به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آنتریت نکروتیک (Necrotic Enteritis) (التهاب روده نزله‌ای) به‌طور تخمینی تا ۴۰درصد از گله‌های تجاری گوشتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و گمان می‌رود که ۵ سنت به ازای هر جوجه گوشتی در آمریکا هزینه داشته باشد. به‌طور متوسط، التهاب روده نزله‌ای بیش از ۲میلیارد دلار در هر سال بر صنعت جهانی طیور تاثیر منفی می‌گذارد.
در گذشته، سطوح تحت درمانی (Sub-therapeutic) آنتی‌بیوتیک‌های خوراک طیور، نقش مهمی در پیشگیری از التهاب روده نزله‌ای داشتند. آنتی‌بیوتیک‌ها و دیگر بهبوددهنده‌های رشد آنتی‌بیوتیکی ازطریق به حداقل رساندن احتمال رشد التهاب روده و کوکسیدیوز (Coccidiosis)، جمعیت میکروبی را در روده اصلاح می‌کنند.
با این‌حال، امروزه بسیاری از کشورها استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را در خوراک حیوانات به علت نگرانی مصرف‌کنندگان از رشد باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک ممنوع کرده‌اند. حتی در کشورهایی که هنوز هم قانونی است. شرکت‌های بزرگ، مصرف آنتی‌بیوتیک را به دلیل فشار مصرف‌کننده قطع کردند.
منع مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در خوراک یکی از عوامل بسیار زمینه‌ساز برای التهاب روده است. این کاهش در مصرف آنتی‌بیوتیک منجر به اثرات منفی بر متوسط وزن‌گیری روزانه پرنده و ضریب تبدیل غذایی (Feed Conversion Ratios (FCR و نیز افزایش تعداد موارد تایید شده التهاب روده نزله‌ای می‌شود.
درنتیجه، باعث افزایش مصرف آنتی‌بیوتیک‌های درمانی برای درمان التهاب روده‌ای نزله‌ای پس از مبتلا شدن حیوان می‌شود.
آنتریت نکروتیک (التهاب روده‌ای نزله‌ای)
التهاب روده‌ای نزله‌ای توسط کلستریدیوم پرفرنژنس (Clostridium Perfringens) ایجاد می‌شود که یک باکتری غیرهوازی تشکیل‌دهنده هاگ (Spore-forming anaerobic bacterium) است. هاگ‌های تولیدشده توسط این باکتری در سراسر محیط شایع هستند و در خاک، آب، مدفوع، خوراک و بستر مرغ یافت می‌شوند. علاوه بر این، مقادیر کمی از کلوستریدیوم پرفرنژنس به‌طور طبیعی در روده پرندگان سالم وجود دارد. باکتری "خوب" در یک پرنده سالم، جمعیت کلوستریدیوم پرفرنژنس را در سطح ناچیزی نگه می‌دارد. با این حال، هنگامی که شرایط در مجرای روده‌ای تغییر می‌کند، جمعیت کلوستریدیوم پرفرنژنس می‌تواند افزایش یابد و منجر به ایجاد التهاب روده‌ای نزله‌ای شود.
این بیماری معمولاً بر جوجه‌های گوشتی دو تا پنج هفته‌ای و بوقلمون‌های هفت تا دوازده هفته‌ای تأثیر می‌گذارد و ممکن است خود را در یک فرم بالینی یا تحت بالینی (Subclinical) نشان دهد. علائم فرم بالینی شامل پرهای خراب، افسردگی، بی‌حرکتی، اسهال، کم‌آبی و بی‌اشتهایی است.
نتیجه‌ی فرم بالینی، میزان مرگ و میر بالا است و پرندگان می‌توانند در عرض چند ساعت ازبین بروند. برعکس، علائم فرم تحت بالینی التهاب روده‌ای نزله‌ای قابل تشخیص نیستند.
پرندگان تحت تاثیر فرم تحت بالینی ممکن است نشانه‌هایی از کاهش مصرف خوراک و عملکرد را نشان دهند، اما هیچ مرگ و میری در آنها دیده نمی‌شود. درنتیجه، پرندگان مبتلا به التهاب روده‌ای نزله‌ای اغلب به‌دلیل عدم تشخیص بدون درمان می‌مانند که منجر به تلفات اقتصادی زیادی برای تولیدکننده می‌شود.
التهاب روده‌ای نزله‌ای به‌طور معمول در گله، پنج تا ده روز طول می‌کشد و می‌تواند تا ۵۰ درصد منجر به میزان مرگ و میر شود. پرندگان مرده ظاهراً دچار بی‌آبی می‌شوند و بوی بدی تولید می‌کنند.
ژئوژنوم و ایلئوم روده کوچک معمولاً دچار ضایعات ماکروسکوپی می‌شوند و گاهی اوقات ضایعات به دوازدهه یا روده کور می‌رسند. روده کوچک معمولاً شکننده و گازدار و حاوی مایع قهوه‌ای بدبو است. همچنین غشای مخاطی روده ممکن است توسط یک پرده کاذب زرد قهوه‌ای پوشانده شود.
چندین عامل مستعدکننده برای التهاب روده‌ای وجود دارد که باید برای درک روش‌های جلوگیری از بیماری درنظر گرفته شود. این عوامل مستعدکننده شامل قرار گرفتن در معرض بیماری، مواد اولیه مغذی تکی، استرس زیست محیطی و کاهش استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی است.
آنزیم‌های خوراکی از سلامت روده حمایت می‌کنند
رژیم‌های غذایی مبتنی بر غلات، که از ذرت، جو، چاودار، جو دوسر و یاگندم تهیه شده‌اند. حاوی پلی‌ساکاریدهای غیرنشاسته‌ای (Non-starch Polysaccharides (NSP هستند که توسط مرغ به‌راحتی قابل هضم نیستند. هضم پلی‌ساکاریدهای غیرنشاسته‌ای باعث افزایش چسبندگی روده می‌شود که درعوض تاثیر منفی بر هضم مواد مغذی ضروری دارد. این مواد مغذی هضم نشده وارد روده کوچک می‌شوند و منجر به رشد میکروبی کلوستریدیوم پرفرنژنس می‌شوند که به نفع این محیط غنی از مواد مغذی است.
یکی دیگر از عوامل مستعدکننده رژیم غذایی شامل رژیم‌های سرشار از پروتئین است. در روده کوچک، پروتئین‌ها به آمونیاک و آمین تجزیه می‌شوند، بنابراین PH را افزایش می‌دهند و به رشد باکتری‌ها، از جمله کلوستریدیوم پرفرنژنس کمک می‌کنند.
منابع پروتئینی مانند پودر ماهی، پودر گوشت و پودر استخوان و کنجاله سویا می‌تواند احتمال ابتلا به التهاب روده‌ای را در مرغ افزایش دهد. این منابع پروتئین حاوی مقادیری اسیدهای آمینه و پروتئین غیرقابل هضم است که در روده کور انباشته می‌شوند و به عنوان یک سوبسترا برای شکوفایی کلوستریدیوم پرفرنژنس به‌کار گرفته می‌شود.
بنابراین، آنزیم‌ها می‌توانند راه حل موثری در اقدامات پیشگیرانه التهاب روده نزله‌ای باشند. یک روش برای مقابله با التهاب روده‌ای ازطریق افزودن آنزیم خوراک پروتئاز با کیفیت بالا در خوراک تنظیم شده است. آنزیم‌های پروتئاز می‌تواند خطر ابتلا به التهاب روده‌ای را از طریق بهبود هضم و جذب مواد مغذی کاهش دهد.
بهینه‌سازی هضم پروتئین
اضافه کردن یک پروتئاز با کیفیت بالا اجازه حداکثر انعطاف‌پذیری در فرمولاسیون رژیم غذایی، و بهینه‌سازی انرژی غذایی و هضم پروتئین را می‌دهد.
یک پروتئاز گسترده اثر مقاوم در برابر گرما که مکمل آنزیم‌های درون‌زاد حیوان‌ها است، پروتئین‌های با قابلیت هضم کمتر را در خوراک حیوان هیدرولیز می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد این نوع پروتئاز قابلیت هضم پروتئین رژیم غذایی را بهبود می‌بخشد. از عملکرد حیوانات حمایت می‌کند و هزینه‌های خوراک را در مقایسه با دیگر منابع پروتئازی کاهش می‌دهد. اضافه کردن پروتئاز هضم پروتئین را در مواد اولیه خوراک بهبود می‌بخشد، در نتیجه اجازه اضافه کردن پروتئین کلی کمتری را در هنگام تنظیم جیره غذایی طیور می‌دهد.
ثانیاً، به علت افزایش هضم پروتئین، مقدار کمتری از پروتئین هضم نشده به فضای انتهای روده منتقل می‌شود.
در نتیجه، این مسئله تخمیر پروتئولیتیک را کاهش می‌دهد که می‌تواند منجر به تشکیل محصولات بالقوه سمی مانند آمینهای بیوژنیک (Biogenic amines)، اجزای فنولی (phenolic)، آمونیاک و سایر اجزای فرار شود که برای سلامتی و عملکرد تولید طیور مضر است.
به‌دلیل اینکه پروتئاز در کاهش میزان پروتئین هضم نشده موثر است، پروتئین کمتری برای رشد کلوستریدیوم پرفرنژنس در روده باقی می‌گذارد که ممکن است منجر به بروز کمتر التهاب روده‌ای نزله‌ای شود (شکل ۲)
نتیجه
کنترل فعالانه تکثیر و انتشار التهاب روده‌ای نزله‌ای مهم است، اقدامات پیشگیرانه متعددی برای کاهش خطر اولیه برای کاهش بیماری مانند استفاده از شیوه‌های مدیریت خوب واکسن‌ها، پروبیوتیک‌ها، اسیدهای آلی و روغن‌های ضروری پیشنهاد شده است.
هنگامی که بر سلامت روده تاکید می‌شود. خطر کاهش یافته‌ای برای رشد کلوستریدیوم پرفرنژنس و رشد التهاب روده‌ای نزله‌ای در پرنده وجود دارد. آنزیم پروتئاز راه‌حل مورد نیاز برای حمایت از سلامت روده بهینه، عملکرد و رفاه حیوانات و سوددهی تولیدکننده را فراهم می‌کند.
منبع: International Poultry Production
برگرفته از مجله دنیای کشت و صنعت