به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ سلامت دستگاه گوارش مرغان تخمگذار در طی چرخه تولید تخم‌مرغ، تاثیر قابل توجهی بر بازده و سودآوری تولید تخم‌مرغ دارد. در طی اوج تولید تخم‌مرغ، مرغ‌ها معمولاً نمی‌توانند خوراک کافی را جهت تامین نیازهای پروتئین و کلسیم خود دریافت کنند. این تنش می‌تواند سبب عدم تعادل در میکروب‌های دستگاه گوارش شده و منجر به گسترش باکتری‌های بیماری‌زا می‌شود.
آلودگی با اشرشیاکلی و کلستریدیوم پرفرینجنس در مرغ تخمگذار معمول است. در مواردی که تلفات زیادی وجود دارد، درمان پرندگان با آنتی‌بیوتیک‌ها مورد انتظار است. به هرحال، آنتی‌بیوتیک‌ها هزینه‌های پنهانی را به تولید تحمیل می‌کنند، زیرا تخم‌مرغ‌های تولید شده در دوره مصرف آنتی‌بیوتیک و دوره منع مصرف، قابل فروش به مصرف‌کنندگان نیستند. به‌علاوه، عدم استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها (برای نمونه استفاده از در پایین دز مدت زمان کوتاه) می‌تواند سبب گسترش مقاومت آنتی‌بیوتیکی شود.
باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک به‌عنوان تهدیدی برای سلامت انسان و حیوان محسوب شده و می‌تواند هزینه درمان را افزایش دهد. در این مقاله نتایج یک تحقیق در یکی از مزارع تجاری تخمگذار در مجارستان گزارش شده است که چگونه استفاده از افزودنی‌های خوراک به‌عنوان یک راهکار تغذیه‌ای پیشگیرانه می‌تواند جایگزین سودآوری برای آنتی‌بیوتیک‌ها باشد.
بیشتر بدانیم:
مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در مرغداری‌ها
اثرات منفی آنتی‌بیوتیک‌ها روی تولید و روش‌های جانشین برای پیشگیری‌کننده‌ها
آزمایش فارمی اثرات محرک‌های رشد بر ایمنی و عملکرد جوجه‌های گوشتی
یک مزرعه تجاری مرغ تخمگذار در مجارستان دچار افزایش تلفات ناگهانی، اسهال شدید و افت تولید در یکی از سالن‌های پرورش خود (۲۳۵۰۰ مرغ تخمگذار قهوه‌ای لوهمن) از یک روز پس از شروع تولید به بعد گردید همان‌طور که در شکل ۱ نشان داده شده است.
در ابتدا، متخصصین به وجود شکستگی در سیستم آبخوری‌ها مشکوک شدند. با این حال، سیستم آبخوری‌ها مورد بررسی قرار گرفت و عملکرد صحیح آن تایید شد. اسهال نشان‌دهنده وجود چالشی در سلامت دستگاه گوارش است. ولی در این مورد علت دقیق آن مشخص نبود. نمونه‌هایی از بافت و مواد هضمی گرفته شد و برای آزمایشگاه ارسال گردید ولی اعلام نتایج به دو هفته زمان نیاز داشت.
به دلیل تعداد بالای تلفات، مدیر مزرعه مجبور بود که در این‌باره به سرعت تصمیم‌گیری کند. او تصمیم گرفت که به سرعت از بایوترونیک تاپ ۳ ازطریق آب آشامیدنی استفاده کند.
بایوترونیک تاپ ۳ یک محصول اسیدی‌فایری است که برای کنترل باکتری‌های بیماری‌زا استفاده می‌شود و حاوی ترکیب نوآورانه‌ی بایومین پرمی ابلایزینگ و مخلوطی از اسیدهای آلی است. ترکیب بایومین پرمی ابلایزینگ می‌تواند غشای خارجی باکتری‌های گرم منفی را ضعیف کرده و حساسیت آن را به اثرات ضدمیکروبی سایر اجزای فعال خوراک افزایش دهد.
در طی دو روزه وقوع اسهال و تلفات کاهش یافت (شکل 2). در چهارمین روز استفاده اسهال به‌طور کامل برطرف شد. پس از پنج روز، تعداد تلفات به حد طبیعی رسید.
با وجود کاهش تلفات به سطح طبیعی این مزرعه هم‌چنان با کاهش تولید تخم‌مرغ روبرو بود، برای غلبه بر افت تولید، دایجستروم پی‌ای پی (یک افزودنی فایتوژنیک بر پایه اثرات هم‌کوشی مخلوطی از عصاره‌های پونه کوهی، بادیان و مرکبات با پری‌بیوتیک فروکتوالیگوساکارید) به مدت شش روز متوالی استفاده شد. در دومین روز استفاده از دایجستروم پی‌ای پی، بهبود تولید تخم‌مرغ آغاز شد.
اجزای موجود در دایجستروم پی‌ای پی دارای اثرات ضدالتهابی و ضدمیکروبی بوده و هم‌چنین اشتهاآور هستند. اثرات هم‌کوشی ترکیبات موجود در آن‌ها سبب تعدیل الگوی میکروبی دستگاه گوارش گردیده و این امر سبب کاهش تنش در ناحیه روده و بهبود قابلیت هضم می‌گردد. پس از سه هفته، افت تولید تخم‌مرغ کاملا برطرف شد.
چرا این مزرعه با استفاده از این محصولات نتیجه گرفت؟
دو هفته پس از شیوع اولیه، نتایج آزمایشگاه وجود دو سویه باکتریایی اشرشیاکلی و کلستریدیوم پرفرنژنس را در نمونه مواد هضمی و نمونه‌های بافت کبد آشکار کرد. باکتری اولی، گرم منفی و باکتری دومی گرم مثبت است. اسیدهای آلی و افزودنی‌های فایتوژنیک خوراک به‌عنوان ابزاری کارا برای پیشگیری و کنترل انتقال بیماری در طیور پذیرفته شده‌اند.
چرا استفاده از این راهکار سودآورتر از آنتی‌بیوتیک‌ها است؟
در ادامه، نتایج آزمایشگاهی نشان داد که باکتری‌های تشخیص داده شده در نمونه‌ها به ۹ مورد از ۱۱ آنتی‌بیوتیک بررسی شده مقاوم بودند. با درنظر گرفتن شرایط و مقاومت آنتی‌بیوتیکی باکتری‌های جداشده در این مورد خاص، انروفلوکساسین می‌تواند بهترین راه‌حل آنتی‌بیوتیکی باشد. یک مقایسه اقتصادی بین هزینه آنتی‌بیوتیک به‌اضافه ضررهای ناشی از تخم‌مرغ‌های غیرقابل فروش و استفاده از راهکار پیشگیرانه بایومین نشان می‌دهد که راه‌حل دومی سودآورتر است. با میانگین قیمت 0/076 یورو به ازای هر تخم‌مرغ، ترکیب بایوترونیک تاپ ۳ و دایجستروم پی‌ای پی منجر به درآمد خالص 0/63 یورو به ازای هر پرنده شد، با بازگشت سرمایه 1:19 (جدول 1).
جدول 1 ـ بررسی هزینه و سود
قیمت تخم‌مرغ* =
0/076 یورو/تخم‌مرغ |
واحد |
انروفلوکساسین ** |
راهکار بایومین |
|
درآمد حاصل از فروش |
یورو |
15800/46 |
15800/46 |
|
هزینه کل *** |
یورو |
6675/30 |
335/18 |
|
درآمد حاصل از فروش - هزینه کل |
یورو |
9125/17 |
15465/28 |
|
درآمد خالص |
یورو |
|
6340/11 |
|
درآمد خالص به ازای هر پرنده |
یورو/پرنده |
|
0/63 |
|
بازگشت سرمایه |
|
|
18/92 |
* اشاره دارد به قیمت‌های محلی در طول دوره آزمایش که ممکن است با قیمت‌های فعلی متفاوت باشد.
محاسبات بر اساس ۱۰۰۰۰ پرنده در هر گروه انجام شده است.
** انروفلوکساسین به مقدار 0/89 لیتر در هر ۱۰۰۰ لیتر استفاده شود (۸۹ گرم ماده فعال).
*** هزینه کل هزینه تیمار = هزینه کاهش تولید |
نتیجه‌گیری
حتی با مدیریت خوب، عفونت‌های باکتریایی که ناشی از عدم تعادل میکروب‌های دستگاه گوارش هستند، می‌توانند سبب افت تولید در مرغ‌های تخمگذار شوند. راهکارهای پیشگیرانه تغذیه‌ای که عملکرد دستگاه گوارش را تقویت می‌کنند به‌ویژه در حوالی اوج تولید می‌توانند از نظر اقتصادی جایگزین‌های مناسبی برای آنتی‌بیوتیک‌ها باشند. در حقیقت، تخم‌مرغ‌های غیرقابل فروش و چالش مقاومت دارویی باکتری‌ها می‌تواند هزینه استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را نسبت به جایگزین‌های غیر آنتی‌بیوتیکی افزایش دهد. ترکیب بایو ترونیک تاپ ۳ و دایجستروم پی‌ای پی می‌توانند برای تولیدکنندگانی که می‌خواهند بار باکتری‌های بیماری‌زای پرنده خود را در طول دوره تولید کاهش دهند از جذابیت خاصی برخوردار باشند.
منبع: دنیای کشت و صنعت