به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در این نوشته مشکلات کیفیت آب در مرغداری‌ها را بررسی کرده و راه‌حل رفع آن‌را ذکر نموده‌ایم.
مشکلات کیفیت آب را چگونه حل کنیم؟
نخستین کاری که باید انجام دهیم این است که مشخص کنیم آیا کمبود کیفیت از منبع اصلی آب مرغداری می‌آید؟ آیا آب دارای مقدار بیش‌از اندازه از مواد معدنی است؟ آیا احتمال دارد آب چاه اصلی به میکروب‌های بیماری‌زا آلوده باشد؟ یا این که علت کمبود کیفیت، وجود بایوفیلم در لوله‌های سیستم آبرسانی است؟
توجه داشته باشید که هرچند مواد معدنی کلسیم و منیزیوم در آب نوشیدنی مرغ‌ها مواد مغذی مورد نیاز آنها هستند، اما با ایجاد رسوبات در لوله‌های آبرسانی می‌توانند، به پدید آمدن بایوفیلم در لوله‌ها کمک کنند.
1- مشکل مقدار اضافی مواد معدنی آب
مشکل مواد معدنی اضافی در آب را می‌توان با تکنولوژی که مخصوص کاستن از مواد معدنی آب است، به شرح زیر رفع کرد:
• آهن، منگنز و سولفورها را می‌توان با اکسیداسیون، و فیلتر کردن، از آب جدا کرد.
• سطح بالای سدیم و کلراید را شاید بتوان با تجدید نظر در فرمول جیره مرغ‌ها، مدیریت کرد (همواره گزارش آنالیز آب گله را با کارشناس تغذیه مرغداری درمیان بگذارید).
اگر لازم باشد، می‌توان این مواد را با شیوه «اسموزی مخالف» که در آن، آب از یک مانع ظریف که قابلیت عبور آن کاسته شده است گذر می‌کند و ملکول‌های نادلخواه و درشت موجود در آب از آن جدا می‌شوند، از آب آشامیدنی مرغ‌ها دور کرد.
• اگر آب، بیش از ppm 90 کلسیم و منیزیم روی هم، ppm 0/05 منگنز، و ppm 0/3 آهن داشته باشد، در برنامه پاکیزه کردن آب، نیاز به استفاده از «اسیدی‌فایرها» خواهیم داشت.
• بالا بودن سطح نیترات آب نیز جای نگرانی دارد! باید دانست که منبع نیترات اضافی از کجا است؟ آیا از آلودگی با فضله مرغ‌ها می‌آید؟ نیترات اضافی را می‌توان با شیوه «اسموزی مخالف» و یا با استفاده از مواد نرم‌کننده آب (anion exchange resin) از آب نوشیدنی گله ربود.
با استفاده از «anion exchange resin» برای زدودن مواد اضافی آسیب‌رسان،
یون‌های سدیم، جانشین یون‌های نیترات می‌شوند. رزین (پلیمر) تازه، دارای یون‌های سدیم است و هنگامی که آبی که دارای مقدار بالایی از یون‌های نیترات، کلسیم و منیزیوم است اما سدیم آن اندک می‌باشد، با آن تماس می‌گیرند، یون‌های اضافی به سوی بخش فعال رزین مهاجرت می‌کنند و یون‌های بی‌خطر سدیم جای آنها را می‌گیرند.
2- آلودگی میکروبی منبع آب
پرسش این است که آلودگی منبع آب از کجا سرچشمه می‌گیرد؟
کولیفرم‌های مدفوع یا نیتراتی که از آزمایش آب به‌دست می‌آیند نشان‌دهنده این هستند که ایمنی‌سازی دهانه و پیرامون دهانه چاه به‌خوبی انجام نشده است. آیا دهانه چاه پایین‌تر از سطح پیرامون آن قرار دارد؟ آیا در نزدیکی چاه سیل جاری شده است؟
چکار باید بکنید؟
اولویت شما، یافتن منبع آلودگی است. شاید لازم باشد به چاه شوک کلرینه بدهیم و با افزودن کلره، باکتری‌های آب چاه را نابود کنیم. گام بعدی این است که بر سر راه لوله آب ورودی به منبع آبرسانی سالن، فیلتر تازه‌ای قرار دهیم. هنگامی که جوجه‌ریزی کرده‌ایم بهتر است برنامه ضدعفونی کردن «اسید: کلر» آب را انجام بدهیم.
3- آلودگی آب در لوله‌ها
اگر آلودگی آب به میکروب‌ها از لوله‌های سیستم آبرسانی گله می‌آید، و مرغ‌ها در سالن هستند، بهتر است برنامه «اسید: کلرین» را که می‌تواند ppm 3 تا ppm 5 کلر آزاد در نقطه پایان لوله‌های آبرسانی، و یا تا آخرین آبخوری، برساند، را اجرا کنید.
فاصله دو جوجه‌ریزی، بهترین زمان برای دادن شوک شدید به لوله‌های آبرسانی، برای زدودن بایوفیلم‌ها در کل سیستم آبرسانی سالن‌ها است.
اصول پاکیزه کردن آب در فاصله جوجه‌ریزی:
1- پس از اینکه مرغ‌ها را از مرغداری بیرون بردند، با سیستم آب فشار قوی، لوله‌ها را بشویید. فیلترها را بردارید و دور بیاندازید.
2- اسیدیته آب را به 4 pH برسانید (آن را از 8 تا 24 ساعت در همین سطح نگه دارید).
3- انجام اینکار به حل شدن مجموعه‌های بایوفیلم در لوله‌ها کمک می‌کند. سپس لوله‌ها را با فشار آب بشویید.
4- پراکسید هیدروژن با غلظت 0/8 تا 3 درصد را به آب لوله‌ها بیافزایید (12 تا 22 ساعت در لوله‌ها نگه دارید). با این کار مواد ارگانیک بایوفیلم‌ها آشفته می‌شوند. سپس لوله‌ها را با فشار آب بشویید.
توجه: هنگامی‌که پراکسیدها با بایوفیلم تماس می‌گیرند، گاز ایجاد می‌شود. بنابراین خط لوله آبرسانی باید باز باشد تا از انفجار لوله‌ها جلوگیری شود.
5- ماده ضدعفونی‌کننده تأیید شده برای سیستم آبرسانی را برای مدت 20 تا 30 دقیقه به آب اضافه کنید تا اگر میکروبی در سیستم آبرسانی برجای مانده باشد ازمیان برود. سپس سیستم را با آب فشار قوی بشویید.
6- فیلترهای تازه به‌جای فیلترهای قدیمی کار بگذارید. سیستم را پر از آب کنید، و چندین ساعت تا رسیدن جوجه‌ها آب را تخلیه نکنید. پیش از رسیدن جوجه‌ها، سیستم را با آب فشار قوی بشویید.
7- جوجه‌ها با آب تازه ضدعفونی‌شده که ppm 3 تا ppm 5 کلر آزاد در انتهای لوله آبرسانی، یا تا آخرین آبخوری داشته باشد، زندگی در مرغداری را آغاز می‌کنند.
نکات اجرایی:
-1 هرگز اسید و کلرین را مستقیماً باهم مخلوط نکنید. آنها را جداگانه آماده بسازید آنگاه هریک را مستقیماً به آب اضافه کنید.
-2 اگر واکسن، ویتامین‌ها، سولفات مس و افزودنی‌های جانشین را به آب اضافه کرده‌اید، از افزودن کلرین خودداری کنید. با کلرین، ماده دیگری همراه نکنید.
-3 هنگام آماده‌سازی مایع کلرین، آن را به‌خوبی با آب مخلوط کنید. تصور نکنید که با افزودن کلرین به آب، در همه‌جای مخزن آماده‌سازی به‌طور یکسان پخش می‌شود.
بکار بردن آب با دمای اتاق برای آماده‌سازی کلرین، بهتر از آب سرد است.
4- منبعی که برای آماده‌سازی کلرین استفاده کرده‌اید در جای پاکیزه نگه دارید و روی آنها را بپوشانید. وجود گرد و غبار، و مگس در مایع کلرین، سبب آلودگی لوله‌های آبرسانی می‌شود.
5- به هنگام درمان آنتی‌بیوتیکی از راه سیستم آبرسانی، باید بدانیم که هر آنتی‌بیوتیکی ملاحظات خودش را دارد. برای نمونه، هنگام استفاده از پنی‌سیلین و سولفانومیدها، دستگاه افزودن اسیدی‌فایر به آب را ببندید زیرا این آنتی‌بیوتیک‌ها در آب بالاتر از 7 pH بهتر عمل می‌کنند.
-6 از آنجا که فرآورده‌هایی که برای ضدعفونی کردن سیستم آبرسانی بکار برده می‌شوند آزاردهنده هستند، کسی که این کار را انجام می‌دهد باید چشم و پوست خود را بپوشاند.
این مواد باید دور از دسترس بچه‌ها نگهداری شوند و دستورالعمل سازنده به‌خوبی اجرا شود.
نتیجه‌گیری
آب، حیاتی‌ترین ماده مغذی پرندگان است. با این همه، مرغداران گمان می‌کنند که کیفیت آب خود به خود خوب است و رسیدگی به آن را دست‌کم می‌گیرند. فراهم بودن آب پاکیزه، و با مواد مورد نیاز، روی عملکرد مرغ‌ها اثر می‌گذارد.
سرمایه‌گذاری برای آزمایشه‌ای شیمیایی و میکروبی آب، همراه با تکنولوژی‌های تازه برای کنترل بایوفیلم، به هزینه آن می‌ارزد.
منبع: نیکوتک
نوشته Diane Kleer، برگرفته از مجله مرغداری Canadian Poultry