به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ نمره بدنی در میش بر اساس احساس میزان گوشت و چربی روی مهره‌ها در ناحیه کمر یا گرده میش استوار است. این مهره‌ها دارای یک خار عمودی استخوانی (dorsal spinous process) و زائده کوچک عرضی (transverse processes) هستند. احساس هرکدام از این زوائد به هنگام لمس می‌تواند نمره بدنی را مشخص نماید.
نمره بدنی BCS
وزن بدن میش‌ها در طول سال ثابت نمی‌ماند و بسته به وضعیت تولیدی دام تغییر می‌نماید. نیاز نگاهدارنده میش پایین است و از ابتدای آبستنی بر میزان آن افزوده گشته تا اینکه به اوج خود در دوره شیردهی می‌رسد. می‌توانید نیاز غذایی را از روی نمره بدنی و وزن دام در هریک از 3 دوره تولیدی زیر تعیین نمائید: 1- سه هفته قبل از جفتگیری 2- وسط آبستنی 3- زمان از شیرگیری
نمره بدنی روشی سهل و با کارآمدی زیاد در تشخیص وضعیت تغذیه دام در هر دوره می‌باشد. نمره بدنی از صفر تا 5 بوده که صفر لاغرترین و 5 چاق‌ترین وضعیت است.
نمره‌های بدنی گوسفند
نمره 1- خار پشتی مهره کاملاً قابل لمس بوده و نوک تیز آن احساس می‌شود. چربی و گوشت کمی در ناحیه لمس وجود دارد. گوسفند اگرچه قوی بنظر می‌رسد ولی نحیف می‌باشد. حالت چهارضلعی انتهای دنده کوچک در لمس احساس می‌شود. با انگشت به اندازه 1 سانتی‌متر فاصله بین دنده احساس می‌شود.
نمره 2- انتهای خار مهره‌ای از حالت تیزی خارج شده و مدور می‌باشد. انتهای دنده‌های کوچک مثل نوک انگشت گرد و مدور است. به اندازه 0.5 سانتی‌متر بین دنده فاصله است.
نمره 3- خار مهره‌ای به سختی قابل لمس است. انتهای دنده‌های کوچک کاملاً مدور است. بخوبی دنده‌های کوچک توسط عضلات پوشیده شده است.
نمره 4- عضلات و بافت چربی به خوبی روی خارهای مهره‌ای را گرفتند. با فشار به ناحیه پشت خار مهره‌ای به سختی احساس می‌شود. در این حالت فقط 1 یا 2 دنده کوچک لمس می‌شود و انتهای آنها قابل لمس نمی‌باشد.
نمره 5- خار مهره پشت به سختی قابل لمس است و روی زوائد مهره‌ای را ماهیچه پوشانیده و زیر دنده‌های کوچک لمس نمی‌شود. مثلث تهیگاه توسط چربی و عضلات پر گردیده است.
تشخیص نمره بدنی در میش‌ها
نمره بدنی در زمان‌های مختلف
1- میش‌ها زمانی که خشک می‌شوند باید نمره بدنی 2.5 و در موقع زایمان نمره بدنی 3.5 داشته باشند. بهتر است در گله دام‌های با نمره بدنی مختلف متفاوت تغذیه شوند.
2- از 2 هفته مانده به قوچ‌اندازی تا 2 الی 3 هفته پس از آن میش‌ها باید وارد مراتع غنی گردند در غیر اینصورت حدود نیم کیلو جو یا ذرت پوست‌کنده در اختیار هر میش قرار دهید. این عمل را Flushing گویند که به میزان 10 تا 20درصد به بره‌زائی می افزاید. گوسفندهای با نمره بدنی (2.5≥BCS) بیشترین فایده را از فلشینگ می‌برند. گوسفندانی که بهنگام قوچ‌اندازی نمره بدنی بالائی دارند احتیاج به فلشینگ ندارند. نکته مهم اینکه قوچ‌ها نیز باید قبل از جفتگیری فلش گردند.
تغذیه قوچ‌ها
نمره ایده‌آل بدنی برای قوچ‌ها و میش‌ها قبل از جفتگیری 3.5 می‌باشد. اندازه بیضه و تعداد اسپرم رابطه مستقیمی با تغذیه قوچ دارد. حدود 7 هفته طول می‌کشد که اسپرم تولید شود بنابراین حداقل 7 هفته قبل از جفتگیری قوچ‌ها باید تغذیه مناسبی داشته باشند. اضافه نمودن روی و سلنیوم به جیره در دوره فلشینگ روی تعداد اسپرم تأثیر قابل توجهی دارد. توصیه می‌شود قوچ‌هایی که دسترسی به مراتع باکیفیت بالا دارند از 2 ماه مانده به فصل جفتگیری روزانه 200 گرم کنسانتره با 18درصد پروتئین دریافت نمایند.
اگر قوچ‌ها نمره بدنی پایینی (کمتر از 2.5) دارند می‌توان مقدار دریافت روزانه کنسانتره را به نیم تا 1 کیلوگرم در روز افزایش داد. کنسانتره را زمانی می‌توان افزایش داد که قوچ از مراتع باکیفیت پایین استفاده می‌نماید و به‌منظور رساندن نمره بدنی به 3.5 می‌باشد. قوچ‌ها بعد از اتمام فصل جفتگیری که معمولاً با زمستان مصادف است باید ضمن دریافت علوفه به دلخواه، روزانه 500 گرم کنسانتره با پروتئین 16درصد دریافت نمایند.
برای مطالعه بخش‌های دیگر این مقاله کلیک کنید:
نکاتی در پرورش گوسفند