به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ پولت‌هایی که به مرغداری می‌رسند می‌باید از نظر سلامتی کاملاً مطمئن و بی‌نقص باشند. برای بررسی و مدیریت سلامت جوجه‌های یکروزه باید به نکاتی که در این نوشته آمده است توجه کنید.
هنگامی که پولت‌ها به مرغداری می‌رسند می‌باید:
• بدون آسیب جسمی (فیزیکی) باشند.
• فعالانه دنبال آب و خوراک بگردند.
• بتوانند نسبت به تغییر دمای سالن واکنش نشان دهند.
• رفتار عادی جوجه را از خود بروز دهند.
افزون بر اینها
• باید بدون عوامل عفونت‌زای بیماری‌های مشترک با انسان، و بدون آلودگی به میکروارگانیزم‌های بیماری‌زا باشند.
اما پولت‌ها هرگز نمی‌توانند سترون (بدون هرگونه آلودگی) به مرغداری‌ها برسند، زیرا پولت‌ها سر از تخم‌مرغ‌هایی در می‌آورند که از کلواک مرغ‌ها گذر کرده و بیرون آمده‌اند، و کلواک دارای جمعیت عظیمی از میکروب‌های گوناگون است. شمار باکتری‌ها در هر گرم از مواد کلواک به 109 باکتری می‌رسد که تخم‌مرغ از میان آنها راه به بیرون می‌برد، و با آنها تماس دارد.
سطح بیرونی تخم‌مرغ به این میکروب‌ها آلوده می‌شود، و با این که از یک روند شستشو گذر می‌کند اما بسیاری از این باکتری‌ها روی پوسته تخم‌مرغ باقی می‌مانند تا در مرحله سر بیرون آوردن از تخم‌مرغ (هچ)، نقش خود را در تشکیل میکروفلور دستگاه گوارش جوجه، بازی کنند.
حضور جمعیت باکتریایی «عادی» روده (میکروفلور) به هنگام انتقال جوجه‌ها به مرغداری نباید سبب نگرانی و زمینه‌ای برای استفاده از آنتی‌بیوتیک باشد، مگر این که میکروفلور دستگاه گوارش جوجه‌ها در چند روز نخست زندگی با بروز بیماری در شمار بالایی از آنها، رابطه داشته باشد. و این، معمولاً به‌صورت عفونت ناف، کیسه زرده یا سپتی‌سمی باکتریایی آشکار می‌شود.
برخی از باکتری‌ها نباید با هیچ سطحی از آلودگی در جوجه‌ها به هنگام خروج از هچری، همراه باشند.
این باکتری‌ها:
• ویروس آنفلانزای مرغی
• مایکوپلاسماهای بیماری‌زای طیور _مایکوپلاسما گالیسپتیکوم (gallisepticum)، مایکوپلاسما سینوویا (synoviae)، مایکوپلاسما ملیگریدیس (meleagridis)، و مایکوپلاسما آیووا (iowae).
• مایکوپلاسماهای سالمونلا، به ویژه سالمونلاهایی که پدید آورنده اولیه بیماری در طیور، و آنهایی که به سلامت انسان آسیب می‌زنند.
محیط هچری‌ها
- محیط گرم و مرطوب هچری‌ها گذشته از این که شرایط دلخواهی برای ادامه زندگی ارگانیزم‌های تشکیل‌دهنده فلور میکروبی عادی مرغ‌ها هستند، جای مناسبی برای زندگی شماری از میکروارگانیزم‌های محیطی نیز می‌باشند. این میکروارگانیزم‌های محیطی، سودوموناس‌ها (pseudomonas sp) و آسپرژیلوس فومیگاتوس (fumigatus Aspergillus) هستند. این ارگانیزم‌ها می‌توانند همراه تخم‌مرغ‌ها، و یا از راه‌‌های گوناگون از محیط بیرون هچری، به درون هچری راه پیدا کنند.
برنامه‌های بهداشتی در مرغداری‌ها برای این تهیه شده‌اند که ورود اینگونه بیماری‌زاها و دیگر عوامل عفونت‌زا به هچری‌ها را کنترل کنند، اما نمی‌توانند آنها را به‌کلی از محیط بزدایند.
هدف برنامه بهداشتی هچری‌ها باید تماس و آلودگی این میکروارگانیزم‌ها با تخم‌مرغ‌ها را کنترل، و به کمترین برساند تا از آلودگی جنین در حال رشد و جوجه‌های تازه هچ شده پیشگیری شود. اگر سطح آلودگی تخم‌مرغ‌ها بالا باشد، به عفونت جنین در درون تخم‌مرغ و یا گرفتاری گسترده در هچری می‌انجامد.
انتقال عفونت از مرغداری مادر، میتواند انتقال عمودی بیماری‌زاهای طیور در تخم‌مرغ، مانند مایکوپاسما، سالمونلا و یا آلودگی پوسته تخم‌مرغ در مرغداری مادر – مانند سالمونلا را پدید بیاورد.
استفاده از این تخم‌مرغ‌ها میتواند خطر درگیری با بیماری‌های کلینیکال در هچری را ایجاد کند.
اگر روش‌های مدیریتی کارآمد، در دوره انکوباسیون، و هچ شدن، به خوبی رعایت شوند می‌توانند جلو این آلودگی‌ها را بگیرند.
انجام یک برنامه پیشگیری‌کننده کارآمد، با استفاده از واکسیناسیون درون تخم‌مرغ، کوتاه کردن ناخن، و نوک مرغ‌های مادر، و اسنود بوقلمون (snood)، میتواند کارآمد باشد.
ارگانیزم‌هایی که شاید همراه پولت‌ها باشند به هنگام هچ، و پروسه آن، پولت‌ها با میکروارگانیزم‌هایی که توانسته‌اند روی تخم‌مرغ بمانند و در برابر کارهای بهداشتی دوام بیاورند، در تماس قرار می‌گیرند. شاید این میکروارگانیزم‌ها شامل باکتری‌های فلور میکروبی عادی مرغ‌های مادر، مانند کلستریدیا، لاکتوباسیل، باکتریودها، ای-کولای، انتروکوکوس و مانند اینها باشند. اما پولت‌ها، افزون بر همراه داشتن این باکتری‌ها، با میکروب‌های محیط، مانند سودوموناس‌ها و آسپرژیلوس فومیگاتوس که توانسته‌اند از کارهای بهداشتی پیشگیری‌کننده جان به در برده باشند نیز در تماس هستند. پی بردن به وجود شمار اندکی از این میکروب‌ها در پولت‌ها به هنگام رسیدن به مرغداری، نباید نگرانی فوری ایجاد کند، زیرا این میکروب‌ها می‌توانند بخشی از جمعیت میکروبی خود مرغداری‌ها هم باشند و پولت‌ها پس از رسیدن به مرغداری با آنها تماس پیدا کرده باشند.
آزمایش پولت‌های یکروزه
هرگونه استراتژی برای پی بردن به وضع میکروبیولوژی پولت‌ها، می‌باید شامل: نوع ارگانیزم‌ها، مسیر عفونت، و درصد احتمالی انتقال آنها باشد:
سالمونلا
نمونه‌گیری از وسایل انتقال پولت‌ها (کارتن، جعبه، و ...) میتواند نمونه خوبی برای برآورد وضع میکروبایولوژی آنها به هنگام رسیدن به مرغداری باشد. برای اطمینان خاطر، بهتر است نمونه‌گیری از این وسایل، پس از رسیدن به مرغداری، و پیش از این که کارتن‌ها یا جعبه‌های حامل جوجه‌ها به درون سالن‌ها برده شوند، انجام بگیرد، زیرا ممکن است پولت‌ها در همان چند دقیقه نخست ورود به سالن‌هایی که به‌خوبی شسته نشده، و ضدعفونی نشده‌اند، به میکروب‌ها آلوده شوند.
مایکوپلاسما
بهترین کار برای آوردن پولت‌هایی که به مایکوپلاسما آلوده نیستند این است که پولت‌ها، از یک هچری که تضمین کند پولت‌هایش به این میکروارگانیزم آلوده نیستند خریداری شوند. آزمایش جوجه‌های یکروزه برای پی بردن به آلودگی مایکوپلاسما، به چند دلیل چندان اطمینان بخش نیست:
- آزمایش‌های سرولوژیک می‌توانند پاسخ مثبت کاذب بدهند.
- احتمال این که در کشت و یاPCR ، بتوانند حضور مایکوپلاسما را تشخیص دهند بسیار اندک است.
آسپرژیلوس
آزمایش برای پی بردن به حضور آسپرژیلوس‌ها به سبب حضور گسترده آنها در محیط، فایده چندانی ندارد. جدا کردن آسپرژیلوس فومیگاتوس به این معنی نیست که پولت‌ها گرفتار آسپرژیلوسیس (Aspergillosis) هستند. (شکل 1)
روش تعیین خطر ابتال به آسپرژیلوس
از 10 قطعه جوجه، 4 نمونه از بافت ریه (دو نمونه از هر ریه) به اندازه یک سنجاق سر، برداشته و بر روی محیط کشت آگار قرار دهید.
مانند آنچه در دیاگرام بالا نشان داده شده است.
اگر دستکم پنج قطعه جوجه دارای دو یا بیشتر از نمونه‌ها مثبت باشند، احتمال افزایش خطر آسپرژیلوس در گله وجود دارد.
کالبدگشایی
زیر نظر قرار دادن تلفات، و واکنش فوری به افزایش یا غیرعادی بودن تلفات، یک کار بسیار مؤثر در پی بردن به آلودگی پولت‌ها با میکروارگانیزم‌های هچری است. اینکار به شما فرصت می‌دهد تا کارهای لازم برای کنترل بیماری‌ها را انجام دهید. هرگاه نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی باشد می‌توانید تست حساسیت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها را آزمایش کنید و آنتی‌بیوتیک مناسب برای درمان را بکار ببرید.
نتیجه‌گیری
آزمایش جوجه‌های یکروزه، و ازبین بردن جوجه‌های آلوده از کارهای رایج در جاهایی است که پولت‌ها را از چندین هچری تهیه می‌کنند و آن هچری‌ها هم تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار را از چندین مرغداری مادر می‌خرند.
باتوجه به این که می‌باید به نتیجه مثبت آزمایش، سالمونلا، یا مایکوپلاسما – هرگاه آلودگی وجود داشته باشد – پی برده شود، روند نمونه‌گیری می‌باید با دقت بسیار بالا انجام بگیرد، و نمونه‌ها به آزمایشگاه معتبری که سیستم کنترل کیفی خوبی دارد فرستاده شوند.
روی‌هم رفته، تصمیم برای انجام آزمایش به منظور پی بردن به وضع میکروبایولوژی پولت‌ها، و این که از نتایج آزمایش چگونه بهره برداری شود می‌باید بر پایه علمی دقیق، گرفته شود، وگرنه انجام اینکار سود چندانی نخواهد داشت و هزینه دیگری روی دست مرغداری خواهد گذاشت.
Dr. Kenton Hazel
مجله مرغداری 2019 – International Poultry Production