به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ جوموشه یا Foxtail گیاهی است که ممکن است زیبا به‌نظر برسد اما برای سگ‌ها بسیار خطرناک است. جوموشه به علف‌های بلندی گفته می‌شود که خوشه‌هایی پرزدار و تیز شبیه به خوشه‌ی گندم و جو دارند و همین تیزی آنها می‌تواند بسیار آسیب‌رسان باشد.
خوشه‌ی کرکی بالای این علف‌ها از دانه‌های ریزی تشکیل شده‌اند که به ساقه‌ای متصل است تا هنگامی که باد آنها را به زمین می‌اندازد داخل زمین فرو روند. پیکان یا خاری که به دانه متصل است آنرا در خاک ثابت نگه داشته تا تجزیه شده، جوانه زده و به گیاه جدیدی تبدیل شود.
جوموشه‌ها به سگ‌ها آسیب می‌رسانند
به‌دلیل وجود پیکان‌های خاردار این گیاه، اگر به بدن سگ بچسبند به‌راحتی راه خود را برای فرو رفتن در بدن حیوان پیدا خواهند کرد. آنها می‌توانند وارد مجاری گوش، بینی یا دهان شوند، به پاها یا حتی بر چین‌خوردگی پوست نیز نفوذ می‌کنند.
بدین صورت می‌توانند آسیب و تحریک پوستی بسیاری را ایجاد کرده و درد غیرقابل تحملی برای سگ ایجاد کنند. بدتر از آن اگر در پوست باقی بمانند می‌توانند باعث بروز عفونت‌های شدید گردند.
• جوموشه می‌تواند در مجرای گوش فرو رفته و حتی به پرده گوش برسد.
• در چشم سگ فرو می‌روند.
• می‌توانند درون اندام‌ها حرکت کرده و در مسیر خود آبسه‌هایی به‌وجود آورند.
• از مجرای بینی به مغز یا ریه‌های سگ راه پیدا می‌کنند.
• می‌توانند در راستای ستون فقرات و بسیاری از نقاط بدن حیوان جا خوش کنند.
این مشکلات در فصل تابستان رخ می‌دهد، هنگامی که دانه‌های گیاهان خشک و شکننده شده و به‌راحتی به مو و بدن سگ می‌چسبند.
گاهی سگ خودش آنها را از بدن جدا می‌کند اما اغلب نیاز به کمک صاحبش خواهد داشت.
نشانه‌های وجود جوموشه در بدن سگ
درصورت مشاهده هرکدام ازاین نشانه‌ها در سگ خود، مخصوصاً پس از پیاده‌روی در طبیعت و نزدیکی علف‌ها، متوجه خواهید شد که جوموشه‌ای در بدن سگ وجود دارد و باید آنرا جدا کنید.
در چشمان سگ
اگر جوموشه در چشم سگ فرو رفته باشد متوجه این رفتار خواهید شد:
• پنجه کشیدن و مالیدن صورت
• کنار حدقه یا گوشه چشم تحریک شده، قرمز و متورم شود.
• تورم در امتداد پل بینی یا اطراف چشم
در گوش سگ
اگر در گوش سگ فرو رفته باشد متوجه خواهید شد که:
• آزردگی ناگهانی و شدید گوش
• سگ باشدت و خشمگینانه سر خود را تکان می‌دهد یا گوش خود را می‌خراشد و سعی در تخلیه بذر دارند.
• گوش‌ها را با پنجه‌هایش می‌مالد.
• کج کردن سر
• دائماً گوش خود را روی زمین می‌مالد.
• گوش متورم، قرمز و درصورت لمس دردناک خواهد بود.
جوموشه در دهان یا بینی سگ
نشانه‌های وجود جوموشه در دهان و بینی سگ:
• مالیدن و خراشیدن دهان
• لب‌هایش را می‌خراشد یا پنجه می‌کشد.
• عطسه کردن
• پنجه کشیدن بینی
علائم وجود جوموشه درون پنجه‌های سگ
اگر سگ شما جوموشه‌ای در پنجه خود داشته باشد، نشانه‌های زیر را خواهید دید:
• به سمت پنجه آسیب‌دیده تمایل دارد.
• می‌لنگد.
• پد زیر پنجه‌اش را می‌لیسد.
• پس از چند روز پنجه‌ای قرمز، متورم و دردناک خواهد داشت.
• ممکن است آبسه‌ای به‌وجود آید.
گاهی ممکن است هفته‌ها طول بکشد تا شما متوجه آسیب جوموشه بشوید، اگر این اتفاق افتاد و بلافاصله جوموشه را بیرون نیاوردید، از درون پد زیر پنجه سگ می‌تواند به داخل پایش نفوذ کند.
چطور جوموشه را از بدن سگ خارج کنید
اگر به‌موقع جوموشه را پیدا کنید به‌راحتی می‌توانید با کمک یک موچین آنرا بیرون بکشید.
اما این بذرها به‌سرعت درون بدن نفوذ کرده و می‌توانند در عمق پوست جا بگیرند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد دامپزشکان با جراحی‌های سطحی و بی‌هوشی موضعی جوموشه را خارج می‌کنند.
اما یک روش ساده‌تر برای خروج آن وجود دارد. داروهای هومئوپاتی می‌توانند به‌آرامی و به‌طور موثر، بدون نیاز به جراحی، مشکل را حل کنند.
داروهای هومئوپاتی (Homeopathic Remedies)
این‌ها داروهایی هستند که برای حل مشکل جوموشه مفید واقع شده‌اند:
(توجه: این مقاله ترجمه بوده و ممکن است برخی از داروها در ایران موجود نبوده یا نام تجاری متفاوتی داشته باشند.)
• Aconite 30C (گیاه اقونیطون یا تاج الملوک): اگر متوجه اضطراب، آشفتگی و هر رفتار غیرعادی در سگ خود شدید می‌توانید از این دارو استفاده کنید. هر 15 دقیقه حداکثر 4 تا 6 دوز استفاده کنید تا علائم بهبودی را ببینید.
• Chamomilla 30C (بابونه): اگر سگ شما درد دارد و با هر لمسی در ناحیه ناله می‌کند، بابونه می‌تواند بهبوددهنده باشد. دوز مصرفی به‌همان صورتی است که در بالا ذکر شد.
• Hepar Sulphuris 30C (هپار سولفوریس): این دارو درصورت مشاهده عفونت می‌تواند به شما کمک کند. قسمت آسیب‌دیده بدن سگ می‌تواند بسیار به درد حساس باشد، داروی هپار به بیرون کشیدن آبسه و عفونت کمک می‌کند. 2-3 قرص از دارو را 3 بار در روز استفاده کنید و با مشاهده علائم بهبودی درمان را متوقف کنید.
• Silica 30C or 6C (سیلیس): سیلیس یا سیلیکا می‌تواند دانه‌ی نفوذ کرده درون پوست را بیرون بکشد. 2-3 قرص از سیلیس را سه بار در روز استفاده کنید. با مشاهده بهبودی درمان را تمام کنید.
نکته: سیلیس باعث بیرون راندن جسم خارجی از بافت‌ها می‌شود (می‌توانید آنرا درمواردی چون فرو رفتن خرده چوب و خار نیز استفاده کنید) اغلب درمان موفقی را به‌دنبال دارد، اما گاهی ممکن است چند هفته یا بیشتر طول بکشد تا جسم خارجی به سطح پوست هدایت گردد.
ساخت محلول برای درمان جوموشه
گاهی ممکن است به درمان با کمک محلول‌های آبی نیاز داشته باشید.
• قرص یا دارو را در مقداری آب تازه و تمییز حل کنید.
• به روش لرزش (Succuss) آنرا برای 10 بار هم زده و حل کنید.
• یا اگر محلول را درون بطری شیشه‌ای درست می‌کنید، آنرا به‌خوبی تکان داده و یا برای 10 بار به کف دست بکوبید.
اگر جوموشه در پای سگ فرو رفته، می‌توانید پا را در محلولی از آب ولرم و سیلیس قرار دهید. با این روش به خروج سریع‌تر جسم خارجی و تسکین درد کمک می‌کنید.
مصرف داروهای هومئوپاتی
• سعی کنید از تماس داروهای هومئوپاتی بادستانتان جلوگیری کنید.
• 2 یا 3 قرص را درون قوطی دارو قرار داده و در دهان سگ بگذارید. (لب پایینی حیوان را بکشید و قرص را در گوشه دهان بیندازید)
• سعی کنید دارو را حداقل 20 دقیقه قبل یا بعد از غذا مصرف کنید، هنگامی که دهان سگ پاکیزه از هر غذایی است.
نکته‌ای درمورد وجود جوموشه در چشم
برای بیرون آوردن آن از چشم توصیه‌های استفاده از داروهای هومئوپاتی بالا را دنبال کنید.
با قرار دادن یک الیزابت کلار بر گردن سگ، اطمینان حاصل کنید که به چشم‌هایش پنجه نمی‌کشد، چراکه با این کار هم ممکن است به چشم‌ها آسیب برساند هم خار را دوباره به عقب براند. تا بیرون آمدن خار جوموشه کلار را بر گردن داشته باشد.
در سمت چپ تصویری با اشعه x را می‌بینید که ماده حاجب یا ماده کنتراست‌زا به مسیر جوموشه تزریق شده است تا نشان دهد این خار خطرناک تا کجا می‌تواند نفوذ کند. در تصویر سمت راست پایین ضایعه‌ای را می‌بینید که محل ورود جوموشه به پوست را نشان می‌دهد. این بهترین نمونه است برای نمایاندن عمق فاجعه و اینکه یک خارجوموشه تا کجا می‌تواند درون بافت‌های بدن نفوذ کند.
جلوگیری از عوارض جوموشه
با اینکه فصل بهار و تابستان زمان خشک، تیز و چسبناک شدن جوموشه‌هاست، اما نمی‌توان از گردش حیوان در طبیعت چشم‌پوشی کرد. با این‌حال با انجام برخی امور مراقبتی می‌توانید از آسیب رسیدن به حیوان پیشگیری کنید:
• اگر هنگام پیاده‌روی پشته‌های بزرگ جوموشه را دیدید به آن نزدیک نشوید.
• پس از پیاده‌روی بدن سگ را بررسی کنید و اگر خاری بر روی موها دیدید آنرا جدا کنید.
• برای جلوگیری از فرورفتن جوموشه بین انگشتان پا و ایجاد آبسه، به پاهای سگ توجه بیشتر داشته باشید.
• گوش‌ها، اطراف چشم، بینی و اطراف دستگاه تناسلی را نیز با دقت بررسی کنید.
• تمام بدن سگ را شانه بزنید تا به بیرون آمدن خارهایی که به چشم نمی‌آیند کمک کنید، مخصوصاً اگر سگ موهای بلندی دارد.
اگر خوشه‌ای از جوموشه را بر روی بدن و موها پیدا کردید در ازبین بردن آن بسیار دقیق باشید. علاوه بر برداشتن خوشه‌ی کامل و دانه‌ها، مراقب باشید که ساقه و پیکان‌های باریک و بلندی که به دانه متصل هستند بر روی بدن باقی نمانند.
اگر سگ علائمی از تورم یا سوزش و ناراحتی داشت، یا خار اینقدر در بدن فرورفته بود که نمی‌شد آنرا با موچین بیرون کشید می‌توانید از داروهای هومئوپاتی که در بالا ذکر شد استفاده کنید.
اگر به مشکلی خوردید با دامپزشک مشورت کنید.
منبع: dogsnaturallymagazine
ترجمه: مهسا احمدزاده