به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ جداسازی تخم کرم‌ها در مدفوع روشی ساده و ارزان قیمت به‌منظور تشخیص آلودگی‌های کرمی است. در پرندگان تخم کرم‌ها معمولاً همراه مدفوع خارج می‌شود. مدفوع تازه حاوی تخم و تخم حاوی نوزاد مانند گونه‌های تتراموس، الکوآریا هامولوزا و گونژی لونما اینگلویکولا است.
نوزاد کرم‌ها معمولاً در مدفوع پرندگان دیده نمی‌شود. بنابراین، آزمایش کامل مدفوع تازه جهت تشخیص آلودگی لازم است. در این قسمت روش‌های آزمایشگاهی مناسب جهت جداسازی و تشخیص آلودگی‌های انگلی بر اساس آزمایش مدفوع ارایه می‌شود.
جمع‌آوری نمونه مدفوع وسایل لازم:
1- قفس به‌منظور نگهداری انفرادی پرندگان
۲- دستکش پلاستیکی
٣- ماژیک
۴- پاکت پلاستیکی بزرگ
۵- یخدان کوچک (در صورتی که زمان ارسال نمونه‌ها به آزمایشگاه بیش از ۱۲ ساعت باشد.)
۶- فرمالین ۳٪ و ظرف پلاستیکی مخصوص نمونه مدفوع با درپیچی در صورتی که زمان ارسال نمونه‌ها طولانی است.
روش:
• نمونه مدفوع ترجیحاً به شکل انفرادی از پرندگان اخذ شود تا از تازه بودن آن مطمئن بود. اگر نمونه، مستقیماً از کلواک اخذ نشده است، پرنده باید در یک قفس نگهداری شده و مدفوع جمع‌آوری شود. در این حالت سن، جنس و وضعیت تولیدمثلی پرنده ثبت می‌شود و نمونه‌برداری تکراری از یک پرنده انجام نمی‌پذیرد.
• اگر آلودگی انفرادی پرندگان مدنظر نیست. نمونه مدفوع تازه چند پرنده در گله یا قفس جمع‌آوری شده و آزمایش می‌شود.
• نمونه‌های اخذ شده را می‌توان در پاکت‌های پلاستیکی یا دستکش پشت‌رو شده نگهداری نمود. در روی هر نمونه باید مشخصات پرنده، تاریخ و محل نمونه‌برداری یادداشت شود. حداقل چهار گرم نمونه مدفوع جهت آزمایش مورد نیاز است. مرغان بالغ در هر بار ۵ـ۶ گرم مدفوع می‌کنند.
• ظروف حاوی نمونه را در پاکت‌های پلاستیکی بزرگ‌تر قرار دهید. اگر زمان ارسال نمونه‌ها به آزمایشگاه بیش از 2ـ۱ ساعت است (بسته به درجه حرارت محیط)، نمونه‌ها باید به منظور حفظ تازگی در یخدان نگهداری شوند. درجه حرارت مطلوب در این حالت بین ۱ـ۸ درجه سانتی‌گراد است. از یخ زدن نمونه‌ها باید جلوگیری کرد، یخ‌زدگی موجب آسیب زدن به تخم‌ها شده و در نتایج آزمایش‌ها بعدی اختلال وارد می‌سازد.
• نمونه ها را می‌توان در ظروف پلاستیکی درب‌دار حاوی فرمالین ۳٪ قرار داد (یک سی‌سی فرمالین برای ۴گرم مدفوع کافی است.) در این حالت نمونه و تخم کرم‌ها محفوظ می‌ماند. باید توجه داشت در این حالت، آزمایش کیفی تخم کرم‌ها به‌دلیل رقیق‌سازی مدفوع دقیق نیست .
• در آزمایشگاه نمونه‌ها تا زمان آزمایش باید در یخچال نگهداری شوند (۴ درجه سانتی‌گراد). نمونه‌ها تا بیش از سه هفته در این درجه حرارت بدون تغییر قابل ملاحظه در تعداد تخم‌ها ایجاد شود اما معمولاً زمان کمتر توصیه می‌شود چون در این حالت ممکن است نوزاد در داخل تخم‌ها به‌وجود آید. نمونه‌های مدفوع را نباید در فریزر نگهداری کرد چون ممکن است تخم‌ها ازبین بروند.
آزمایش کیفی نمونه‌های مدفوع
روش‌های زیادی جهت تشخیص آلودگی به تخم کرم‌ها و نوئوسیست کوکسیدیاها در پرندگان وجود دارد. سه روش در اینجا شرح داده می‌شود. شناورسازی یکی از روش‌های متراکم‌سازی تخم انگل‌ها است. تخم اکثر نماتودها سستودها و نوئوسیست کوکسیدیاها وزن مخصوص کمتری نسبت به سایر مواد گیاهی موجود در مدفوع دارند. تخم‌ها را می‌توان با استفاده از محلول‌های شناورساز در مدفوع شناور کرد. در این حالت، بقایای مواد دیگر موجود در مدفوع رسوب می‌کنند.
متاسفانه وزن مخصوص تخم کرم‌های مختلف باهم متفاوت است، در حالی که تخم تعداد زیادی از نماتودها و سستودها با محلول نمک اشباع شناور می‌شوند، تخم برخی کرم‌ها در محلول‌های با وزن مخصوص بالا شناور می‌شوند. در هرحال محلول شکر اشباع جهت استفاده در شناورسازی تخم کرم‌ها در مدفوع پرندگان توصیه می‌شود. تخم ترماتودها به‌طور کلی با بسیاری از محلول‌های شناورساز شناور نمی‌شوند و روش رسوبی جهت تشخیص آنها توصیه می‌شود. با وجوداین، این روش خیلی کارآمد نیست و حساسیت آن بسیار متغیر است.
برای مطالعه دیگر قسمت‌های این مقاله کلیک کنید:
تشخیص بیماری انگلی طیور