به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تفاله چغندرقند را می‌تواند به‌عنوان خوراکی خوش‌هضم و منبع کلسیم در تغذیه دام مورد استفاده قرار داد که قیمت تمام‌شده جیره را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تفاله چغندرقند چیست؟
هنگامی که قند و دیگر مواد قابل استخراج از چغندر قند به همراه آب از آن گرفته شود، تفاله چغندر بدست می‌آید. تفاله چغندر پس از خشک شدن توسط دستگاه‌های مخصوص، به شکل‌های مفتولی، پرک و قالبی درآمده که گاهی در تولید آن از ملاس نیز استفاده می‌شود.
موارد ناپذیرفتنی در تفاله چغندر
- هرگونه کپ‌زدگی و قارچ که با چشم معمولی قابل دیدن باشد
- هرگونه بوی سوختگی
خصوصیات تفاله چغندرقند
خصوصیات تفاله چغندر به‌طور کلی به دو دسته فیزیکی و شیمیایی تقسیم می‌گردد:
• ویژگی‌های فیزیکی تفاله چغندرقند
رنگ: رنگ تفاله خشک چغندرقند نسبت به اینکه در تهیه آن از ملاس استفاده گردد یا نه از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر است.
بو: تفاله خشک چغندرقند بویی منحصر به فرد دارد.
شکل ظاهری: اندازه تفاله چغندرقند باتوجه به روش تولید متفاوت است:
- پرک به طول 5 تا 10 میلی‌متر
- فشنگی باتوجه به شکل صفحه مشبک دستگاه پرس با قطرهای 11 تا 31 میلی‌متر یافت می‌شود.
- شکل قالبی که وزن هر قالب دو تا پنج کیلوگرم است.
بسته‌بندی و نشانه‌گذاری تفاله چغندرقند
تفاله چغندرقند خشک شده به‌طور معمول به صورت فله بارگیری می‌گردد. در صورت بسته‌بندی باید از کیسه‌های تمیز، سالم و با وزن‌های یکسان باشد. وزن کیسه‌ها معمولاً 50 کیلوگرمی بوده و در هنگام حمل و نقل باید از حضور هرگونه آلودگی دور باشد.
در نشانه‌گذاری کیسه‌های چغندرقند، نام و نوع کالا، نام و آدرس کارخانه، تاریخ تولید، وزن و کیسه و میزان ملاس اضافه شده بر حسب درصد باید درج شود.
فواید تغذیه‌ای تفاله چغندرقند
انرژی حاصل از تخمیر تفاله چغندر در شکمبه بالا می‌باشد. این محصول ازنظر مقدار انرژی همانند جو است ولی از نظر پروتئین در سطح متوسط یا کم می‌باشد.
الیاف قابل هضم تفاله چغندرقند نظیر سلولز از مزایای خوب آن برای نشخوارکنندگان می‌باشد. این الیاف موجب پایداری و ثبات در محیط شکمبه خواهد شد.
درصورت استفاده از تفاله خشک چغندر برای اسب، بهتر است که خیسانده شود.
بااینکه میزان نشاسته و فسفر این محصول پایین است اما میزان قند آن بالاست.
یکی از خصوصیات تفاله خشک چغندرقند جذب بالای مایع است، از آنجا که هنگام تولید سیلو بخشی از مواد مغذی آن به شکل مایع از آن خارج می‌شود، با اضافه کردن تفاله چغندر می‌توان از اتلاف آن جلوگیری کرد.
مصرف چغندرقند برای خوراک دام
تفاله چغندرقند به دو شکل خشک و آبدار در خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• تفاله خشک چغندرقند
آزمایشات نشان داده است که استفاده از جیره‌های دانه‌ای نظیر، سبوس، سویا، ذرت به همراه تفاله چغندر، ارزش غذایی بیشتری در مقایسه با جیره‌های دانه‌ای دارند.
تفاله خشک را هرگز نباید به عنوان تنها ماده هیدروکربنه در خوراک دام استفاده کرد. چراکه در این حالت تفاله نمی‌تواند خواص خود را نشان دهد.
مصرف تفاله چغندر به‌صورت مخلوط با مواد دانه‌ای علاوه بر جذب بهتر، از نفخ شکم نیز جلوگیری خواهد نمود. طبق نتایج آزمایشات؛ استفاده به این شکل بر افزایش شیر نیز مفید و تاثیرگذار خواهد بود.
ازمهمترین دلایل باارزش بودن تفاله چغندر برای دامداری‌ها باید به این نکته توجه کرد که استفاده از تفاله به همراه خوراک‌های دانه‌ای سبب مصرف بیشتر غذا در دام‌ها شده و این‌گونه است که دام‌ها زودتر وزن می‌گیرند.
• تفاله آبدار چغندرقند
تفاله‌های آبدار چغندر را در گودال‌های بزرگ با عمق کم ذخیره می‌کنند. این گودال‌ها باید فرش شده و دیوارهای محصور داشته باشند. در این گودال‌ها یک فرمانتاسیون اسیدی بر روی تفاله‌های آبدار صورت گرفته و سپس در فواصلی مناسب قبل از پوسیدگی تفاله مصرف می‌گردد. تفاله‌های سیلو شده خاصیت ماندگاری بیشتری نسبت به تفاله‌های سیلو نشده دارند.
خوش‌خوراکی تفاله چغندر قند
استفاده از تفاله چغندر در جیره دام‌ها نشان می‌دهد که خوش‌خوراکی این محصول خیلی خوب است.
محدودیت‌های مصرف و عوامل ضدتغذیه‌ای در تفاله چغندر
تفاله چغندر تااندازه‌ای ملین است. پرحجم بودن این محصول، غلظت پایین این مواد و ماهیت الیافی آن باعث می‌گردد، مصرف آن برای تک‌معده‌ای‌ها از جمله طیور نامناسب باشد.
منبع: نشریه دامداران ایران