به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ برآورد می‌شود که هر سال 65بیلیون جوجه گوشتی در هچری‌ها سر از تخم بیرون می‌آورند، و مصرف گوشت مرغ در سال 2018 به 122میلیون تن در جهان رسیده است، و در آینده نیز رو به افزایش است.
دگرگونی‌های جمعیتی، شیوه نگرش مردم، روی آوردن به سوی کاستن از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در پرورش دام و طیور، و نیاز به تداوم افزایش تولید گوشت مرغ برای تأمین تغذیه انسان، اهمیت توجه به 7 روز نخست زندگی جوجه‌ها را بیش از همیشه افزایش داده است.
اینکه جوجه‌های مرغ گوشتی میباید در آغاز زندگی از شرایط خوب تغذیه‌ای، بهداشتی و محیطی برخوردار باشند تا عملکرد مطلوبی به دست دهند یک اصل ساده پذیرفته شده است. اما نخستین برآورد واقعی از عملکرد گله، هنگامی امکان‌پذیر است که جوجه‌ها به 7 روزگی برسند و رشد وزن آنها را بتوان برآورد کرد. از روی وزن جوجه‌ها در 7 روزگی است که می‌توان به اینکه مدیریت یک هفته نخست کارآمد بوده است یا نه، پی برد، و از آن برای آینده درس آموخت.
نتیجه شرایط مناسب و مدیریت درست در این 7 روز، 4 برابر شدن وزن جوجه‌ها، نسبت به وزن آنها در روز رسیدن به مرغداری است.
اگر کیفیت جوجه‌ها به هنگام رسیدن به مرغداری، خوب باشد، اما در پایان نخستین هفته وزن آنها 4 برابر نشده باشد، نشان‌دهنده مناسب نبودن شرایط آنها در 7 روز نخست زندگی است که جا دارد بررسی شود و نادرستی‌های آن اصلاح شوند.
برخی از زمینه‌های پرورشی که میباید در این دوره به آنها توجه شود در زیر آمده‌اند:
بایوسکیوریتی
جوجه‌ها نیز، مانند هر جانور دیگری، در نخستین روزهای زندگی درگیر چالش با بیماری‌ها هستند.
کارهای بایوسکیوریتی (بهداشتی گسترده) مناسب، میباید پیش از رسیدن جوجه‌ها، به هنگام جوجه‌ریزی در سالن، و پس از آن در 7 روز نخست، تا پایان دوره، به خوبی انجام بگیرند.
کیفیت بایوسکیوریتی در مرغداری، میباید پیش از رسیدن جوجه‌ها آزمایش شود و رضایت‌بخش باشد. پس از آن نیز باید دستورالعمل‌های مناسب برای پیشگیری از ورود هرگونه عامل بیماری‌زا به مرغداری به اجرا گذاشته شوند (مانند کاستن از بازدیدها تا آنجا که می‌شود، ضدعفونی کردن کفش‌ها و چکمه‌ها، دوش گرفتن بازدیدکنندگان به هنگام ورود و هنگام ترک سالن‌ها و ...)
وضع جوجه‌ها درهنگام رسیدن را بررسی کنید
آگاهی از وضع جوجه‌ها به هنگام رسیدن به مرغداری به شما اجازه می‌دهد که تصمیم آگاهانه برای مناسب ساختن شرایط محیط سالن برای جوجه‌ها را به اجرا بگذارید.
اندازه‌گیری دمای بدن برخی از جوجه‌ها به هنگام رسیدن به مرغداری کار خوبی برای پی بردن به شرایط انتقال آنها از هچری به مرغداری است. برای انجام اینکار تعدادی از جوجه‌ها را از چند جای مختلف، به هنگام تخلیه وسیله نقلیه‌ای که جوجه‌ها را آورده است، بردارید و دمای کلواک آنها را اندازه بگیرید.
اگر شرایط محیط جوجه‌ها در وسیله نقلیه، مناسب و در همه جا یکسان بوده باشد، دمای بدن جوجه‌ها میان 39/4 تا 40/5 درجه سانتی‌گراد خواهد بود.
اما هرگاه دمای محیط جوجه‌ها، در راه رسیدن به مرغداری نادلخواه بوده باشد باید هشیار باشید، و وضع آنها را در 1 تا 2 ساعت پس از قرار گرفتن در سالن، زیر نظر بگیرید و ببینید آیا شرایط سالن برای آنها مناسب است یا نه!
اشتهای جوجه‌ها را برانگیزید
اشتهای جوجه‌ها، و رفتار آنها برای خوردن دانه و نوشیدن آب، خوب خواهد بود به شرط این که شرایط محیط سالن (گرما، رطوبت مناسب، و تهویه خوب)، پیش از رسیدن آنها به سالن فراهم شده باشد و بیشترین آسودگی برای آنها را همراه با دسترسی آسان به خوراک و آب نوشیدنی تأمین کند (نمودار 1)
دمای هوای سالن مرغداری
• 30 درجه سانتی‌گراد برای همه جای سالن
• 32 درجه سانتی‌گراد برای جایی که جوجه‌ها در آنجا قرار داده می‌شوند.
• دمای کف: 28 تا 30 درجه سانتی‌گراد
• رطوبت- دمای نسبی: 60 تا 70 درصد
• تهویه: گاز کربنیک زیر ppm 3000
چگونگی قرار گرفتن کاغذ در کف سالن، و سینی‌های اضافی خوراک، در تشویق جوجه‌ها به خوردن اهمیت بسیار دارد.
ریختن خوراک در سینی‌ها (یک سینی برای 100 جوجه)، و روی کاغذهای کف سالن اگر 80% منطقه را در بر بگیرد، جوجه‌ها کنجکاوی طبیعی خود را برای یافتن خوراک بکار می‌گیرند.
ترکیب خوراک اولیه جوجه‌ها باید بر این پایه فرموله شود که عملکرد بیولوژیکی آنها را تقویت کند تا رشد خوب آغازین، پیشرفت فیزیولوژیکی، سلامت و آسایش آنها را به بار آورد.
رفتار خوب خوراک خوردن جوجه‌ها را با فراهم کردن خوراک بسیار خوشمزه از کرامبل بدون خاک و یا پلت‌های ریز (pellet-mini) بهبود ببخشید و در 3 تا 4 روز نخست زندگی جوجه‌ها، کاغذها و دانخوری‌ها را مرتب با خوراک تازه سرشار کنید.
خوراکی که جوجه‌ها می‌خورند به مقدار مناسب آبی که می‌نوشند بستگی دارد، به همین سبب میباید آنها را با فراهم کردن آب تازه و پاکیزه به نوشیدن آب تشویق کرد (یک آبخوری برای هر 100 جوجه).
بهترین دمای دلخواه آب برای جوجه‌ها 18 تا 21 درجه سانتی‌گراد است. اگر دمای آب زیر 5 درجه یا بالای 30 درجه سانتی‌گراد باشد نوشیدن آب کاهش می‌یابد.
فراهم کردن خوراک و آب میباید با امکان حرکت آسان جوجه‌ها در سالن همراه باشد.
قطر بستر، به جوجه‌ها امکان می‌دهد که با حفظ توازن خود به آسانی در منطقه brooding حرکت کنند و به بخش سرد سالن نروند.
قطر بستر 2 تا 5 سانتی‌متر برای جوجه‌ها کافی است، هرچند در مناطق سرد جغرافیایی میباید قطر بستر بیش از این باشد.
نور و تهویه را از یاد نبرید
جوجه‌ها، از همان آغاز رسیدن به سالن مرغداری، به تهویه مناسب نیاز دارند تا کیفیت خوب هوا برای آنها فراهم باشد، و دمای مناسب و رطوبت نسبی هوا نیز برقرار گردد. کار خوبی خواهد بود اگر پیش از رسیدن جوجه‌ها، دستگاه تهویه مرغداری را با کمترین سرعت آن به کار اندازید تا به برقراری هوای مناسب در هنگام رسیدن جوجه‌ها کمک کند.
سیستم تهویه باید به گونه‌ای باشد که هوای سرد از ورودی‌های هوا به سوی کف سالن روانه نشود، و جوجه‌ها را دچار سرما نکند، اما مسیر هوا به سوی سقف مرکز سالن باشد تا پیش از رسیدن به کف سالن با هوای گرم آمیخته شود.
در یک هفته نخست، نوردهی سالن مرغداری باید به اندازه‌ای برای جوجه‌ها فراهم باشد که به محیط تازه زندگی خو بگیرند، و رفتار خوردن خوراک و نوشیدن آب آنها به خوبی پیشرفت کند.
نور مناسب در این دوره میباید در 23 ساعت شبانه روز (lux 30-40 / fc 2.8-3.7)، و یک ساعت تاریکی (fc 0.4 / lux 0.04≥ ) برقرار باشد. پس از هفته نخست که رفتار خوردن و نوشیدن جوجه‌ها جا افتاده باشد میباید مدت روشنایی کاهش داده شود تا آسایش جوجه‌ها از آن پس فراهم باشد.
انتقال به سیستم اتوماتیک خوراک‌دهی
انتقال خوراک‌دهی به سیستم اتوماتیک میباید به تدریج، در طی 2 تا 3 روز انجام بگیرد. اینکار با مشاهده رفتار جوجه‌ها روشن می‌شود.
اگر جوجه‌هایی باشند که هنوز خوردن خوراک از دستگاه اتوماتیک را یاد نگرفته باشند نمی‌باید سینی‌های خوراک را از سالن دور کرد.
هنگام رسیدن جوجه‌ها بهتر است سیستم خوراک‌دهی را از خوراک سرریز کنیم، و سینی‌های خوراک را نزدیک به خوراک‌دهی‌های اتوماتیک قرار دهیم تا جوجه‌ها به استفاده از آنها عادت کنند.
در دوره انتقال به خوراک‌دهی‌های اتوماتیک رفتار جوجه‌ها، و پر بودن چینه‌دان باید زیر نظر قرار داشته باشند تا از خوراک خوردن جوجه‌ها به اندازه کافی، اطمینان یابید.
بسنجید، زیر نظر بگیرید، و اقدام کنید
در دوره رشد جوجه‌ها، سه موضوع را زیر نظر داشته باشید:
• رفتار جوجه‌ها مهمترین نشانه وضعیت مناسب محیط زندگی آنها است. منطقه brooding باید به گونه‌ای یکسان، پر از هیاهوی شادمانه جوجه‌ها باشد. اگر جوجه‌ها زیر brooder گرد هم آمده‌اند، و یا دور از منبع گرما، یا در نزدیکی لبه منطقه brooding به هم چسبیده‌اند نشانه نامناسب بودن شرایط محیطی آنان است.
• دمای کلواک (vent temperature)
به دمای بدن جوجه‌ها میباید در 4 تا 5 روز نخست پس از جوجه‌ریزی مرتباً رسیدگی کرد.
• پر بودن چینه‌دان (crop)
پر بودن چینه‌دان نشانه اشتهای جوجه‌ها و خوردن به اندازه خوراک است. به پر بودن چینه‌دان میباید در 48 ساعت نخست پس از رسیدن جوجه‌ها به مرغداری، در ساعات کلیدی رسیدگی شود (جدول 1) را نگاه کنید.
افزون بر این سه موضوع، اگر جوجه‌ها در پایان هفته نخست به وزن مناسب نرسیده باشند، به دست آوردن وزن جوجه‌ها برای یافتن ضریب CV گله (اختلاف میانگین وزن جوجه‌ها) برای پی بردن به میزان یکدست بودن گله می‌تواند سودمند باشد.
وزن کردن روزانه انفرادی جوجه‌هایی که برای نمونه از جاهای مختلف سالن برداشته می‌شوند، در یک ساعت معین در 7 روز نخست زندگی، به شما کمک می‌کند که پی ببرید در چه ساعاتی از روز، رشد جوجه‌ها در معرض خطر قرار گرفته است.
اگر وزن‌گیری جوجه‌ها در 5-4 روز نخست کاستی داشته باشد، می‌تواند نتیجه انتقال آنها از دانخوری‌های روی زمین، به دانخوری اتوماتیک باشد، و یا اگر وزن بدن جوجه‌ها در دومین روز وزن‌کشی از آنچه انتظار دارید کمتر باشد می‌تواند به شرایط محیط زندگی آنها یا در دسترس نبودن خوراک خوری و آبخوری‌ها مربوط باشد.
با بررسی روزانه یکدست بودن گله، همزمان با وزن کردن جوجه‌ها، می‌توانید پی ببرید که آیا جوجه‌ها با مشکلاتی روبرو هستند یا نه.
تغییر در یکدست بودن گله، یا بدتر شدن آن نشان می‌دهد که بررسی بیشتری در زمینه شرایط محیطی سالن، در دسترس بودن آب و خوراک لازم است.
چکیده مقاله
با زیر نظر قرار دادن چندین زمینه کلیدی در دو هفته نخست پرورش (دوره brooding ) می‌توان به وضعیت شرایطی که برای جوجه‌ها در 7 روز نخست فراهم کرده‌اید پی ببرید، و اگر لازم باشد مشکلاتی را که وجود دارند، هم برای دوره brooding و هم برای پس از آن اصلاح کنید.
با افزودن «پروتکسین» از روز نخست پرورش، تا یک هفته، به هر 10.000 جوجه 500 گرم به حجم معینی از آب آشامیدنی (یک بار در روز)، به بهبود اشتها و تندرستی بیشتر جوجه ها در 2 هفته نخست زندگی یاری رسانید.
منبع: نیکوتک
نوشته Emma Longley، مرغداری مجله International Poultry Production