به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ همه ما نشانه‌های خستگی مرغ‌های تخمگذار را که به آن «ناتوانی پا» نیز گفته می‌شود می‌شناسیم، که کار چندانی برای پیشگیری از آن در مرغداری‌ها انجام نمی‌گیرد. متأسفانه شانس این که تأثیر منفی درازمدت روی این مرغ‌ها گذاشته نشود، بسیار اندک است.
در این مقاله، نشانه‌ها و عوارض رایج ضعف پاها در مرغ‌های تخمگذار که در قفس به‌سر می‌برند، و نیز راه‌های پیشگیری از این عارضه، بررسی شده است.
عوامل ضعف پاها در مرغ‌های تخمگذار
مرغ‌ها در اوج تولید تخم‌مرغ، به‌ویژه اگر تراکم آنها در قفس بالا باشد، گرفتار ناتوانی و یا ضعف پا می‌شوند.
مهمترین کار برای پیشگیری از این ناتوانی این است که مطمئن شویم کلسیم کافی در جیره آنها قرار دارد.
کمبود کلسیم می‌تواند در اثر ناکافی بودن کلسیم در جیره، نوع کلسیم نامناسب جیره، گرفتاری‌هایی که سبب خوب جذب نشدن کلسیم می‌شوند، و یا رقابت مرغ‌ها برای خوردن کلسیم، پیش بیاید.
نشانه‌ها
به عوارض خستگی مرغ‌های تخمگذار در قفس، می‌توان هنگامی که عملکرد گله را بررسی می‌کنیم، مانند نازک بودن پوسته تخم‌مرغ‌ها، و کاسته شدن از تولید، پی ببریم. اما عوارض جدی‌تری نیز مانند شکننده بودن استخوان‌ها، لنگش، و مرگ به سبب گرسنگی و کمبود آب بدن در اثر خستگی و ناتوانی در دسترسی به خوراک و آب، نیز پیش می‌آید.
پیشگیری
چگونه می‌توانیم از ناتوانی مرغ‌های تخمگذار در قفس، پیشگیری کنیم؟
هم دوره رشد و هم دوره تولید برای پیشگیری از ناتوانی این مرغ‌ها اهمیت دارند، و باید آن را جدی گرفت:
• پولت‌ها را آماده کنید!
رسیدن به وزن مناسب در 5 هفته نخست زندگی، بسیار مهم است.
- ظرفیت خوراک خوردن را از راه آموزش پولت‌ها به خوردن، افزایش دهید. سنگدان و چینه‌دان با خوردن فیبر هضم نشدنی دانه رشد می‌کنند.
- روش خالی نگه داشتن دانخوری‌ها دستکم از جیره دوره رشد به بعد (10 تا 12 هفتگی) می‌باید تمرین شود.
- برای تشکیل مغز استخوان می‌بایست پیش از دوره تخمگذاری مقدار کلسیم در جیره پولت‌ها را افزایش داد. دادن جیره پیش از تخمگذاری را دستکم 10 روز پیش از نخستین روز پیش‌بینی شده تخمگذاری آغاز کنید، و میزان آن را به 2 تا 5 درصد میزان کلسیم دوره تخمگذاری برسانید.
- و سرانجام، زمان‌بندی تحریک مرغ‌ها با نور را بر پایه وزن دقیق و نه بر پایه سن آنها، تنظیم کنید.
• پشتیبانی از آغاز تخمگذاری به هنگام آغاز تخمگذاری، هدف شما می‌باید افزایش سریع روزانه سطح خوراک مرغ‌ها باشد. به جای اینکه تنها به مشخصات مواد خوراک بپردازید، به مقدار مواد مغذی که مرغ‌ها هر روز هضم و جذب می‌کنند توجه کنید.
همانند دوره پرورش پولت، روش خالی نگهداشتن دانخوری‌ها را در آغاز دوره تخمگذاری بکار ببرید تا در آغاز این دوره از کمبود مواد مغذی پرهیز شود.
• مدیریت دوره تخمگذاری
- نیاز به کلسیم در دوره تخمگذاری به بیشترین سطح می‌رسد.
نیاز به کلسیم در دوره پیش از تخمگذاری تا 2/2 درصد جیره است، اما در آغاز دوره تخمگذاری به 3/8 درصد می‌رسد و با بالا رفتن سن مرغ‌ها، نیاز به کلسیم تا 4/1 درصد افزایش می‌یابد.
- از تأمین جیره به صورت پودر و دانه‌های درشت و نه به صورت دانه‌های متوسط مطمئن شوید. نیمی از کلسیم جیره پیش از آغاز، و در طول دوره تخمگذاری، می‌باید پودر، و نیمی دانه‌های درشت باشد، و در میانه دوره تخمگذاری و پایان آن 70 درصد کلسیم دانه درشت و 30% پودر.
- سلامت جگر نیز یکی از عواملی است که می‌تواند روی جذب کلسیم اثر بگذارد. اگر مرغ‌ها دچار کبد چرب باشند، به سبب کمتر فعال شدن ویتامین D3، از جذب کلسیم کاسته می‌شود که پیامد آن ضعف استحکام پوسته تخم‌مرغ، و خطر بیشتر پوکی استخوان‌ها خواهد بود. همیشه برای پشتیبانی از سلامت کبد در دوره تخمگذاری به مرغ‌ها کولین بیشتری بخورانید.
- و سرانجام این که مدیریت وزن مرغ‌ها، به دلایل گوناگون، ازجمله زیر نظر قرار دادن ناتوانی پاهای مرغ‌های قفس، از نکات کلیدی مدیریت است.
وزن مرغ‌ها، هم در دوره پرورش، و هم در دوره تخمگذاری، می‌باید زیر نظر باشد. هنگامی که وزن مرغ‌ها بالاتر از سطح استاندارد باشد خطر اضافه وزن و کبد چرب پیش می‌آید، و اگر وزن آنها زیر استاندارد باشد خطر کمبود کلسیم، مرغ‌های ضعیف و مشکلات بیرون‌زدگی (پرولاپس) پیش می‌آید.
• بهبود ناتوانی پاها
بهبودی از ناتوانی بدون این که روی عملکرد و تولید مرغ‌ها اثر درازمدت وکوتاه مدت بگذارد بسیار دشوار است. برای کمک به بهبود ناتوانی مرغ‌ها، ترکیب جیره آنها را به روش‌های زیر تنظیم کنید:
• سطح کلسیم جیره را دستکم تا 4% بالا ببرید.
• کلسیم دانه درشت جیره را به 70درصد برسانید.
• سطح ویتامین D3 جیره را افزایش دهید، و یا از Hydroxy-vitamin D3 - 25 استفاده کنید.
• سطح فسفر جیره را بیشتر کنید، و از انواع مونوکلسیم فسفات (MCP) استفاده کنید.
بجز افزودن به جیره، روش‌های گوناگونی برای بالا بردن سطح ویتامین D3 ،کلسیم، و فسفات در جیره وجود دارد. برخی از این روش‌ها، افزودن به آب نوشیدنی، جدا کردن مرغ‌های ضعیف، و تزریق این مواد به آنها است. اگر امکان داشته باشد، مرغ‌ها را از قفس بیرون بیاورید و آنها را در سالن آزاد قرار دهید.
استفاده از «پروتکسین» با تندرستی دیواره روده و افزایش توان جذب کلسیم، موجب بهبود کیفیت پوسته تخم‌مرغ و افزایش عمر تخمگذاری می‌شود.
منبع: نیکوتک
Rutten Paulien کارشناس تغذیه در شرکت هلندیGenetics-Hendrix