به گزارش «سرویس اطلاعات دارویی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ روغن‌های عصاره‌ای، اسیدهای آلی و ترکیبات گیاهی مثل روغن آویشن جایگزین‌های مناسب و مهمی برای آنتی‌بیوتیک‌ها هستند و برخی از آنها بیش از 60 ترکیب منحصر به‌فرد دارند که می‌توانند جلوی رشد بعضی از میکروارگانیسم‌ها مانند سالمونلا و دیگر پاتوژن‌ها را بگیرند.
ترکیب شیمیایی روغن‌های عصاره‌ای متفاوف است. ترکیبات اولیه فعال‌ترین مولفه‌های آن می‌باشند در حالی‌که ترکیبات ثانویه با کمک یکدیگر تاثیرات کلی را افزایش خواهند داد.
تحقیقات ثابت کرده است که آویشن غذایی (که ترکیبات اصلی آن تیمول و کارواکرول است) هنگامی‌که به‌عنوان گیاه یا روغن استفاده گردد، بر افزایش وزن و توده بدنی تاثیرگذار است. هنوز نمی‌توان به‌طور قطعی اظهار کرد که وجود آن در جیره غذایی به‌عنوان یک گیاه خالص می‌تواند تاثیرات مفیدی بر افزایش رشد طیور زنده بگذارد. اما تاثیرات عصاره روغن آویشن به‌عنوان تقویت‌کننده عملکردهای ایمنی جوجه‌های نر گوشتی ثابت شده است.
بطورکلی پریبیوتیکها الیگوساکاریدهایی متشکل از الیگومرهای هگزوز با تنوع در پلیمریزه شدن هستند.
الیگوساکاریدها می‌توانند بطور طبیعی در غذاهای خاصی چون: میوه‌ها و سبزیجات وجود داشته باشند، یا اینکه با بیوسنتز قندهای طبیعی پلی‌ساکاریدها تولید شده و بدلیل خواص تغذیه‌ایشان به فرآورده‌های غذایی اضافه گردند. یکی از منابع اصلی و مهم پریبیوتیکها دیواره‌ی سلولی مخمر ساکارومایسس سرویزیه بوده که بتاگلوکان و مانان الیگوساکارید آن به‌عنوان اجزای اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مانان الیگوساکارید، از لایه خارجی دیواره سلولی مخمر(ساکارومایسس سرویسیه) و بتاگلوکان از لایه داخلی دیواره سلولی مخمر حاصل می‌شود.
پریبیوتیکها اجزای غیرقابل هضم خوراک می‌باشند که برای میزبان سودمند بوده و به‌طور انتخابی رشد و یا فعالیت تعداد محدودی از باکتری‌ها را افزایش می‌دهند و از این راه منجر به بهبود سلامتی میزبان خواهند شد.
یکی از روش‌های افزایش میکروفلورهای همزیست در مجاری دستگاه گوارشی استفاده از پریبیوتیکها می‌باشد. از دلایل مهمی که پری‌یوتیک‌ها در این زمینه موثر هستند، مقاومت به اسید معده، جذب و هیدرولیز به واسطه آنزیم‌هایی است در مجاری دستگاه گوارشی تولید می‌شوند.
اسانس‌های گیاهی دارای ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامت جوامع هستند هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماری‌ها. این بخش از منابع طبیعی قدمتی همپای بشر داشته و از مهم‌ترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر درطول نسل‌ها بوده‌اند.
این اسانس ها برخلاف نامشان (Essential Oil)، روغن واقعی و یا لیپید نیستند و معمولاً از ترکیبات ایجادکننده رایحه و عطر بوده و مشتق ازگیاهان می‌باشند و برای مصارف انسانی و حیوانی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شوند.
تا امروز ترکیبات اسانسی بسیاری شناسایی شده و نقش آنها در ایمنی و سلامتی موجودات مختلف به‌خاطر داشتن ویژگی‌های ضدمیکروبی قوی و همچنین بهبود بازده خوراک مورد مطالعه قرار گرفته است .
اسانس‌های گیاهی در همه قسمت‌های گیاه شامل ریشه، پوست، گل، گلبرگ، برگ، ساقه و پوست میوه وجود دارند و از اجزای فراری تشکیل شده‌اند که ایجادکننده طعم و بوی معطر در گیاهان هستند و اغلب به عنوان چاشنی از آنها استفاده می‌شود.
غلظت اسانس‌های گیاهی در گیاهان بسته به مرحله رشد، استرس، سلامتی گیاه و شرایط محیطی از قبیل نور، دما و رطوبت متفاوت می‌باشد.
اجزای فعال اسانس‌های گیاهی به دو دسته ترپانوئیدها (Mono & Sesqui ) و فنیل پروپانوئیدها تقسیم می‌گردند. در این میان ترپنوئیدها (لیمونن، تیمول، کارواکرول، لینالول و ...) از یک واحد ایزوپرن ساخته شده است که دارای 5 کربن بوده و در مسیر متابولیکی موالونات فعالیت می‌کنند.
در نقطه مقابل فنیل پروپانوئیدها (سینامالدهید، اوژنول، اناتول و ...) اغلب از فنیل آلانین ساخته شده و در مسیر شیکیمات فعالیت داشته اجزایی با یک زنجیر 3 کربنه هستند که به یک حلقه اروماتیک 6 کربنه متصل می‌شوند.
تحقیقات ثابت کرده است که این اسانس‌ها (به‌عنوان اجزای فعال در بسیاری از چاشنی‌ها و محافظت‌کننده‌های غذایی) علاوه بر اینکه نقش مهارکنندگی در رشد باکتری‌های مضر را دارند، در بسیاری از فعالیت‌های بیولوژیکی از قبیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضد قارچی، ضدمیکروبی نیز نقش داشته و اثرات فیزیکی و فیزیولوژیکی دارند.
منبع: گروه بازرگانی فرزانگان