بودن احتیاجات غذایی، تحریک اشتها، افزایش قابلیت هضم خوراک درنتیجه افزایش سطح ترئونین جیره در سنین آغازین رشد باشد.
نیاز جوجه‌های گوشتی به ترئونین برای ساخت آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل بیشتر از معیارهای عملکردی می‌باشد. رشد غدد بورس فابرسیوس و تیموس تقریباً سریع‌تر از رشد بدن می‌باشد، بنابراین تهیه نیاز کمی‌و کیفی پروتئین به‌خصوص در فاز اولیه رشد مهم می‌باشد.
کمبود پروتئین در این مرحله به توسعه نامناسب ارگان‌های لیمفوئیدی ختم می‌شود. ایمینو گلبولین‌ها نیز شامل غلظت‌های بالایی از اسید آمینه‌های ترئونین و والین می‌باشند، که کمبود هرکدام از این دو اسید آمینه پاسخ‌های ایمینولوژیکی را کاهش می‌دهد.
به‌طوری که نتایج جدول شماره ۳ نشان می‌دهد، در این آزمایش نیز با افزایش سطح ترئونین خوراک هرچند تیتر آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل در ۲۱ روزگی از لحاظ آماری معنی‌دار نشد، ولی بهبود یافت و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک نمود، که حاکی از اهمیت ترئونین برای اعمال اختصاصی این اسید آمینه در سیستم ایمنی هومورال و سلولی (ساختمان آنتی‌بادی‌ها و مخاط گوارش) می‌باشد.
محمود معلم کارشناسی علوم دامی، محسن مطلب کارشناس علوم دامی، فرشید ناظمی‌دامپزشک شرکت سهامی‌مزرعه نمونه ( اتکا) - مدیریت مجتمع اصفهان و رضا صفری دانش آموخته کارشناسی ارشد تغذیه دام و طیور دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان