بهبود تیتردهی واکسن برونشیت در هچری ها

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ استفاده از واکسن‌های برونشیت عفونی Infectious Bronchitis) IB) طیور توأم با سایر مواد افزودنی جهت اسپری توصیه نمی‌شود. نویسنده در این مقاله اظهار می‌دارد که نسل جدید با تثبیت‌کننده نه فقط جلوگیری از خیس شدن جوجه‌ها می‌کند بلکه اثربخشی این‌گونه واکسن را نیز بهبود می‌بخشد.

واکسن‌های برونشیت معمولاً از دو طریق اسپری ایروسل (Aerosol Spray) و نیز اضافه نمودن در آب خوراکی قابلیت مصرف دارند.

استفاده از روش اسپری در روز اول هچ (جوجه‌درآوری) هنوز مطلوب‌ترین روش بوده و ارجحیت به روش مصرف خوراکی دارد. به هرحال کاهش تعداد دفعات اسپری در هچری مطلوب‌تر است زیرا اسپری واکسن باعث خیس شدن جوجه‌ها و القاء شوک حرارتی در طیور واکسینه می‌شود.

سه نوع واکسن مختلف به‌طور معمول در هچری اسپری می‌شود.

١- واکسن ضد کوکسیدیوز Coccidiosis

۲- واکسن نیوکاسل Newcastle

3- و در نهایت واکسن برونشیت.

تا آنجا که امکان دارد در هچری‌ها ترجیح می‌دهند که واکسن به‌صورت چندگانه (Combine multiple Vaccines) استفاده نمایند تا بدین طریق، کاهش تعداد دفعات واکسیناسیون و خیس شدن جوجه‌ها را داشته باشیم.

لازم به ذکر است که واکسن‌های برونشیت بسیار حساس هستند و ممکن است درصورت استفاده با سایر مواد افزودنی غیرفعال گردیده و یا اثربخشی آن کاهش یابد.

یکی دیگر از راه‌های کاهش میزان خیس شدن جوجه‌ها استفاده از اسپری واکسن به صورت ژل سفت (Firm gel spray) شده است. قطرات اسپری ژل به جای خیس نمودن پوست جوجه‌ها بر روی پرها باقی مانده و از خیس شدن و ایجاد سرما در جوجه‌های ممانعت به‌عمل می‌آورند.

جوجه‌ها با میزان کافی ژل پوشانیده شده و درنتیجه غلظت مناسب واکسن جهت ایجاد ایمنی به‌دست می‌آید. همچنین استفاده از ژل در جوجه‌های دچار کم‌آبی قبل از انجام حمل و نقل بسیار مفید است.

ژل مواد افزودنی مجاز از قبیل پروبیوتیک‌ها، واکسن‌ها و مواد مغذی یکنواخت شده برای تمامی جوجه‌ها را به‌صورت معلق و سوسپانسیون درمی‌آورد.

همچنین ژله با مواد تثبیت‌کننده مخلوط گردیده که باعث افزایش مدت بقاء ویروس و با باکتری زنده موجود در واکسن‌های زنده می‌شود. این مواد باعث یکنواختی اثربخشی واکسن در گله‌های طیور بر اثر ایجاد تیترهای ایمنی بالا می‌شوند.

ژل پک از ویروس واکسن دربرابر عوامل مضر مانند اکسیداسیون، PHهای متغیر و عدم تعادل الکترولیت‌های آب‌های لوله‌کشی و با آب چاه مورد استفاده جهت واکسیناسیون، محافظت می‌کند.

برای مقابله با این اثرات مضر عنوان شده است که ژل پک می‌تواند شرایط ایجاد یک واکسیناسیون راحت و کارآمد را با منابع آب معمولی ایجاد نماید به‌طوری که دیگر نیاز به استفاده از آب‌های مقطر و تصفیه شده نیست.

مضاف بر این، استفاده از ژل جهت واکسن با آب لوله‌کشی محلی و همچنین به‌صورت مصرف خوراکی بسیار اثربخش و مصرف یک تک دوز اسپری واکسن با ژل مذکور بسیار راحت و مؤثر است.

بیشتر بدانیم:
بیماری برونشیت عفونی در طیور
واکسن برونشیت عفونی طیور سویه H-120
علل موفقیت‌آمیز نبودن واکسیناسیون در طیور

تحقیقات در خصوص تیتر واکسن برونشیت

تحقیقات گسترده‌ای درخصوص میزان اثربخشی واکسن زنده برونشیت ازطریق اسپری با آب مقطر در مقایسه با استفاده از ژل پک با آب کلردار سیستم لوله‌کشی شهری در هچری‌ها انجام گرفته شده است.

روش کار:

آماده‌سازی واکسن:

یک واکسن برونشیت لیوفیلیزه (Live lyophilized) زنده تجارتی به‌صورت رقیق‌شده در ۱۰ میلی‌لیتر آب و با ا دوز در ۱ میلی‌لیتر به سه شکل اسپری تهیه می‌شود.

1- آب مقطر استریل شده Sterile distilled) DI) که یک روش معمول جهت کلیه هچری‌های تجارتی است.

۲- آب مقطر استریل‌شده حاوی 4 PPM کلر که در سیستم لوله‌کشی آب توزیع می‌شود
۳- آب مقطر استریل شده حاوی 4 PPM کلر بعلاوه ژل به‌صورت رقیق شده به میزان ۲۵ گرم در لیتر آب.

واکسن در آب بعد از سپری شدن ۱۲۰ دقیقه به‌سرعت ایجاد ایمنی باکیفیت می‌کند البته میزان این ایمنی بستگی به میزان موجود در واکسن نیز دارد.

در این روش‌های آماده‌سازی، در پایان زمان ۱۲۰ دقیقه پس از مصرف واکسن حضور ویروس در بدن جوجه باعث ایجاد ایمنی می‌شود.

غلظت 4 PPM کلر جهت نگهداری غلظت مطلوب واکسن در هچری دارای سیستم آب لوله‌کشی انتخاب شده است.

برای بالا بردن کیفیت واکسیناسیون در هچری استفاده از اسپری ژل منطقی به‌نظر می‌رسد.

تیترهای واکسن:

برای تعیین تیتر واکسن باید از تخم‌مرغ‌های فاقد عوامل بیماری‌زا  Specific pathogen Free) SPF) استفاده شود. روش کار برای کارخانه‌های تولیدکننده در سرفصل مقررات اتحادیه عنوان شده است. این روش کار جهت محاسبه میزان کشندگی در یک دوز (EID) محاسبه می‌شود.

نتایج:

میانگین هندسی تیترهای واکسن برونشیت در آب تنها از زمان صفر تا ۱۲۰ دقیقه پس از مصرف به ترتیب 10^2/5 و 10^2/6 دوز کشندگی در میلی‌لیتر است.

در آب کلر دار (بدون تثبیت‌کننده) پس از اتمام ۱۲۰ دقیقه تیتر به 10^1/6 دوز کشنده در میلی‌لیتر کاهش می‌یابد.

بر خلاف موارد ذکر شده، تیتر ویروس در آب شامل 4 PPM کلر و نیز ژل مخصوص، دوز کشندگی 10^3/6 در میلی‌لیتر را تا ۱۲۰ دقیقه پس از مصرف واکسن نگهداری می‌کند. تیتر نهایی حاصل از محلول ژل کلردار، ایجاد 5 برجستگی درمقایسه با واکسن بدون تثبیت‌کننده در شرایط مشابه می‌کند.

اثرات واکسن

واکسن برونشیت باعث محافظت طیور در برابر بیماری عفونی برونشیت می‌شود چه واکسن از طریق تنفسی به‌صورت آیروسل مصرف شود و چه از طریق خوراکی وارد بدن طیور شود، درنتیجه، برخی از تولیدکنندگان جوجه یک روزه غالباً از روش خوراکی جهت واکسن برونشیت قبل از ترک هجری استفاده می‌کنند.

ژل پک به گونه‌ای طراحی شده تا با آب لوله‌کشی بتواند محلول تعلیق شده ایجاد نماید. این خصوصیات مفید ژل خوراکی باعث می‌شود که واکسیناسیون در هچری به‌صورت خوراکی از راه دهانی انجام پذیرد.

این روش به روش اسپری ارجحیت دارد. یکی از مزایای این روش خوراکی این است که می‌توان ژل حاوی واکسن را به‌صورت مخلوط با سایر مواد فعال خوراکی مخلوط و مصرف نمود.

یکی از روش‌های مطلوب واکسیناسیون استفاده از ژل پک است به‌طوری‌که با استفاده از ژل پک می‌توان واکسیناسیون بسیار امن انجام داد و ضمناً می‌توان به‌دلیل استفاده از ژل سایر مواد خوراکی نیز به واکسن حاوی ژل اضافه نمود.

مصرف ژل پک در هنگام واکسیناسیون بسیار سالم و مؤثر است و باعث کاهش افت کیفیت واکسن در طی زمان مقرر بعد از واکسیناسیون می‌شود.

از ژل پک می‌توان به‌صورت تجارتی همراه با سایر مواد افزودنی خوراکی ازجمله پروبیوتیک‌ها در زمان واکسیناسیون در یک‌روزگی در هچری استفاده نمود.

این تحقیق همانند سایر مشاهدات علمی قبلی تایید می‌کند که مصرف واکسن نیوکاسل نیز همراه با ژل مذکور، باعث ایجاد ایمنی مناسب شده ونیز باعث کاهش اکسیداسیون کشنده ویروس در هچری می‌شود.

واکسن برونشیت بسیار حساس است درنتیجه مصرف همزمان آن با سایر مواد افزودنی جهت اسپری توصیه نمی‌شود، به‌علت اینکه ممکن است باعث کاهش اثربخشی واکسن و یا غیرفعال شدن ویروس گردد.

علاوه بر این، ژل پک می‌تواند به‌تنهایی باعث انتشار ویروس واکسن و ایجاد ایمنی مطلوب و درنهایت محافظت از ایمنی حاصله شود.

این مقوله این اجازه را به ما می‌دهد که ژل پک را همراه سایر مواد افزودنی خوراکی آن هم با یک تک اسپری ژل – واکسن، استفاده نماییم.

این ژل در واکسن برونشیت مید واک ارک (Mildvac-Ark) (شرکت سلامت حیوانات مرک Merck Animal Health) از سویه ۳۱۹۸ تیپ ارکانساس (3168 strain of Arkansas-type) استفاده شده است.

واکسن تولیدی با این سویه کمترین واکنش بعد از واکسیناسیون و بیشترین خاصیت ایمنی‌زایی را برای محافظت در برابر سویه مربوطه دارد. این واکسن برای اسپری در جوجه‌های با سن یک روز توصیه و تایید شده است.

برگرفته از مجله دنیای کشت و صنعت

Reference: Asian Poultry Magazine, March 2016, page: 48-50.