به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مدفوع سالم پرنده شامل فضله‌ای نسبتاً سفت و جامد به همراه مقداری مایع است. مدفوع سالم پرندگان فاقد هرگونه بویی هستند و بد نیست که بدانید مدفوع و اورات خود را به‌صورت همزمان ازبدن دفع می‌کنند.
به‌طور کلی مدفوع عروس هلندی سه حالت دارد:
حالت گرد بودن مدفوع: فضله سالم معمولاً مدور و جامد است اما باید به این نکته اکتفا کرد چراکه شیوه‌ی شکل‌گیری مدفوع در روده در شکل آن تاثیر دارد بنابراین هر نوع شکلی از مدفوع را نمی‌توان دلیلی بر مریض بودن کوکاتیل دانست.
بخش اورات فضله: این قسمت حاصل دفع محصولات پروتئینی و متابولسیم‌های مربوطه است که از روده‌ها دفع می‌شوند. اورات اصولاً غیرشفاف و به رنگ سفید و کرمی روشن هستند.
اوره (حالت مایع یا همان ادرار): به صورت آبکی از کلیه‌ها دفع می‌گردد و به‌صورت یک مایع فاقد رنگ می‌باشد.
تغییر رنگ فضله کوکاتیل
تغییر رنگ قسمت جامد فضله بسیار وابسته به غذاهایی است که پرنده استفاده می‌کند. معمولاً عروس‌هایی که از دانه‌ها بعنوان خوراک استفاده می‌کنند مدفوعی سبز رنگ دارند. پرنده‌هایی که از چاشت‌ها استفاده می‌کنند مدفوعی به رنگ نارنجی روشن داشته و زمانی که سبزیجات و صیفی‌جاتی چون هویج و اسفناج می‌خورند فضله‌ای به رنگ سبز تیره خواهند داشت.
قسمت مایع فضله درحالت عادی باید کاملاً شفاف و بدون رنگ باشد و همچنین اورات موجود در مدفوع آنان بخشی به رنگ سفید می‌باشد. بنابراین درصورت وجود هرگونه تغییر رنگ در قسمت مایع مدفوع حتماً به یک دامپزشک مراجعه کنید.
گاهی قسمت مایع مدفوع همرنگ سایر بخش‌ها می‌شود، شما باید فضولات روی روزنامه یا کاغذ موجود در قفس را بیشتر مورد بررسی بیشتر قرار بدید. باید مطمئن شوید که تغییر اساسی در قسمت مایع مدفوع پرنده به‌وجود نیامده است.
به این نکته مهم توجه کنید که تغییر رنگ مدفوع عروس‌ها می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد که از جمله‌ی آنها بروز استرس در پرنده و تغییر رژیم غذایی آنها است.
به‌طور کلی هرگونه نشانه‌ای از تغییر غیرعادی در رنگ مدفوع، حجم و غلظت آن مشاهده نمودید می‌تواند نشانه‌ای از بیماری در پرنده شما باشد که با مراجعه به دامپزشک می‌توانید به علت آن پی برده و برای درمان اقدام کنید.
ویژگی‌های مدفوع کوکاتیل
- اورات موجود در فضله باید به رنگ سفید یا کرم روشن و اورین (مایع آن) باید شفاف و روشن باشد.
- مدفوع به رنگ سبز روشن یا زرد نشانه‌ای از بیماری‌های کبدی می‌باشد.
پرندگانی که از دانه‌ها استفاده می‌کنند معمولاً مدفوعی به رنگ سبز تیره دارند.
- مدفوع سبز روشن چسبناک یا زرد رنگ می‌تواند نشانه‌ای از بیماری chlamydoisis (بیماری باکتریایی که از طریق رابطه جنسی با جفت به دیگر پرنده‌ها انتقال پیدا می‌کند و نوعی تب در خانواده طوطی‌سانان است). این بیماری قابلیت انتقال به انسان را نیز دارد.
- پرندگانی که از غذاهای آماده طیور نظیر پلت مصرف می‌کنند عموماً مدفوعی قهوه‌ای تیره یا رنگی دارند.
- وجود خون سیاه یا قرمز در مدفوع کاکاتیل نشانه‌ای از خونریزی در مجرای گوارشی یا روده‌ای و یا عفونت یا تومورها یا وجود شی خارجی در مجاری معده، وجود انگل یا گیر کردن تخم در بدن می‌باشد.
مدفوع متمایل به رنگ قرمز یا قرمز رنگ ممکن است نشانی از مسمومیت ناشی از اجسام فلزی باشد.
وجود رنگ قرمز روشن در مدفوع عروس هلندی‌ها ممکن است ناشی از قسمت تحتانی مجرای معده باشد یعنی قسمت‌هایی که مربوط مجرای دفع و یا تخم‌گذاری پرنده است، علاه بر آن می‌تواند نشانه‌ای از وجود تومور در پرنده بوده و حتی گاهی می‌توانید رنگ قرمز روشن را توسط یک خلال دندان از سایر قسمت‌ها جدا کنید.
بنابراین وجود این شکل از خونریزی‌ها در فضله پرنده به‌طور روزانه سبب ضعف پرنده شده به‌طوری که پرنده طی چند روز تلف خواهد شد. بنابراین درصورت مشاهده سریعاً برای معاینه به دامپزشک مراجعه کنید.
- مدفوع به رنگ سیاه یا قیری رنگ گاهی می‌تواند علامتی از خونریزی در قسمت فوقانی مجاری معده باشد.
مدفوعی به رنگ بسیار تیره که می‌تواند به رنگ خزه‌ی تیره باشد و به‌راحتی از روی مدفوع با کمک خلال دندان جدا شده و قابل تشخیص است، بیشتر ناشی از ترشح صفرا یا بیماری کبدی در عروس است.
- مدفوع کوچک و باریک یا کاهش دفع در پرنده؛ می‌تواند نشانه‌ای از کمبود اکسیژن در خون پرنده باشد که باعث کم‌خوراکی پرنده می‌شود.
مدفوع به رنگ زرد یا متمایل به زرد یا زرد متمایل به سبز نیز نشانه ای پیشرفته از بیماری کبدی باشد.
زرد رنگ بودن بخش اورات فضله نشانه‌ای از بیماری‌های باکتریایی یا وجود اثرات شیمیایی در بدن پرنده و یا بیماری کلیوی در کوکاتیل‌هاست.
وجود حباب در مدفوع پرنده نشانه‌ای از وجود گاز معده یا عفونت در پرنده است.
- وجود غذای هضم نشده در فضله عروس هلندی (می‌تواند شامل دانه‌هایی باشد که پرنده خورده است و یا سایر غذاها) ممکن است علائم عارضه‌ی PDD باشد. (نوعی بیماری مختص به خانواده طوطی‌سانان است که در آراها بسیار شایع می‌باشد و بیشتر ناشی از حالات عصبی و خشونت در طوطی است؛ دیگر علائم این بیمای عبارتند از: استفراغ یا برگشت غذا، گیر کردن غذا در بدن پرنده، اشتهای مفرط به خوراک، کاهش وزن و همچنین از ویژگی‌های ظاهری این سندرم می‌توان به ناهماهنگی در حرکات پرنده، فلج شدن یا افزایش دمای بدن، تحریک شدن عضلات درون بدنی و ناکارایی آنها، همچنین وجود تومور در ناحیه سر، ضعف ماهیچه‌ای و سایر امراض ناگهانی دیگر اشاره کرد.
علاوه بر اینها ضعف گوارشی، انگل‌ها و همچنین بیماری‌های روده‌ای و لوزالمعده‌ای را شامل می‌شود.
- کاهش اندازه مدفوع که به رنگ قیر، معدود و کوچک باشد می‌تواند نشانه‌ای از کاهش خوراک یا وجود گرفتگی در ناحیه روده عروس هلندی باشد.
- افزایش میزان مایع در فضله نشانی از استرس یا افزایش رژیم حاصل از خوردن میوه‌جات یا سبزیجات یا وجود آب در معده ناشی از استحمام یا وجود بیماری دیابت یا کبدی در طوطی است.
- کاهش میزان مایع در مدفوع کوکاتیل ناشی از پسابیدن یا کم آب شدن (فقر آب) است.
- درصورتی که عروس اسهال شده و مدفوعی به شکل نرمال و مدور نداشته باشد، می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات گوارشی، عفونت یا وجود انگل در پرنده و همچنین علائمی از تخم‌گذاری عروس هلندی باشد از دیگر علل اسهال پرنده؛ فتق ناحیه شکمی، وجود سرطان و همچنین ضررهای ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و یا مسمویت طوطی با اجرام خارجی می‌باشد.
فتق در پرنده باعث گیر کردن و چسبیدن پرهای دم و مقعد به‌هم و ژولیدگی پرها خواهد شد.
- مدفوع آبکی یا ادرار بیش‌ازحد: نشانی از استرس، رژیم غذایی مملوء از میوه‌ها و سبزیجات، ورود مقادیر بالایی آب به بدن پرنده در اثر استحمام، بیماری باکتریایی، عارضه‌های قارچی و انگلی، دیابت یا بیمای کلیوی در پرنده است.
قطع شدن مدفوع عروس
اگر پرنده به‌ندرت مدفوع می‌کند می‌تواند بر اثر عواملی چون آمادگی برای تخم‌گذاری در عروس ماده، یا گرفتگی در ناحیه روده، تومورها باشد. همچنین اسهال شدید در عروس‌ها که باعث کاهش میزان مواد دفعی و از سوی دیگر سبب چسبناک شدن ناحیه مقعدی طوطی خواهد شد. (برای اطمینان از باز بودن مجرای دفع در پرنده می‌توانید او را دست گرفته و باز بودن مقعد را چک کنید و مطمئن شوید که مجرای مقعد توسط مقادیری از مدفوع مسدود نشده باشد. در صورتی‌که چنین اتفاقی رخ داده بود لطفا با کمک چوب پنبه‌ای که کمی چرب شده، جرم را از مقعد خارج کنید و یا اینکه به‌وسیله آب گرم محل را تمیز کرده و خشک کنید سپس با بخار آب (به طوری که سبب سوختن مقعد پرنده نشود) محل را چنان گرم و مرطوب نگاه دارید تا اینکه اجرام نرم شده و خارج گردد. گاهی اوقات این عارضه در عروس‌های ماده‌ای که در سنین پایین هستند اتفاق می‌افتد، حتماً در این رابطه از دامپزشک کمک بگیرید. به‌خاطر وجود چنین اسهالاتی در عروس بسیار مهم است که روزانه مدفوع آنها را چک کرده تا از سلامتی پرنده مطمئن شوید. هرگونه تغییر در رنگ یا حجم فضله که احتمال می‌دهید نشانه‌ای از عارضه‌های غذایی نباشد حتماً باید توسط دامپزشک مورد بررسی قرار گیرد.
مدفوع آبکی
مدفوع آبکی که شامل مقادیر بسیاری از (اوره مدفوع) می‌باشد و اصطلاحاً فزون اداری خوانده می‌شود می‌تواند بر اثر استرس و سایر تغییر شرایط به‌وجود آید.
کاملاً طبیعی است که عروس‌های هلندی در اثر ترس یا اضطراب یا استفاده بسیار از آب یا استفاده از غذاهایی نظیر میوه و سبزی یا اینکه در اثر استحمام مقادیر زیادی آب وارد بدنش شده باشد؛ مدفوعی آبکی داشته باشد.
این حالت ممکن است یک روز تا حداکثر دو روز ادامه داشته باشد اما اگر بیش از دو روز ادامه یافت و شکلی مزمن پیدا کرد عادی نبوده و می‌تواند دلایلی چون دیابت‌ها و بیماری‌های کلیوی (ویا بیماری‌های نظیر انگل‌ها و قارچ‌ها و باکتری‌ها) داشته باشد. بنابراین اگر ادرار آبکی کوکاتیل بیش از دو روز به‌طول انجامید حتماً به یک دامپزشک مراجعه کنید.
تفاوت عمده‌ای که میان فزون اداری و اسهال وجود دارد اینست که اسهال همانند توده‌ای قطعه‌وار بوده هیچ شکلی ندارد و گاهی به‌صورت لکه‌هایی به اطراف مجرا مقعد و پرهای آن ناحیه و دم می‌چسبد، درحالی‌که فزون ادراری یا همان ادرار آبکی هرگز به نقاط بدن نچسبیده و اگر دارای شکلی خاص بود نمیتواند اسهال باشد. وجود اسهال در پرنده می‌تواند نشانی از سرماخوردگی، اختلالات گوارشی، بیمای‌های انگلی، فتق ناحیه شکمی، سرطان، زیاده‌روی در مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا مسمومیت ناشی از اجسام مختلف خارجی باشد.
درصورتی که بیشتر از دو روز مدفوع پرنده را غیرعادی دیدید حتماً به دامپزشک مراجعه نمایید. پرنده بیماری باید سریعاً توسط دامپزشک معاینه و درمان گردد.
منبع: سایت 6019