به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تقریبا ۳۰ سال پیش یکی از گاوهایی که سریع عصبانی می‌شد و نعره می‌کشید مورد معاینه قرار گرفت.
مدفوع این گاو سفت و پستان‌هایش شل شده بود و رفتارهای غیرعادی داشت. اگرچه دمای بدن گاو طبیعی بود، شکمبه شدیداً سخت و رفتارهای آشفته و سراسیمه‌ای مشاهده شد.
در ابتدا گمان می‌رفت که این بیماری از بیماری‌های عصبی کتوز، هاری و یا مسمومیت باشد. به همین دلیل، تغییرات غذایی اخیر گاو، مرحله شیردهی، حشرات در بهاربند و غیره مورد بررسی قرار گرفت.
ظرف آب خالی با لبه‌های شکسته توجه را به عامل بیماری جلب کرد.
به دفعات و همیشه آب برای دام فراهم کنید
هم‌اکنون، اهمیت فراهم کردن آب تازه برای گوساله‌ها برای اکثر مردم مشخص شده است.
تحقیقات و آزمایش‌های صورت گرفته در دامداری‌ها نیز تأثیر مثبت آب تازه بر سلامت دام‌های جوان و عملکرد آنها را ثابت کرده است.
مصرف آب اضافی، حتی در اوایل سن گوساله‌ها - زمانی که با شیر تغذیه می‌شوند - باعث افزایش رشد و مصرف جیره آغازین می‌شود.
همچنین، این امکان را برای گوساله فراهم می‌کند که بتوانند در طی بیماری مانند اسهال، مجدداً آب بدن خود را به‌دست آورند.
همان‌طور که اکثر کارگران گوساله‌دانی معتقدند، صرف کار بیشتر در جهت فراهم کردن آب تازه و تمیز برای گوساله سودمند است.
به‌طور حتم، گوساله‌ها باید در طول ماه‌های گرم تابستان آب تازه و تمیز دریافت کنند ولی در طول ماه‌های سرد نیز باید به اندازه کافی آب مصرف کنند.
ارزیابی سامانه آب دهی در جایگاه گوساله‌ها
باید به گاوهای تازه‌زا، به‌خصوص گاوهایی که بعد از زایمان با مشکل مواجه شدند با دست آب ولرم داده شود همچنین، باید اطمینان حاصل شود که یک سامانه آب‌رسانی مناسب برای گاوهای تازه‌زا بلافاصله بعد از زایمان فراهم شود.
به‌واسطه این سامانه برای گاوها این امکان فراهم می‌شود که بلافاصله بعد از زایمان بتوانند آب ازدست رفته بدن خود را مجدداً به‌دست آورند.
فراهم کردن سریع آب تازه و تمیز برای گاوهای تازه‌زا، قبل از این که به جایگاه گروهی گاوهای تازه‌زا منتقل شوند نیز بسیار اهمیت دارد.
مقالات زیادی در رابطه با اهمیت کیفیت آب بر عملکرد دام‌های شیری نوشته شده است. کافی است که اهمیت کنترل روزانه آب نوشیدنی گله نیز ذکر شود.
آزمایشگاه‌های مختلف پیشنهاد می‌کنند که روی آب دام‌ها آزمایش‌های تعیین کیفیت صورت گیرد تا مشخص شود که آیا عناصر پرمصرف و کم‌مصرف در دامنه قابل قبولی قرار دارند یا خیر؟ این آزمایش‌ها نسبتاً ارزان قیمت هستند و لازم است که همیشه انجام شوند.
تاکنون مواردی را که آب با کیفیت بد باعث اختلال در سلامت گله شده، تجربه شده است. عنصرهای سخت، نمک، آهن و دیگر ترکیباتی که شکمبه به‌خوبی آنها را هضم نمی‌کند، می‌توانند به عملکرد ضعیف و بیماری دام - سرعت دهند.
کیفیت آب تا جایی که مربوط به آلودگی می‌شود نباید فراموش شود. باکتری‌ها، ویروس‌ها، آلودگی‌های ادراری و مدفوعی به همراه خوراکی که از دهان گاو می‌ریزند، موارد ناخوشایندی هستند که معمولاً در آبشخور دیده می‌شوند و کیفیت آب را به سرعت تغییر می‌دهند.
تمیز کردن آبشخور یکی از کارهایی است که در فهرست روزانه دامداری‌ها قرار دارد.
فاصله زمانی مناسب بین هر دفعه نظافت آبشخور به عواملی مانند گرما، رطوبت، اندازه بهاربند و غیره بستگی دارد، تلاش در حفظ کیفیت آب یکی از اولویت‌های دامداری‌های بزرگ است.
میزان و فضای آبشخور برای هر گاو باید چه مقدار باشد؟
طی چند سال گذشته، دسترسی گاوها به آبشخورها به‌طور ویژه توجه شده است. در مقالات چاپ شده در زمینه دامپروری، ذکر شده است که فضای آبشخور برای هر رأس گاو دوشا باید بین 7/5 تا ۱۰ سانتی‌متر باشد.
فضای آبشخوری که می‌تواند بر عملکرد دام مؤثر باشد مورد محاسبه واقع شد.
میزان شیر تولیدی گاوهای خوب (40/7 کیلوگرم به ازای هر رأس) است و فضای خطی آبشخور محاسبه شده برای هر رأس 6/25 سانتی‌متر بود.
فراهم کردن فضای آبشخور اضافی برای هر گاو می‌تواند برای گاو مفید باشد. شاید این مورد گلوگاهی برای تولید شیر و سلامت بهتر گاو باشد.
رفتار گاوها را در آخور هر روز مشاهده کرده‌ایم. گاوهای مهاجم در آخور غالب‌تر هستند. به‌طور واضح، این اتفاق در آبشخور نیز صورت می‌گیرد.
چندین گاو می‌توانند تجمع کنند (به‌خصوص مواقعی که در معرض تنش گرمایی قرار دارند و مسیر را برای مدتی مسدود کنند. بسیاری از دامداری‌ها لوله‌های قطور و بلند را به‌عنوان آبشخورهای اضافی در مسیر گذر گاوها از بهاربند به سالن شیردوشی و برعکس نصب کرده‌اند.
بسیاری از مشتریان در دو سکوی خروج از سالن شیردوشی آبشخورهایی نصب کرده‌اند. گاوها بعد از این که دوشیده می‌شوند از سکوها بالا می‌روند و از آبشخورها در طول مسیر دیوار خارجی آب فراوان می‌نوشند.
اکثر دامداری‌ها در نظر گرفتن فضای آبشخور اضافی را از الزامات می‌داند. افزایش ارتفاع آبشخوری‌های نصب شده در راهروهای سیمانی باعث کاهش آلودگی آب که ناشی از پاشیدن فضولات است، می‌شود.
نصب آبشخورها در مرکز گذرگاه به‌طور مؤثر فضای آبشخور را دو برابر می‌کند. به‌خاطر داشته باشید اکثر گاوهای دوشا باتوجه به تلقیح، تولید شیر و شرایط محیطی به 75/7 الی 151/4 لیتر آب نیاز دارند.
جیره‌های کاملا مخلوط مرطوب را امتحان کنید
بسیاری از دامداری‌ها در حال‌حاضر آب با خوراک تر (محصولات فرعی با خوراک سبز) را به TMRها اضافه می‌کنند تا به ماده خشک مطلوب با دامنه 45 تا 55 درصدی برسند.
به‌نظر می‌رسد افزودن آب که ترکیبات خوراکی را به‌هم می‌چسباند تا حدی باعث کاهش جداسازی توسط دام شود.
برخی از دامداری‌ها، افزودن آب به TMR گاوهای شیری برای رسیدن به ماده خشک 35 تا 40 درصد را تجربه کرده‌اند.
این جیره‌ها در میکسرها به مدت طولانی‌تری فرآوری می‌شوند و درنتیجه، طول ذرات کوچک‌تر می‌شود و یک جیره یک دست، به‌دست می‌آید و گاوها نمی‌توانند این جیره‌ها را جدا کنند.
در حال حاضر، یک مشتری فعال از این روش استفاده می‌کند. ابتدا در استفاده از این روش کمی تردید وجود داشت اما اکنون مزیت‌های آن کاملاً مشخص شده است.
گاوها ممکن است یک ساعت وقت صرف جداسازی خوراک کنند ولی به‌نظر می‌رسد با استفاده از این روش بالاخره متوجه می‌شوند که جداسازی امکان‌پذیر نیست، پس به آخور نزدیک شده و شروع به جویدن می‌کنند و راه دسترسی به آخور برای دیگر گاوها را نیز باز می‌کنند.
این موضوع، قطعاً می‌تواند بیشتر مور مطالعه و بررسی قرار گیرد اما با این روش گله سالم، کیفیت فضولات عالی و عملکرد کلی تحسین‌برانگیز است.
مصرف خوراک یکنواخت می‌تواند باعث افزایش سلامت شکمبه و کاهش خطر ابتلا به اسیدوز تحت بالینی شود.
منبع: دنیای کشت و صنعت