به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ گربه‌سانان میزبان قطعی توکسوپلاسما بوده و دیگر مهره‌داران میزبان واسطه می‌باشند که ازطریق آنها انگل توکسوپلاسما منتشر می‌شود.
توکسوپلاسما گوندای T. Gondii دارای 3 مرحله عفونی است:
1- Tachyzoites. شکل سریع‌التقسیم انگل در دوره حاد بیماری است که در میزبان واسطه و گاهی هم بطور اتفاقی در میزبان قطعی رخ می‌دهد.
2- Bradyzoites شکل کند تقسیم انگل است که در بافت‌های میزبان واسط و یا بطور اتفاقی میزبان قطعی دیده می‌شود.
3- Oocysts. در مدفوع گربه دیده می‌شود که حاوی اسپوروسیست و اسپوروزوئیت می‌باشد. شکل آلوده‌کننده انگل می‌باشد.
گربه ازطریق خوردن بافت‌های آلوده میزبان‌های واسط مبتلا می‌شود و 3 تا 10 روز بعد و برای 2 تا 3 هفته تا 100میلیون اووسیست دفع می‌کند. اوسیست‌ها در خاک ماه‌ها و گاهی سال‌ها زنده می‌مانند و بزها با خوردن اووسیست‌های حاوی اسپوروزوئیت‌ها مبتلا می‌شوند. بزها با خوردن 10 اووسیست آلوده می‌گردند. اسپوروزوئیت‌ها در روده آزاد شده به سلول‌های اپیتلیوم روده نفوذ کرده تزاید می‌نماید.
در روز چهارم بعد از خوردن اوسیست‌ها، اسپوروزوئیت‌ها را در غدد لنفاوی می‌توان یافت و حوالی روز پنجم انگل وارد خون شده تا روز 12 این پارازیتمی ادامه دارد. بعلت پارازیتمی در حوالی روز ششم پس از آلودگی میش تب بالای 41 درجه می‌نماید. از طریق خون انگل در تمام بافت‌ها و قسمت‌ها بجز گلبول‌های قرمز ورود پیدا می‌کند.
تاکی‌زوئیت‌ها را در تمامی بافت‌ها نظیر عضلات، قلب، سیستم عصبی، ریه و جفت میزبان و جنین می‌توان پیدا نمود.
تزاید تاکی‌زوئیت‌ها در غدد لنفاوی سبب تورم آنها می‌شود. متعاقب مرحله حاد ایمنی حاصل می‌شود که منجر به کاهش سرعت تزایدی انگل و تشکیل فرم برادی‌زوئیت می‌گردد. برادی‌زوئیت در ابتدا به آهستگی در سلول‌ها تزاید نموده و سپس تکثیر آن متوقف گشته بشکل خاموش در یک کیست قرار می‌گیرند. در هر کیست تعداد زیادی برادی‌زوئیت وجود دارد. این کیست‌های بافتی حاوی برادی‌زوئیت زنده بوده که اگر توسط گوشت‌خواران و همه‌چیزخواران خورده شود سبب توکسوپلاسموز می‌شود.
در اثنای پارازیتمی‌تاکی زوئیت‌ها کارانکول‌ها را مورد حمله قرار می‌دهند سپس به جنین نفوذ نموده در آنجا تکثیر می‌کنند. عواقب این امر به مرحله آبستنی بستگی دارد. آلودگی در ابتدای آبستنی بواسطه عدم کارآیی سیستم ایمنی جنین، جنین توان جلوگیری از پارازیتمی را نداشته و ازبین می‌رود و جذب می‌گردد.
توکسوپلاسما در میش
اگر اووسیت‌ها در 60 روز اول آبستنی خورده شوند منجر به مرگ و جذب جنین می‌شوند که اگر قوچ در گله وجود داشته باشد سبب جفتگیری مجدد می‌شود در غیراین‌صورت میش عقیم بنظر می‌رسد. اگر میش بین 60 و 120 روزگی آبستنی به انگل مبتلا شود جنین یا مومیائی می‌شود یا مرده و یا ضعیف متولد می‌گردد.
آلودگی بعد از روز 120 آبستنی منجر به تولید بره سالم آلوده و ایمن می‌شود. این بره برای همیشه آلوده بوده و پس از آبستن شدن احتمال آلوده شدن جنین این میش‌ها وجود دارد.
در بزها در اثنای مراحل حاد، انگل توکسوپلاسما وارد شیر و اسپرم می‌شود.
چرخه انگل توکسوپلاسما
جفت‌ها در پوشش جوانه با رنگ قرمز تیره، با کانون‌های معدنی سفید قابل مشاهده، از میش مبتلا به توکسوپلاسموز
سقط جنین‌های مرتبط با توکسوپلاسموز. مراحل مختلف رشد جنین را توجه کنید. تمام جنین‌ها از یک میش هستند که بر اثر عوارض مربوط به توکسمی بارداری تلف شد.
دختری مبتلا به هیدروسفالی به دلیل توکسوپلاسموز مادرزادی
انتقال توکسوپلاسما گوندای بین گربه‌ها و گوسفندان
توکسوپلاسموز در گوسفند
کیست‌های بافتی در مغز (Bradyzoites)
تشخیص سقط توکسوپلاسمایی
|
مواد |
تست |
توضیحات |
|
مایع غشاء جنین |
تست آگلوتیناسیون لاتکس
(latex agglutination) |
1:16 مثبت است.
اگر LAT منفی است، تست دیگری انجام دهید. |
آزمایش آنتی بادی فلورسنت غیرمستقیم
تست رنگ‌آمیزی آزمون آگلوتیناسیون
روش ایمونوپراکسیداز |
با مواد تجزیه شده انجام می‌شود. |
جفت
مغز جنین
کبد جنین
غشای پوشش جنین |
FAT
تاریخچه‌شناسی
PCR |
PCR هنوز مورد استفاده تجاری نیست. |
پیشگیری از سقط توکسوپلاسمایی
سقط معمولاً 30 تا 50 روز پس از خوردن اووسیست اتفاق می‌افتد در اثنای شیوع بیماری میش‌های سقط کرده برای سایر میش‌ها خطرناک نبوده و احتیاج به جداسازی نمی‌باشد. جفت باید دور ریخته شود و از دسترس گربه خارج گردد. به‌هنگام سقط کار خاصی نمی‌توان انجام داد ولی تجربه نشان داده درمان با سولفامتازین+تریمتوپریم با 4برابر دوز معمول منجر به زایمان‌های بیشتر می‌شود. از دکوئینات به میزان 2 میلی‌گرم پارکیلو روزانه از اواسط آبستنی توصیه می‌شود.
واکیسانسیون
3 هفته قبل از قوچ‌اندازی یک دوز از واکسن زنده تزریق می‌شود و میش برای تمام عمر ایمن خواهد بود.
واکسن‌های موجود در انگلستان برای محافظت درمقابل توکسوپلاسما گوندای
|
واکسن |
نوع |
دوز و نحوه مدیریت |
نگهداری |
دوره‌ی حفاظت |
منع مصرف |
احتیاط ها |
|
Enzovax (Invert) |
زنده |
2 میلی لیتر با
تزریق عضلانی یا
زیرجلدی.
این واکسن می‌تواند
برای میش‌های
جایگزین در 5
ماهگی و یا در دوره
4 ماهه پیش از
جفتگیری استفاده
شود. |
2 تا 8
درجه سانتی‌گراد.
باید حداکثر
در مدت دو
ساعت پس
از رقیق کردن
مصرف شود. |
حداقل سه
فصل |
برای میش‌های آبستن یا دام‌هایی که
سه ماه به جفتگیری آنها مانده و
دام‌هایی که آنتی‌بیوتیک (مخصوصاً
تتراسیکلین) مصرف می‌کنند.
ممکن است همزمان با توکسوواکس
تجویز شود، اما باید در محل دیگری
استفاده گردد.
دوره پرهیز از مصرف گوشت:
7 روز |
خانوم باردار نباید با واکسن
تماسی داشته باشد، همچنین
بانوانی که در سن فرزندآوری
هستند و افرادی که سیستم
ایمنی ضعیفی دارند. |
|
Cevac Chlamydophila (Ceva) |
زنده |
مانند Enzovax |
مانند Enzovax |
بیان نشده |
برای مصرف در دام‌های باردار یا
کمتر از 4 هفته پیش از جفتگیری
مناسب نیست.
همچنین در حیواناتی که آنتی‌بیوتیک
(مخصوصاً تتراسیکلین) مصرف
می‌کنند.
واکسن‌های زنده دیگر با فاصله 4
هفته از این واکسن استفاده شوند.
دوره پرهیز از مصرف گوشت:
7 روز |
مانند Enzovax، استفاده از نقاب
هنگام رقیق‌سازی واکسن توصیه
می‌شود. پوشیدن دستکش نیز
ضروری می‌باشد. |
|
Mydiavac (Novartis) |
کشته |
1 میلی‌لیتر تزریق
عضلانی.
یک ماه پیش از
جفتگیری یا از 4
هفته پس از جدا
کردن قوچ. |
2 تا 8
درجه سانتی‌گراد |
حداقل 771
روز پس از
تزریق اولیه |
این واکسن می‌تواند همزمان با
توکسوواکس، در محل دیگری،
برای دام‌هایی که باردار نیستند،
مصرف شود.
متورم شدن محل تزریق عادی است.
دوره پرهیز از مصرف گوشت: صفر |
محلول این واکسن پایه روغنی
دارد، بنابراین اگر توسط پزشک
تزریقنگردد احتمال بروز
نکروز ایسکمیک وجود دارد. |
برای مطالعه بخش‌های دیگر این مقاله کلیک کنید:
نکاتی در پرورش گوسفند