به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ به وقوع درمانگاهی یک بیماری که عوامل شناخته شده و عوامل ناشناخته‌ای باعث بروز آن می‌شوند، سندرم می‌گویند.
در این نوشته به بررسی مختصر چند سندرم در گاوها می‌پردازیم، برای مطالعه جزئیات بیشتر به لینک‌های انتهایی هرکدام مراجعه کنید.
• سندرم گاوهای زمین گیر
به هر علتی که دام زمین‌گیر شود و به مدت ۴ تا ۶ ساعت روی زمین نشسته باشد، به علت وزن زیادی که دارد، روی عضلات و عروق خونی ماهیچه فشار آمده و عضلات دچار عدم خون‌رسانی می‌شوند. در ادامه ایسکمی، نکروز عضلات اتفاق می‌افتد. اگر دلیل زمین‌گیری تب شیر باشد، علی‌رغم درمان به علت نکروز عضلانی حیوان قادر به بلند شدن نیست.
مهم‌ترین علت بروز این سندرم عوامل زیر می‌باشد:
۱) درمان ناقص تب شیر
۲) دیر درمان کردن حیوان مبتلا به تب شیر
۳) ایجاد تورم به علت سخت‌زایی در کانال زایمان
۴) آسیب‌های عضلانی
5) آسیب‌های عصبی مثل فلج عصب
۶) شکستگی‌های استخوان‌ها
۷) عدم تعادل الکتورلیت‌های سرم
کاهش پتاسیم سرم (هیپوکالی) همراه با کاهش فسفر سرم (هیپوفسفاتیما)، در گاوها باعث بروز سندرم گاوهای خزنده می‌شود که حیوان خودش را به این طرف و آن طرف می‌کشد و قادر به بلند شدن نیست.
برای درمان هیپوکالی می‌توان از ۳ الى ۴ لیتر سرم رینگز استفاده نمود. البته مراقب آرتیمی باید بود.
در ۱۰ درصد گاوهای دچار سندرم زمین‌گیری، میوکاردیت حاد گزارش شده است که دلیل احتمالی آن را ترزیق مکرر و بیش از حد کلسیم می‌دانند.
علایم بالینی:
درجه حرارت، تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس در حد طبیعی است گاو قادر به غذا خوردن و دفع می‌باشد تعداد تنفس در حد طبیعی است و کاملاً هوشیار است.
برخی از گاوها تقلایی برای بلند شدن می‌کنند و برخی بی‌تفاوت روی زمین می‌نشینید.
برخی مواقع آرتیمی قلبی نیز وجود دارد.
درمان:
بهترین راه درمان این است که یک بستر نرم برای حیوان فراهم شود که می‌تواند تشکی از کاه و کلش با قطر زیاد باشد حتی تیوب‌های تراکتور (که پس از غلطاندن حیوان باد شده است) و هرچند ساعت یک بار حیوان را پهلو کنیم و نواحی تکیه‌گاهی حیوان را ماساژ دهیم.
برخی توصیه می‌کنند یک دوز کورتیکو استروئید به حیوان تزریق شود که اثر ضدالتهابی دارد و از نکروز عضلانی جلوگیری می‌کند.
• آمیلوئیدوز (سندرم نفروتیک)
در گاو رسوب آمیلوئید (یک نوع پروتیین شبیه نشاسته) در گلومرول‌های کلیه اتفاق می‌افتد و ایجاد سندرمی به نام سندرم نفروتیک می‌کند.
فرم کلیوی امیلوئیدوز بیشتر در دام‌های بالغ بروز می‌نماید ولی به‌طور کلی به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
دام‌های مبتلا دارای اسهال مزمن غیرقابل درمان می‌باشند که به همین دلیل گاهی با بیماری یون اشتباه گرفته می‌شود. این دام‌ها دچار تشنگی، کاهش وزن، ادم و بزرگ شدن کلیه می‌شوند که در توشه رکتال کاملاً مشخص است.
در کلینیکال پاتولوژی، میزان آلبومین و پروتئین سرم کاهش پیدا می‌کند.
کاهش میزان آلبومین در این عارضه خیلی بیشتر از یون می‌باشد که به این وسیله می‌توان این عارضه را از بیماری یون تشخیص داد.
میزان اوره و کراتین سرم در آمیلوئیدوز افزایش می‌یابد و آمیلوئید موجود در سرب ادرار، در رنگ‌آمیزی Congo- red کاملاً خودش را نشان می‌دهد.
رسوب آمیلوئید در گلومرول‌های کلیوی (سندرم نفروتیک) باعث می‌شود که خاصیت Glimeral Selectivity ازبین برود درنتیجه پروتئین از طریق ادرار دفع می‌شود. در کالبدگشایی لاشه دچار ادم می باشد و کلیه‌ها بزرگ، رنگ‌پریده و زرد رنگ می‌باشند.
کورتکس کلیه پهن است و اگر گلومرول‌های کلیوی را در معرض ید قرار دهیم، بلافاصله شاهد تغییر رنگ در آنها می‌باشیم که بنفش رنگ می‌شوند.
به‌طورکلی پیش‌بینی بیماری خوب نیست و بهترین پیشنهاد به دامدار ذبح حیوان می‌باشد.
• سندرم کاهش چربی شیر
در این سندرم، میزان تولید شیر طبیعی است ولی یک‌مرتبه، میزان چربی شیر کاهش می‌یابد و حتی تا ۵۰ درصد میزان قبلی‌اش می‌رسد.
معمولاً این عارضه در دام‌هایی دیده می‌شود که با جیره‌های حاوی فیبر کم تغذیه می‌شوند (تغذیه با علوفه آبدار و یا مواد دانه‌ای زیاد مانند یونجه تر، قصیل و جو)
به‌دنبال این کاهش فیبر، میزان استات تشکیل شده در شکمبه که در تولید چربی شیر نقش اساسی دارد کاهش یافته و در نتیجه چربی شیر کاهش می‌یابد.
درمان:
هر ۳ کیلو یونجه تر معادل ۱ کیلو یونجه خشک است و باید این نسبت رعایت شود تا ماده خشک کافی در اختیار دام قرار گیرد.
منبع: خوشه